Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung chính

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

- Mục tiêu: HS biết tính nhanh và vận dụng các tính chất của phép tính

- Phương pháp: đàm thoại, vấn đáp

- Thời gian: 4 phút

* Kiểm tra: : Tính nhanh:

2 . 31 . 12 + 4 . 6. 42 + 8 . 27. 3 = ?

Em đã áp dụng kiến thức nào để thực hiện tính nhanh?

* Đặt vấn đề: Phép cộng và phép nhân luôn thực hiện được trong tập hợp số tự nhiên. Còn phép trừ và phép chia thì sao? Để hiểu được vấn đề này, chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay.

2 . 31 . 12 + 4 . 6. 42 + 8 . 27. 3 =

=(2.12).31+ (4.6).42+(8.3).27

=24.31+24.42+24.27

=24(31+42+27)

=24.100=2400

Để tính nhanh ta vận dụng tính chất giao hoán, kết hợp của phép nhân và tính chất phân phối của phép nhân đối với phép cộng.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

- Mục tiêu:

+ HS biết được khi nào kết quả phép trừ hai số tự nhiên là số tự nhiên, quan hệ giữa các số trong phép trừ.

+  HS biết được khi nào kết quả phép chia hai số tự nhiên là một số tự nhiên, biết được các quan hệ giữa các số trong phép chia hết, phép chia có dư.

- Phương pháp dạy học: Gợi mở vấn đáp, thuyết minh, đàm thoại.

- Thời gian: 30 phút

HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu về phép trừ hai số tự nhiên  (15’)

- GV: Hãy xét xem có số tự nhiên x nào mà:

 a/ 2 + x = 5 hay không ?

 b/ 6 + x = 5 hay không ?

- GV: Ở câu a ta có phép trừ

5 - 2 = x.

- GV: Khái quát và ghi bảng.

- GV: Giới thiệu cho học sinh cách xác định hiệu bằng tia số.

- GV giới thiệu cách tìm hiệu của hai số nhờ tia số

+  Ta xác định kết quả của 5 - 2 như sau :

    0    1    2   3     4     5

Đặt bút chì ở điểm 0, di chuyển trên tia số 5 đơn vị theo chiều mũi tên ( GV dùng phấn màu). Di chuyển bút chì theo chiều ngược lại 2 đơn vị. Khi đó bút chì chỉ điểm 3, đó là hiệu của 5 và 2

+ Ta thấy 5 không trừ được 6 vì vì khi di chuyển bút từ điểm 5 theo chiều ngược chiều mũi tên 6 đơn vị thì bút vượt ra ngoài tia số

- GV: Yêu cầu học sinh thực hiện  ?1 SGK

- GV: Yêu cầu một em đứng tại  chỗ trả lời, lớp theo dõi và nhận xét câu trả lời của bạn

- GV: Nhận xét và nhấn mạnh lại cho học sinh: “ Điều kiện để có hiệu a-b là ab”

- HS ghi bài

- HS trả lời

a) x = 3

b) Không tìm được giá trị của x

- HS quan sát H.14;15;16(sgk) và theo dõi thao tác hướng dẫn của GV.

- HS làm ?1 theo cá nhân.

- Một HS đứng tại chỗ trả lời, hs khác theo dõi nhận xét.

- HS chú ý lắng nghe.

1.  Phép trừ hai số tự nhiên

* Định nghĩa:

Cho hai số tự nhiên a và b, nếu có số tự nhiên x sao cho b + x = a thì ta có phép trừ  a – b = x

?1. Điền vào chỗ trống

a) a – a = 0

b) a – 0 = a

c) ĐK để có hiệu a – b là

HOẠT ĐỘNG 2: Phép chia hết và phép chia có dư (14’)

- GV đặt vấn đề

a) 3x = 12 hay không ?

b) 5x = 12 hay không ?

- GV chốt và ghi bảng

- Yêu cầu HS làm ?2

- GV gọi HS nhận xét

- GV giới thiệu hai phép chia

? Hai phép chia trên có gì khác nhau nhau ?

- GV giới thiệu phép chia hết , phép chia có dư

? Số bị chia , số chia , thương , số dư có quan hệ gì ?

? Số chia cần có điều kiện gì?

? Số dư cần có điều kiện gì?

- Yêu cầu HS làm ?3

- GV yêu cầu HS làm trên bảng nhóm

? Em hãy giải thích ý c,d?

- GV gọi HS nhận xét

- HS suy nghĩ và trả lời

- HS nghe và ghi bài

- HS làm ?2

- HS trả lời miệng

- HS nhận xét

- HS trả lời

- HS nghe và ghi bài

- HS trả lời

- HS : a = b.q +r (b ¹ 0)

-Số dư < số chia

- HS làm ?3

c) Không xảy ra với số chia bằng 0

d) Không  xảy ra vì số dư lớn hơn số chia.

2. Phép chia hết và phép chia có dư

* Định nghĩa: Cho hai số tự nhiên a và b trong đó b ¹ 0 , nếu có số tự nhiên x sao cho b.x = a thì ta nói a chia hết cho b và ta có phép chia hết a : b = x

?2. Điền vào chỗ trống

a) 0 : a = 0 ( a¹ 0)

b) a : a =1

c) a : 1 = a

* Cho hai số tự nhiên a và b trong đó b ¹ 0, ta luôn tìm  được hai số tự nhiên q và r duy nhất sao cho: a = b.q + r trong đó

+ Nếu r =0 thì a = b.q

+ Nếu r ¹ 0 thì phép chia có dư

?3. Điền vào chỗ trống

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- Mục tiêu:  HS vận dụng  được kiến thức về phép trừ và phép chia để các bài toán tìm x trong các phép tính đơn giản.

- Phương pháp dạy học: Gợi mở vấn đáp, thuyết minh, đàm thoại.

- Thời gian:

* Củng cố:

-  GV hệ thống lại toàn bộ nội dung bài học.

- GV yêu cầu 1 vài HS đọc phần tổng kết ở cuối bài.

* Luyện tập :

Yêu cầu HS là BT 44

- Gọi 2 HS lên bảng

? Tìm số bị chia ?

? x = ?

? Tìm số bị trừ ?

? Tìm thừa số còn lại ?

? x = ?

- GV gọi HS nhận xét

- HS lắng nghe và phát biểu

- HS làm BT 44 sgk

- 2 HS lên bảng thực hiện

- HS nhận xét

Bài 44 (SGK-22) Tìm x

a) x : 13 = 41

           x =  41.13 = 533

d) 7x – 8 = 713

            7x = 713 – 8

            7x = 721

             x = 721 : 7

             x = 103

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- Mục tiêu: HS vận dụng  được kiến thức về phép trừ và phép chia để các bài toán tìm x trong các phép tính đơn giản.

- Phương pháp dạy học: Gợi mở vấn đáp, thuyết minh, đàm thoại, hoạt động nhóm

- Thời gian: 3 phút

Bài 43

Y/c hs làm Hoạt động nhóm

- Chia lớp những nhóm theo bàn

Thực hiện trong 3ph, nhóm nào xong đọc kết quả

- Gv nhận xét

Bài 43 (SGK/23)

Đổi 1kg=1000g

Khối lượng quả bí ngô khi cân thăng bằng là:

1000-500-100=400 gam

HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG

- Mục tiêu: GV hướng dẫn và giao nhiệm vụ về nhà cho HS

- Phương pháp: thuyets trình, đàm thoại

- Thời gian: 2 phút

GV hướng dẫn và giao nhiệm vụ về nhà cho HS

- HS lắng nghe, ghi chú

- Học thuộc phần in đậm và phần đóng khung trong SGK.

- Làm các bài tập 4146 (sgk)

- Chuẩn bị tiết sau luyện tập