Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung chính

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

- Mục tiêu: Học sinh nhắc lại dấu hiệu chia hết cho 2, 5.

- Phương pháp dạy học: Gợi mở vấn đáp, thuyết minh, đàm thoại.

- Thời gian: 3 phút

* Kiểm tra:  - Nêu dấu hiệu chia hết cho 2, cho 5 ?

- Dùng các chữ số 6 ; 0 ; 5 để ghép thành số có 3 chữ số: Chia hết cho 2 ; Chia hết cho 5 ; Chia hết cho cả 2 và 5.

* Đặt vấn đề: Ở các tiết trước chúng ta đã biết được dấu hiệu chia hết cho 2 và cho 5. Còn dấu hiệu chia hết cho 3 và cho 9 thì chúng ta nhận biết như thế nào? Để biết được điều đó, chúng ta cùng đi nghiên cứu bài học hôm nay.

-HS trả lời câu hỏi.

-HS lên bảng làm bài.

Tiết 22:  §12. DẤU HIỆU CHIA HẾT CHO 3, CHO 9

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

- Mục tiêu:

+ Học sinh nhận xét được đặc điểm một số chia hết cho 9.

+ Học sinh phát biểu được dấu hiệu chia hết cho 9, áp dụng vào bài tập.

+ Học sinh phát biểu được dấu hiệu chia hết cho 3, áp dụng vào bài tập.

- Phương pháp dạy học: Gợi mở vấn đáp, thuyết minh, đàm thoại.

- Thời gian: 35 phút

Hoạt động 1: Nhận xét mở đầu (13’)

- GV: Em hãy nghĩ một số bất kì rồi trừ đi tổng các chữ số của nó, xét xem hiệu có chia hết cho 9 không?

- GV nêu nhận xét như trong SGK: Mọi số đều viết được dưới dạng tổng các chữ số của nó cộng với một số chia hết cho 9.

- GV hướng dẫn HS giải thích nhận xét trên với hai số 378.

GV: Hãy viết số 378 dưới dạng tổng theo phân tích cấu tạo số?

GV: Ta có thể viết 100 = 99 + 1;  10 = 9 + 1

GV: Viết tiếp: 378 = 3.(99 + 1) + 7.(9 + 1) + 8

GV: Trình bày từng bước khi phân tích số 378

- Dựa vào tính chất phân phối của phép nhân đối với phép cộng.

378= 3. 99 + 3 + 7 . 9 + 7 + 8

- Áp dụng tính chất giao hoán và kết hợp của phép cộng và tính chất chia hết của một tổng.

 Dẫn đến: số 378 viết được dưới dạng tổng các chữ số 3 + 7 + 8 và một số chia hết cho 9.

     378= (3+7+8) + (3.11.9 + 7.9)

               = (Tổng các chữ số)+(Số chia hết cho 9)

- GV : số 378 có bao nhiêu chữ số? đó là chữ số gì?

- GV: Em có nhận xét gì về tổng 3 + 7+ 8 với các chữ số của số 378?

- GV: (3.11.9 + 7.9) có chia hết cho 9 không? Vì sao?

- GV: Tương tự cho HS lên bảng làm với số 247.

247 = (Tổng các chữ số) + (Số chia hết cho 9)

GV: Từ 2 ví dụ trên GV nhấn mạnh nội dung của nhận xét mở đầu

HS: Đọc nhận xét mở đầu SGK

- HS : lấy ví dụ và nhận thấy, hiệu đều chia hết cho 9.

- HS lắng nghe.

HS: 378 = 300 + 70 + 8 = 3.100 + 7.10 + 8

- HS: Trả lời.

- HS: Tổng 3 + 7+ 8 chính là tổng của các chữ số của số 378

- HS: Có chia hết cho 9. Vì các tích đều có thừa số 9.

1. Nhận xét mở đầu:

Nhận xét: Mọi số đều viết đư­ợc dư­ới dạng tổng các chữ số của nó cộng với một số chia hết cho 9.

VD1:

378 = 3.100 + 7. 10 + 8

       = 3(99 + 1) + 7(9+1) + 8

       = 3. 99 + 3 + 7. 9 + 7 + 8

       = (7 + 8 + 3) + (3.11. 9 + 7.9)

    = (Tæng c¸c ch÷ sè) + (Số chia hết cho 9)

VD2:

247 = 2. 100 + 4. 10 + 7

       = 2(99 + 1) + 4 (9 + 1) + 7

       = 2. 99 + 2 + 4. 9 + 4 + 7

       = (2+ 4 + 7) + (2. 11.9 + 4. 9)

      (Tæng c¸c ch÷ sè) +   ( Sè + 9)

Hoạt động 2: Dấu hiệu chia hết cho 9 (10’)

GV: cho HS đọc ví dụ SGK.

Áp dụng nhận xét mở đầu xét xem số 378 có chia hết cho 9 không? Vì sao?

GV: Để biết một số có chia hết cho 9 không, ta cần xét đến điều gì?

GV: Vậy số như thế nào thì chia hết cho 9?

GV: Tương tự câu hỏi trên đối với số 247 => kết luận 2.

GV: Từ kết luận 1, 2 em hãy phát biểu dấu hiệu chia hết cho 9?

GV: Cho HS hoạt động nhóm làm ?1. Yêu cầu HS giải thích vì sao?

GV: Cho cả lớp nhận xét.GV đánh giá.

HS: 378 = (3+7+8) + (Số chia hết cho 9)

= 18 + (Số chia hết cho 9)

Số 378 : 9 vì cả 2 số hạng đều chia hết cho 9

HS: Chỉ cần xét tổng các chữ số của nó.

HS: Đọc kết luận 1.

HS: Đọc dấu hiệu SGK

HS: Thảo luận nhóm

2. Dấu hiệu chia hết cho 9:

Kết luận 1:  Số có tổng các chữ số chia hết cho 9 thì chia hết cho 9.  

Kết luận 2:  Số có tổng các chữ số không chia hết cho 9 thì không chia hết cho 9.

* Dấu hiệu chia hết cho 9: Các số có tổng các chữ số chia hết cho 9 thì chia hết cho 9 và chỉ những số đó mới chia hết cho 9.

?1 – Các số chia hết cho 9 là: 261; 6345.

– Các số không chia hết cho 9 là: 1205; 1327.

Hoạt động  3: Dấu hiệu chia hết cho 3 (12’)

GV: Tương tự như cách lập luận hoạt động 2 cho HS làm ví dụ ở mục 3 để dẫn đến kết luận 1 và 2.

- Từ đó cho HS phát biểu dấu hiệu chia hết cho 3 như SGK.

+ Lưu ý: Một số chia hết cho 9 thì chia hết cho 3.

GV: Làm ?2

Để số   3 thì

(1 + 5 + 7 + *)   3

Hay (13 + * )   3 mà 0 ≤ * ≤ 9

Nên  *  {2 ; 5 ; 8}

- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV để rút ra kết luận.

HS quan sát bài làm của GV.

3. Dấu hiệu chia hết cho 3:

VD1:

2031 = (2 + 0 + 3 + 1) + (Số chia hết cho 9)

     = 6 + ( Số chia hết cho 9)

     = 6 + ( Số chia hếtcho 3)

Vậy 2031 + 3 vì c¶ hai sè h¹ng ®Òu chia hết cho 3.

VD2:

3425 = (3 + 4 + 2 + 5) + (Số chia hết cho 9)

        = 14 + (Số chia hết cho 9)

        = 14 + (Số chia hết cho 3)

Vậy 3425 ,  3 vì 14 ,  3

KL1: Tổng các chữ số chia hết cho 3 thì chia hết cho 3

KL2: Tổng các chữ số không chia hết cho 3 thì không chia hết cho 3.

* Dấu hiệu chia hết cho 3: C¸c sè cã tæng c¸c ch÷ sè chia hÕt cho 3 th× chia hÕt cho 3 vµ chØ nh÷ng sè ®ã míi chia hÕt cho 3

?2

Để số   3 thì (1 + 5 + 7 + *)   3

Hay (13 + * )   3 mà 0 ≤ * ≤ 9

Nên  *  {2 ; 5 ; 8}

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- Mục tiêu: Củng cố kiến thức về dấu hiệu chia hết cho 3, chia hết cho 9

- Phương pháp dạy học: Gợi mở vấn đáp, thuyết minh, đàm thoại.

- Thời gian: 5 phút

- Phát biểu dấu hiệu chia hết cho 9, cho 3.

- GV: Một số chia hết cho 3 có chia hết cho 9 không? Vì sao? Cho ví dụ?

- HS trả lời

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- Mục tiêu:  Kiểm tra và đánh giá việc nắm bài tập trên lớp của HS.

- Phương pháp: vấn đáp

- Thời gian: 3 phút

Yêu cầu HS hoạt động nhóm 4 (3’) làm Bài 104d (SGK):

GV nhận xét, chốt cách trình bày

- Làm bài 101;104 ; 103 ; 105 <SGK>.

- Làm bài tập 137 ; 138 SBT

Các nhóm treo bảng và trao đổi bảng chéo kiểm tra kết quả

Bài 104d (SGK):

Vì  2 và  5 => dấu * ở chữ số tận cùng bằng  0. Ta có số

Vì  9 thì cũng  3 => (* + 8 + 1 + 0) = (* + 9)  9 => * = 9

Vậy  = 9810

HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG

- Mục tiêu: GV hướng dẫn và giao nhiệm vụ về nhà cho HS

- Phương pháp: thuyết trình

- Thời gian: 2 phút

- Hướng dẫn học và chuẩn bị bài

* Giao nhiệm vụ cá nhân:

+ Nắm vững dấu hiệu chia hết cho 3, cho 9

+Làm bài tập 101; 102; 103; 104; 105, 106, 107 (SGK-41, 42).

* Giao nhiệm nhóm:

+Nhóm 1+3: Làm bài 99/SGK/39.

+ Nhóm 2+4: Làm bài 100/39

HS ghi chép vào trong vở.

- Hướng dẫn học và chuẩn bị bài

* Giao nhiệm vụ cá nhân:

+ Nắm vững dấu hiệu chia hết cho 3, cho 9

+Làm bài tập 101; 102; 103; 104; 105, 106, 107 (SGK-41, 42).

* Giao nhiệm nhóm:

+Nhóm 1+3: Làm bài 99/SGK/39.

+ Nhóm 2+4: Làm bài 100/39