Ngày soạn: Ngày dạy: Tuần2 - Tiết 7: ( Tiếp) ĐẤU TRANH CHO MỘT THẾ GIỚI HOÀ BÌNH ( G.Mác két) A. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau bài học, HS có khả năng: 1 Kiến thức: + Một số hiểu biết về tình hình thế giới những năm 1980 liên quan đến văn bản. + Hệ thống luận điểm, luận cứ, cách lập luận trong văn bản. 2 Kỹ năng: + Đọc- hiểu văn bản nhật dụng bàn luận về một vấn đề liên quan đến nhiệm vụ đấu tranh vì hòa bình của nhân loại. 3 Thái độ: + Biết thể hiện thái độ chống nguy cơ chiến tranh hạt nhân, bảo vệ hoà bình trên thế giới. 4. Đánh giá năng lực: + Suy nghĩ, phê phán, sáng tạo, đánh giá, bình luận về hiện trạng nguy cơ chiến tranh hạt nhân. + Giao tiếp: trình bày ý tưởng của cá nhân, trao đổi về hiện trạng và giải pháp để đấu tranh chống nguy cơ chiến tranh hạt nhân, xây dựng một thế giới hoà bình. + Ra quyết định về những việc làm cụ thể của cá nhân và xã hội vì một thế giới hoà bình. * Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh: + Chủ đề: Tinh thần quốc tế vô sản: Tư tưởng yêu nước và độc lập dân tộc trong quan hệ với hoà bình thế giới( chống nạn đói, nạn thất học, bệnh tật, chiến tranh của Bác) B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH: * Giáo viên: + Tư liệu, bài tập trắc nghiệm, tranh ảnh về sự huỷ diệt của vũ khí hạt nhân, hậu quả của c.tranh để lại. + Tìm thêm các thông tin thời sự trên báo, ti vi về chiến tranh hạt nhân * Học sinh: + Đọc kỹ văn bản, xác định các luận điểm, luận cứ, cách lập luận trong văn bản. Sưu tầm bài hát phản đối chiến tranh (thiếu nhi thế giới liên hoan) Soạn bài, liên hệ thực tế C. PHƯƠNG PHÁP + Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích, giảng bình, qui nạp D. TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY: 1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số 2 Kiểm tra bài cũ: ? Nói về mối nguy cơ huỷ diệt của chiến tranh hạt nhân tác giả đưa ra những lí lẽ và dẫn chứng nào? * Yêu cầu: - Dẫn chứng và lí lẽ xác thực đã thu hút được người đọc và gây ấn tượng mạnh về tính chất hệ trọng của chiến tranh hạt nhân: Kho vũ khí hạt nhân đang được tàng trữ khắp mọi nơi và là hiểm hoạ đối với mọi sự sống trên trái đất + Ngày 8/8/1986: 50.000 đầu đạn hạt nhân được phân bố khắp nơi trên thế giới + Mỗi người không kể lớn, bé, già trẻ, ngồi trên 4 tấn thuốc nổ. + Khi nó phát nổ huỷ diệt không chỉ 1 lần mà là12 lần sự sống trên trái đất.v.v + Nguy hiểm của chiến tranh hạt nhân như dịch hạch, như thanh gươm của Đa-mô-clét => Chiến tranh hạt nhân có nguy cơ to lớn, có sức huỷ diệt khủng khiếp, đe doạ sự sống của trái đất sống, nó có tính chất quyết định đến vận mệnh thế giới. 3 Bài mới:  Hoạt động khởi động - Thời gian: phút - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý của HS - Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề... - Kĩ thuật: Động não, tia chớp, hỏi và trình bày HS trình bày phần tìm tòi ở tiết trước GV cho HS quan sát video về người dân Syria chạy tị nạn Gv dẫn dắt: Nhìn những hình ảnh thương tâm này, có lẽ điều đang hiện lên trong suy nghĩ của nhiều người là "Chúng ta phải làm gì để bảo vệ thế giới này, bảo vệ người thân khi chiến tranh xảy ra? Nhất là chiến tranh hạt nhân?" Câu hỏi đó sẽ được mở ra sau khi chúng ta tìm hiểu tiếp đoạn còn lại của văn bản.  Hoạt động hình thành kiến thức - Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở hoạt động khởi động. - Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề, giảng bình, thảo luận nhóm… - Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ - Phương tiện: Máy chiếu, phiếu học tập Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt * GV gọi học sinh đọc đoạn 2: “ Niềm an ủi....cho toàn thế giới”. ? Em có nhận xét gì về cách nói của tác giả ở đầu đoạn văn ? * Gợi ý: Mở đầu đoạn văn là 1 mệnh đề khái quát, thể hiện qua câu văn nào? + Niềm an ủi…hạt nhân ? Em hiêu mệnh đề này trình bày vấn đề gì? + Cán cân công lí đã mất đi sự thăng bằng, nó đang nghiêng về 1 phía: phía bất công, phi lí. ? Em hiểu “ dịch hạch hạt nhân” là như thế nào ? + Dịch hạch : Bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm do một loại vi khuẩn từ bọ chét của chuột đã mắc bệnh truyền sang người, khi thành dịch lây lan rất nhanh đe doạ tính mạng nhiêù người + Dịch hạch hạt nhân : Cách nói ẩn dụ : Vũ khí hạt nhân đe doạ loài người như nguy cơ bệnh dịch hạch. ? Cách nói như vậy có tác dụng gì ? + Gây ấn tượng đối với người đọc, cách nói cụ thể giúp cho người dễ hình dung. * Giáo viên: Theo lập luận của tác giả, cuộc chạy đua vũ trang đã làm cho con người mất đi khả năng để sống tốt đẹp hơn. ? Tác giả làm sáng tỏ điều đó bằng những dẫn chứng nào? * Giáo viên sử dụng bảng phụ để trình bày. + Tác giả đề cập đến 4 lĩnh vực quan trọng và bức xúc trong cuộc sống của loài người hiện nay : + Chăm sóc trẻ em. + Y tế. + Thực phẩm. + Giáo dục. - Tác giả lần lượt đưa ra những ví dụ so sánh: Các lĩnh vực của đời sống xã hội Chi phí chuẩn bị chiến tranh hạt nhân 100 tỉ USD g/quyết n vấn đề cấp bách, cứu trợ y tế gdục cho 500 triệu trẻ em nghèo trên toàn thế giới Gần bằng chi qhí cho 100 m/bay ném bọm B, 1B & 7 000 tên lửa vượt đại châu. K/phí ctrình phòng bệnh 14 năm & bệnh sốt rét cho 1 tỉ người Bằng giá 10 tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân của Mĩ dự định sản xuất từ 1986-2000 1985 có 575 tr người thiếu ddưỡng Gần bằng kinh phí sản xuất 149 tên lửa MX Tiền nông cụ cần thiết cho các nước nghèo trong 4 năm Bằng tiền 27 tên lửa MX Xoá nạn mù chữ cho toàn thế giới Bằng tiền đóng 2 tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân ? Những hình ảnh so sánh trên gợi cho em suy nghĩ gì ? Em có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả? (KT động não- hS khá) * Giáo viên chuyển ý: Chạy đua và chuẩn bị chiến tranh hạt nhân là 1 việc làm điên rồ, phản nhân đạo. Nó tước đi khả năng làm cho đời sống con người có thể tốt đẹp hơn nhất là đối với các nước nghèo. Như vậy không chỉ tốn kém mà còn đi ngược lại lí trí của con ngưòi, tự nhiên phản lại sự tiến hoá. * GV gọi học sinh đọc “ không những đi ngược lại lí trí của con người ... điểm xuất phát của nó” ? Chiến tranh hạt nhân không chỉ đi ngược lại lí trí của loài người mà còn ngược lại lí trí của tự nhiên, phản lại sự tiến hoá. Theo em có đúng không? Vì sao? ( HS thảo luận nhóm lớn -2 phút KT khăn phủ bàn) * Gợi ý: ? Em hiểu lí trí tự nhiên có ý nghĩa là gì? + Là qui luật tự nhiên, lô gíc tất yếu của tự nhiên. ? Để làm nổi bật luận cứ này, tác giả đã đưa ra các chứng cứ gì ? + Tác giả đưa ra chứng cứ từ khoa học địa chất và cổ sinh học về nguồn gốc và sự tiến hoá của sự sống trên trái đất. Tất cả cho thấy : + “Từ khi mới nhen nhúm sự sống trên trái đất…380 triệu năm con bướm mới bay được, 180 triệu năm nữa bông hồng mới nở… 4 kỷ địa chất, con người mới hát được hay hơn chim và mới chết vì yêu”. + “Chỉ cần bấm nút một cái là đưa cả quá trình vĩ đại và tốn kém đó của bao nhiêu triệu năm trở lại điểm xuất phát của nó”. ? Có được cuộc sống ngày hôm nay là một sự tiến hoá rất lâu bền nhưng nếu cuộc tranh hạt nhân xảy ra thì kết quả sẽ ra sao ? * Giáo viên: Nếu để chiến tranh hạt nhân nổ ra, nó sẽ đẩy lùi sự tiến hoá về điểm x.phát, tiêu huỷ mọi thành quả của quá trinh tiến hoá sự sống trong tự nhiên ( quá trình đó phải tính bằng hàng triệu năm.) ? Từ đó ta nhận thức được tính chất gì của cuộc tranh hạt nhân ? ? Trong phần văn bản hai chữ “ trái đất” được nhắc đến nhiều, em có suy nghĩ gì khi nhắc đến danh từ này ? HS giỏi + Trái đất thiêng liêng cao quí, đáng được chúng ta yêu quí và trân trọng, không ai được phép huỷ diệt trái đất. ? Câu văn cuối của đoạn văn “ trong thời đại...của nó” giống như một lời bình, nội dung lời bình ấy là gì ? + Cuộc tranh hạt nhân là hành động ngu ngốc, cực kì dã man, phi lí, đáng lên án, nó đi ngược lại lí trí của con người. * Giáo viên: Nhận thức được tất cả nguy cơ trên, mỗi chúng ta phải có nhiệm vụ gì trước nạn chiến tranh hạt nhân ? * Lưu ý HS đoạn cuối “ chúng ta đến đây....hết”. ? Cụm từ “ bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giới hoà bình” có ý nghĩa ntn ? + Đó là tiếng nói của tất cả các công luận trên thế giới chống cuộc tranh, là tiếng nói yêu chuộng hoà bình của nhân dân thế giới. ? Qua đoạn văn em thấy nhà văn bày tỏ thái độ và có những kiến nghị như thế nào? (KT động não) + Rất tích cực phản đối, ngăn chặn chạy đua vũ trang, tàng trữ vũ khí hạt nhân, tác giả không dẫn người đọc đến sự lo âu mang tính bi quan về vận mệnh của nhân loại. + Nhưng tiếng nói ấy có thể không ngăn chặn được hiểm hoạ hạt nhân, nó có thể vẫn cứ xảy ra => Đưa ra kiến nghị : Cần lập ra một nhà băng lưu trữ trí nhớ tồn tại được cả sau thảm hoạ hạt nhân, để nhân loại các thời đại sau biết đến cuộc sống của chúng ta đã từng tồn tại trên trái đất và không quên những kẻ đã vì những lợi ích ti tiện mà đẩy nhân loại vào hoạ diệt vong. ? Qua đây Mác – két muốn kêu gọi và phát biểu điều gì ? + Hãy ngăn chặn nguy cơ chiến tranh hạt nhân, bảo vệ con người bảo vệ sự sống. ? Qua đoạn trích ta thấy tác giả là người như thế nào? + Là một nhà văn đầy tâm huyết, quan tâm sâu sắc đến vấn đề hạt nhân, yêu chuộng hoà bình và có những hành động thiết thực xây dựng một c/sống hoà bình hạnh phúc cho nhân loại -> Vì lẽ đó, ông cũng là nhà văn được nhận giải thưởng Nô ben văn học vào năm 1982. ? Em sẽ làm gì để góp phần chống cuộc tranh hạt nhân ? * Giáo viên: Hiện nay cuộc xâm lược I – Rắc của Mĩ ... bị loài người lên án, phản đối những hành động chạy đua vũ trang. Và chúng ta đang cố gắng chống lại hành động đó, đem tiếng nói của mình tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giới không có vũ khí và một cuộc sống hoà bình, công bằng ? Qua đoạn trích bài tham luận này, em hiểu gì về thảm hoạ chiến tranh hạt nhân ? Nhiệm vụ của chúng ta là phải làm gì ? Vì sao ? ? Em hãy nêu ý nghĩa của văn bản? ? Theo em, tính thuyết phục và hấp dẫn của văn bản nhật dụng nghị luận chính trị này là ở những yếu tố nghệ thuật nào ? * Gọi học sinh đọc Ghi nhớ SGK-21 *Cuộc chạy đua vũ trang chuẩn bị cho chiến tranh hạt nhân và những hậu quả của nó: + Sự tốn kém ghê gớm của cuộc chạy đua hạt nhân. + Cuộc chạy đua vũ trang chuẩn bị cho cuộc chiến tranh hạt nhân đã và đang cướp đi của thế giới nhiều điều kiện để cải thiện đời sống của con người, nhất là ở các nước nghèo trên các lĩnh vực: Chăm sóc trẻ em, y tế, thực phẩm, giáo dục. => Nghệ thuật lập luận sắc bén, chứng cứ cụ thể xác thực. Dùng cách so sánh đối lập. Sự tốn kém ghê gớm và tính chất phi lí của cuộc chạy đua vũ trang. * Sự phi lí của chiến tranh hạt nhân: + Sự sống ngày nay trên trái đất và con người là kết quả của một quá trình tiến hoá hết sức lâu dài của tự nhiên. + Tính chất của cuộc tranh hạt nhân phản tiến hoá, phản tự nhiên-> Hành động phi lí. b. Lời kêu gọi đấu tranh vì một thế giới hòa bình, không có chiến tranh: + Tất cả chúng ta phải có trách nhiệm chống, ngăn chặn chiến tranh hạt nhân. + Nhân loại cần giữ gìn kí ức của mình, lịch sử sẽ lên án những thế lực hiếu chiến đẩy con người vào thảm hoạ hạt nhân. 4. Tổng kết: a Nội dung- Ý nghĩa: *Nội dung: + Chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn thể loài người và mọi sự sống trên trái đất. Vì vậy, nhiệm vụ cấp bách của chúng ta là đấu tranh để loại bỏ nguy cơ ấy-> Giữ gìn ngôi nhà chung của trái đất, bảo vệ môi trường sống bình yên. * Ý nghĩa của văn bản: Văn bản thể hiện những suy nghĩ nghiêm túc, đầy trách nhiệm của Mác két đối với hoà bình nhân loại b Nghệ thuật: + Có lập luận chặt chẽ + Có chứng cứ cụ thể, xác thực + Sử dụng NT so sánh sắc sảo, giàu sức thuyết phục. c. Ghi nhớ SGK-21  Hoạt động luyện tập - Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập. - Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm - Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút - Phương tiện: Máy chiếu - Thời gian: ? Vì sao văn bản này lại được đặt tên “ đấu tranh cho một thế giới hoà bình”? + Bài viết tuy nói nhiều về nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ loài người nhưng mục đích của tác giả là kêu gọi nhân loại cần tích cực đấu tranh cho một thế giới hoà bình. ? Bác Hồ là một nhân vật tiêu biểu trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ hoà bình nhân loại. Bằng kiến thức bản thân em hãy chứng minh điều đó? C. Luyện tập  Hoạt động vận dụng - Mục tiêu: phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học. - Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm - Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, động não ? Hậu quả của chiến tranh hạt nhân và nhiệm vụ của mỗi chúng ta? ? Nhóm lớn- 3 nhóm - thời gian 7 phút: Vẽ sơ đồ tư duy khái quát nội dung, NT và ý nghĩa của văn bản Đấu tranh cho một thế giới hoà bình  Hoạt động mở rộng, sáng tạo - Mục tiêu: tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời. - Phương pháp: thảo luận nhóm - Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ - Phương tiện: Phiếu học tập - Thời gian: ? Tìm hiểu về tình hình trên thế giới, khu vực Trung Đông, Đông Á, Chiến tranh thương mãi Mĩ- Trung, tình hình biển Đông (một vài nơi đang mất ổn định- Ý thức trách nhiệm của chúng ta: chung tay bảo vệ hòa bình. Vì một TG ổn định, không có chiến tranh.) 4. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị cho bài sau: + Học bài, Sưu tầm tranh, ảnh, bài viết về thảm họa hạt nhân. + Tìm hiểu thái độ của nhà văn với chiến chiến tranh hạt nhân và hòa bình của nhân loại được thể hiên trong văn bản. + Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi học xong văn bản + Chuẩn bị: "Các phương châm hội thoại" (Tiếp)