Bài giảng điện tử Ngữ văn 9 kết nối tri thức

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Em biết gì về vị thế của người phụ nữ Việt Nam trong thời phong kiến?
• Trong các tác phẩm viết về người phụ nữ em ấn tượng sâu sắc nhất với tác phẩm nào? Hãy chia sẻ ấn tượng của em về tác phẩm đó?

Bài 1: Thế giới kì ảo

Văn bản

CHUYỆN NGƯỜI CON GÁI NAM XƯƠNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tri thức Ngữ văn

Truyện truyền kì

Điển tích, điển cố

Tìm hiểu chung

Tác giả

Tác phẩm

Tìm hiểu chi tiết

Cốt truyện, không gian thời gian, nhân vật, ngôn ngữ trong tác phẩm

Nhân vật trong tác phẩm

Yếu tố kì ảo

Tổng kết

Nội dung

Nghệ thuật

1. TRI THỨC NGỮ VĂN

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Trình bày hiểu biết của em về truyện truyền kì?
• Trình bày khái niệm về điển tích, điển cố?
• Nêu sự khác biệt về nghĩa của một số yếu tố Hán Việt dễ nhầm lẫn?

1. Truyện truyền kì

Đặc điểm

Là thể loại văn xuôi tự sự.

Phát triển mạnh mẽ từ thời trung đại.

Dùng yếu tố kì ảo làm phương thức nghệ thuật để phản ánh cuộc sống.

Thuộc bộ phận văn học viết.

Sử dụng nhiều yếu tố của văn học dân gian.

Yếu tố kì ảo và yếu tố hiện thực kết hợp, đan xen một cách linh hoạt.

Cốt truyện

Truyện truyền kì có khi mô phỏng

• Cốt truyện dân gian
• Dã sử lưu truyền rộng rãi trong nhân dân.

Có khi mượn từ truyện truyền kì Trung Quốc.

Được tổ chức chủ yếu dựa trên chuỗi sự kiện sắp xếp theo trật tự tuyến tính có quan hệ nhân quả.

Nhân vật

Thế giới nhân vật trong truyện truyền kì khá đa dạng, phong phú.

Trong đó nổi bật nhất là ba nhóm: thần tiên, người trần và yêu quái.

Các nhân vật thường có những nét kì lạ, biểu hiện ở nguồn gốc ra đời, ngoại hình hay năng lực siêu nhiên.

Không gian và thời gian

Không gian: Thường có sự pha trộn giữa cõi trần, cõi tiên, cõi âm.

• Các hình thức không gian này không tồn tại tách biệt mà liên thông với nhau.

Thời gian: Có sự kết hợp chặt chẽ giữa thời gian thực và thời gian kì ảo.

• Thời gian thực tạo nên giá trị hiện thực của truyện truyền kì.
• Thời gian kì ảo thường được sử dụng khi nói về cõi tiên, cõi âm.

Ngôn ngữ

Truyện truyền kì sử dụng nhiều điển tích, điển cố.

Điển tích “ngọc Mị Nương”

Điển cố “đặt mồi lửa vào dưới đống củi”

2. Điển tích, điển cố

Điển tích

• Là câu chuyện trong sách xưa.
• Được dẫn lại một cách cô đúc trong văn bản của các tác giả đời sau.

Điển cố

• Là sự việc hay câu chữ trong sách xưa.
• Được dẫn lại trong văn bản của các tác giả đời sau.

Những tích truyện, kinh sách, từ ngữ, lời thơ… khi đã thành điển tích điển cố đều được xem là mẫu mực, giàu ý nghĩa.

Các tác giả thường sử dụng để:

• Gia tăng tính hàm súc, uyên bác.
• Gợi liên tưởng phong phú cho người đọc.

Quá trình hình thành lâu dài, gắn với văn hóa, văn học của thời xa xưa.

• Để hiểu được ý nghĩa người đọc cần tìm hiểu qua chú giải hoặc tra cứu tài liệu liên quan.

1. TÌM HIỂU CHUNG

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Nhóm 1

Trình bày hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Dữ và văn bản “Chuyện người con gái Nam Xương”.

Nhóm 2

Xác định bố cục của văn bản.

Nhóm 3

Tóm tắt cốt truyện và xác định chủ đề của tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương”?

1. Tác giả

Nguyễn Dữ

• Quê quán: Hải Dương.
• Ông sống ở thế kỉ XVI (thời Lê – Mạc).
• Ông học rộng, tài cao, làm quan một năm rồi sống ẩn dật ở vùng núi rừng Thanh Hóa.
• “Truyền kì mạn lục” là tác phẩm tiêu biểu nhất của ông viết bằng chữ Hán được đánh giá là “Thiên cổ kì bút”.

2. Tác phẩm
3. Xuất xứ tác phẩm

Là truyện thứ 16 trong số 20 truyện của tập “Truyền kì mạn lục”.

1. Bố cục

Phần 1 (Vũ Thị Thiết, người con gái … cha mẹ đẻ mình)

Cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương, sự xa cách vì chiến tranh phẩm hạnh của Vũ Nương trong thời gian xa cách.

Phần 2 (tiếp … trót đã qua rồi)

Nỗi oan khuất và cái chết bi thảm của Vũ Nương.

Phần 3 (Còn lại)

Vũ Nương được giải oan.

1. Tóm tắt

Vũ Nương là người con gái thuỳ mị nết na, lấy Trương Sinh (người ít học, tính hay đa nghi).

Trương Sinh phải đi lính chống giặc Chiêm. Vũ Nương sinh con, chăm sóc mẹ chồng chu đáo. Mẹ chồng ốm rồi mất.

Trương Sinh trở về, nghe câu nói của con và nghi ngờ vợ. Vũ Nương bị oan nhưng không thể minh oan, đã tự tử ở bến Hoàng Giang, được Linh Phi cứu giúp.

Ở dưới thuỷ cung, Vũ Nương gặp Phan Lang (người cùng làng). Phan Lang được Linh Phi giúp trở về trần gian – gặp Trương Sinh, Vũ Nương được giải oan – nhưng nàng không thể trở về trần gian.

1. Chủ đề tác phẩm

• Thể hiện niềm xót xa thương cảm đối với số phận bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
• Tấm lòng nâng niu, trân trọng đối với những phẩm chất đẹp đẽ của họ.
• Lên án chế độ phong kiến đầy rẫy bất công.

III. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Cốt truyện, không gian thời gian, nhân vật, ngôn ngữ

HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Cốt truyện “Chuyện người con gái Nam Xương” có gì đặc biệt?
• Thời gian, không gian cũng như nhân vật và ngôn ngữ trong tác phẩm có đặc điểm gì?

1. Cốt truyện

Mô phỏng cốt truyện dân gian lưu truyền rộng rãi trong nhân dân.

Truyện kể về một người con gái tên Vũ Thị Thiết – quê ở huyện Nam Xương.

Cuộc đời và bi kịch của nàng đã trở thành cảm hứng để Nguyễn Dữ viết nên tác phẩm.

Cốt truyện được sắp xếp theo trật tự tuyến tính, có nhân và quả.

Vũ Thị Thiết làm vợ Trương Sinh.

Trương Sinh vì ít học mà phải đi lính.

Vũ Nương ở nhà sinh con chăm lo mẹ già, một lòng chờ đợi chồng.

Mẹ chồng vì thương nhớ Trương Sinh mà mất

Trương Sinh trở về, nghe lời con thơ nên nghi ngờ Vũ Nương.

Vũ Nương vì oan khuất mà gieo mình tự tử.

Vũ Nương được Linh Phi cứu giúp.

Nàng gặp lại Phan Lang – người quen cùng làng, nhờ đưa tín vật để chồng giải oan cho mình.

Trương Sinh nhận ra tín vật của vợ lập đàn giải oan.

Vũ Nương xuất hiện lộng lẫy, nói lời cảm tạ rồi biến mất.

1. Không gian, thời gian

Không gian trong tác phẩm pha  trộn giữa cõi trần và cõi tiên.

Nó không tách biệt mà có sự liên thông với nhau.

1. Hệ thống nhân vật

Người trần: Vũ Nương, Trương Sinh, Phan Lang…

Thần tiên: Linh Phi vợ Vua biển Nam Hải.

Tạo nên màu sắc kì ảo cho tác phẩm.

1. Ngôn ngữ

…………………..