Soạn giáo án Ngữ văn 9 Kết nối tri thức bài 2: Thực hành tiếng Việt (2)

Nội dung giáo án

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: BIỆN PHÁP TU TỪ ĐIỆP THANH VÀ BIỆN PHÁP TU TỪ ĐIỆP VẦN

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• HS nhận biết được khái niệm, đặc điểm và tác dụng của biện pháp tu từ điệp thanh và biện pháp tu từ điệp vần.

• HS biết cách sử dụng biện pháp tu từ điệp thanh và biện pháp tu từ điệp vần cho phù hợp với ngữ cảnh.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự học và tự chủ: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết được các đặc điểm, ý nghĩa của biện pháp tu từ điệp thanh và biện pháp tu từ điệp vần.

• Phân tích được ý nghĩa của biện pháp tu từ điệp thanh và biện pháp tu từ điệp vần. 

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ, có ý thức vận dụng kiến thức vào giao tiếp và tạo lập văn bản.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• SGK, SGV Ngữ văn 9;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với HS

• SGK, SBT Ngữ văn 9.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. 

b. Nội dung: GV đưa ra câu hỏi HS nghiên cứu trả lời.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chuyển giao câu hỏi: Em hãy cho biết điệp thanh là gì, điệp vần là gì? Cho ví dụ minh họa với từng khái niệm?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân cùng trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1-2 HS chia sẻ cảm nhận của mình.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe và bổ sung nếu có.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức: 

+ Điệp thanh là biện pháp tu từ ngữ âm, trong đó người viết sử dụng lặp lại các thanh điệu cùng nhóm (bằng/trắc) để tạo ra sự cộng hưởng về ý nghĩ, tăng tính nhạc cho câu thơ.

VD: Mưa hoa rụng, mưa hoa xuân rụng

Mưa xuống lầu, mưa xuống thềm lan

(Tiếng đàn mưa – Bích Khê)

+ Điệp vần là biện pháp tu từ ngữ âm, trong đó người viết cố ý tạo ta sự trùng điệp về âm hưởng bằng cách lặp lại những âm tiết có phần giống nhau, nhằm mục đích tăng sức biểu cảm, tăng tính nhạc cho câu thơ.

VD: Lá bàng đang đỏ ngọn cây

Sếu giang mang lạnh đang bay ngang trời

Mùa đông còn hết em ơi

Mà con én đã gọi người sang xuân

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Biện pháp tu từ điệp thanh và biện pháp tu từ điệp vần được sử dụng phổ biến trong văn học. Không chỉ giúp câu văn, câu thơ giàu nhạc điệu mà còn tăng sức biểu cảm. Vậy cách sử dụng biện pháp tu từ điệp thanh và biện pháp tu từ điệp vần thế nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay nhé.

--------------- Còn tiếp ---------------