Bài giảng điện tử Vật lí 9 kết nối tri thức

CHÀO MỪNG CẢ LỚP ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI! 

KHỞI ĐỘNG 

Thấu kính có trong các dụng cụ quen thuộc như ống nhòm, kính lúp, kính hiển vi hay trong chính mắt của chúng ta. 

Ánh sáng truyền qua thấu kính có thể tạo thành ảnh của các vật như thế nào? 

Ảnh của các vật có kích thước nhỏ hơn hoặc lớn hơn vật. 

BÀI 8: THẤU KÍNH 

NỘI DUNG BÀI HỌC 

1. CẤU TẠO THẤU KÍNH VÀ PHÂN LOẠI

Chia lớp thành các nhóm 4 - 5 HS 

Quan sát hình ảnh một số loại thấu kính: 

Em hãy hoàn thành nội dung Phiếu học tập số 1. 

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 

Câu 1. So sánh độ dày, mỏng ở rìa so với phần giữa của thấu kính rìa dày và thấu kính rìa mỏng. 

Câu 2. Thấu kính được làm bằng vật liệu gì? 

Câu 3. Khi đặt thấu kính trong không khí, chiếu một chùm sáng song song hẹp tới nó thì khi gặp thấu kính, ánh sáng sẽ truyền thẳng, phản xạ hay khúc xạ? 

   Câu 1: 

Thấu kính rìa mỏng 

> Phần rìa thấu kính mỏng hơn phần giữa. 

Thấu kính rìa dày 

> Phần rìa thấu kính dày hơn phần giữa. 

   Câu 2: 

Thấu kính được làm từ khối chất trong suốt (thủy tinh hoặc nhựa), giới hạn bởi hai mặt cong hoặc bởi một mặt cong và một mặt phẳng. 

   Câu 3: 

Trong không khí, khi chiếu chùm sáng song song hẹp tới nó thì khi gặp thấu kính, ánh sáng sẽ khúc xạ. Chùm sáng ló ra sau hai loại thấu kính sẽ khác nhau. 

Quan sát hình dạng chùm sáng ló ra sau thấu kính lồi và thấu kính lõm, em hãy so sánh phương của tia ló ra so với tia tới. Từ đó, nêu khái niệm thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì. 

KẾT LUẬN 

Thấu kính là một khối đồng chất trong suốt (thủy tinh, nhựa,…) giới hạn bởi hai mặt cong hoặc một mặt cong và một mặt phẳng. 

Dựa trên hình dạng, ta có thể phân thành hai loại: 

Thấu kính rìa mỏng 

Thấu kính rìa dày 

Hoạt động (SGK - tr.41) 

1. Quan sát để nhận ra độ dày, mỏng ở rìa so với phần giữa của các thấu kính có trong phòng thí nghiệm, phân loại chúng thành thấu kính hội tụ hay thấu kính phân kì.
2. Ống kính máy ảnh có cấu tạo gồm nhiều thấu kính nhằm mục đích để thu được hình ảnh chất lượng rõ nét. Hình 8.4 mô tả hệ thống gồm các thấu kính ((1), (2), (3), (4)) trong ống kính của một máy ảnh. Hãy chỉ rõ đâu là thấu kính hội tụ và đâu là thấu kính phân kì trong hệ thống này.

Thấu kính hội tụ: (1) và (4). 

Thấu kính phân kì: (2) và (3). 

1. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM CHÍNH VÀ TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH

Dựa vào thông tin SGK, em hãy tìm hiểu các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm chính, tiêu cự của thấu kính và chỉ ra các vị trí tương ứng với hình vẽ 8.5 đã cho. 

   Quang tâm: 

Có một điểm O của thấu kính mà mọi tia sáng tới O đều truyền thẳng qua thấu kính. Điểm O gọi là quang tâm của thấu kính. 

   Trục chính: 

Đường thẳng đi qua quang tâm O và vuông góc với tiết diện thẳng của thấu kính gọi là trục chính của thấu kính. 

   Tiêu điểm chính: 

Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính cho chùm tia ló hội tụ tại một điểm F nằm trên trục chính (đối với thấu kính hội tụ); hoặc đường kéo dài của chùm tia ló hội tụ tại một điểm F nằm trên trục chính (đối với thấu kính phân kì). 

Điểm F gọi là tiêu điểm chính của thấu kính 

   Tiêu cự: 

Khoảng cách từ quang tâm O đến tiêu điểm chính F của thấu kính, OF = f gọi là tiêu cự của thấu kính. 

Câu hỏi (SGK - tr.41) 

Hãy chỉ ra đâu là trục chính, quang tâm, tiêu điểm chính của các thấu kính trong Hình 8.3. 

III. ĐƯỜNG TRUYỀN CỦA TIA SÁNG QUA THẤU KÍNH 

1. THÍ NGHIỆM

...