BÀI 2: TRUYỆN THƠ NÔM

BÀI TẬP ĐỌC HIỂU: LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA

Bài 1: Theo em, nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga có thể hiện được nội dung cơ bản của đoạn trích không? Vì sao? Có thể đặt nhan đề khác cho văn bản này không?

Soạn chi tiết:

- Nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga đã thể hiện được nội dung cơ bản của đoạn trích.

- Nội dung của đoạn trích không chỉ dừng ở việc Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga mà ở đây, Nguyễn Đình Chiêu còn muốn khắc hoạ hình tượng người anh hùng của thời đại mình, dám xả thân vì nghĩa, cứu dân, cứu nước trong thời loạn lạc. Vì vậy, cũng có thể đặt các nhan đề khác cho đoạn trích. Ví dụ: “Người anh hùng quên mình làm việc nghĩa”, “Người anh hùng cứu dân",…

Bài 2: (Câu hỏi 1, SGK) Có thể chia đoạn trích làm mấy phần? Trình bày nội dung chính của từng phần.

Soạn chi tiết:

Có thể chia đoạn trích thành hai phần:

Phần 1 (14 dòng đầu): Lục Vân Tiên đánh tan bọn cướp cứu Kiều Nguyệt Nga và dân lành.

- Phần 2 (còn lại): Cuộc trò chuyện ân tỉnh giữa Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga.

Bài 3: Phân tích đặc điểm tính cách của người dân Nam Bộ được thể hiện qua đoạn trích.

Soạn chi tiết:

Đặc điểm tính cách của người dân Nam Bộ được thể hiện qua đoạn trích:

- Đề cao tinh thần trượng nghĩa, chính trực “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, / Làm người thế ấy cũng phi anh hùng"; đề cao khí phách, lòng dũng cảm, làm việc nghĩa một cách tự nhiên của nhân vật Lục Vân Tiên "Làm ơn há dễ trông người trả ơn".

- Đề cao phẩm chất hiếu nghĩa, nết na, hiền dịu, thuỷ chung, ân tình, nhân hậu của nhân vật Kiều Nguyệt Nga.

- Người làm việc nghĩa thì làm một cách tự nhiên, không hề vì mục đích vụ lợi, người được cứu giúp thì luôn ghi lòng tạc dạ ơn nghĩa với người đã cứu giúp mình, tìm mọi cách để báo đáp.

Bài 4: Câu nói của Lục Vân Tiên với Kiều Nguyệt Nga trong hai dòng thơ sau thể hiện điều gì?

Khoan khoan ngồi đó chớ ra, Nàng là phận gái, ta là phận trai.

A. Chàng nho sinh e thẹn với người đẹp

B. Lục Vân Tiên không muốn người được mình cứu trả ơn

C. Lục Vân Tiên đang vội vã, không có thời gian gặp gỡ

D. Lục Vân Tiên làm theo lễ nghĩa “nam nữ thụ thụ bất thân"

Soạn chi tiết:

D. Lục Vân Tiên làm theo lễ nghĩa “nam nữ thụ thụ bất thân"

Bài 5: (Câu hỏi 5, SGK) Tìm hiểu chủ đề của văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga và cho biết căn cứ để xác định chủ đề đó. Tư tưởng và tình cảm của tác giả được thể hiện trong đoạn trích như thế nào?

Soạn chi tiết:

- Chủ đề của đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga: Đoạn trích ca

ngợi hành động đánh cướp cứu người của Lục Vân Tiên, qua đó đề cao tinh thần "trọng nghĩa khinh tài", thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của Nguyễn Đình Chiểu. (Chữ “khinh tài" ở đây cần được hiểu là làm việc nghĩa, cứu giúp người khác mà không nhằm mục đích nhận lại ơn huệ, tiền tài từ người được cứu giúp. Chữ “tài” ở đây là tài sản, tiền bạc, chứ không nên nhầm lẫn là “tài năng", "tài giỏi".)

- Căn cứ chủ yếu để xác định chủ đề của đoạn trích là dựa vào các thành tố cơ bản tạo nên nội dung văn bản: các chi tiết miêu tả hành động, lời nói của các nhân vật, sự kiện, mạch cảm xúc chủ đạo của tác giả trong đoạn trích cũng như nhan đề được người biên soạn sách đặt.

- Tư tưởng và tình cảm của tác giả được thể hiện trong đoạn trích rất rõ ràng: Ông đứng về phía chính nghĩa, đề cao, ca ngợi những người anh hùng có tinh thần nghĩa hiệp như Lục Vân Tiên. Đó là con người văn võ toàn tài, có đủ các phẩm chất của bậc quân tử như Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tin trong một xã hội loạn lạc.

Bài 6: (Câu hỏi 6, SGK) Nêu cảm nghĩ của em về câu chuyện Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga.

Soạn chi tiết:

Câu chuyện Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga trong tác phẩm "Lục Vân Tiên" của Nguyễn Đình Chiểu đã để lại cho em ấn tượng sâu sắc. Đây là một câu chuyện mang đậm tính nhân văn, ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người anh hùng và lên án thế lực cường quyền bất công.

Lục Vân Tiên hiện lên trong câu chuyện như một vị anh hùng đầy lòng nghĩa hiệp. Khi chứng kiến cảnh Kiều Nguyệt Nga bị bọn cướp tấn công, chàng không hề nao núng mà dũng cảm xông vào đánh đuổi chúng, cứu nguy cho người đẹp. Hành động của Lục Vân Tiên xuất phát từ lòng nhân ái, sự trượng nghĩa và ý thức trách nhiệm bảo vệ người yếu thế.

Kiều Nguyệt Nga cũng là một nhân vật được nhà thơ xây dựng thành một người con gái xinh đẹp, nết na và giàu lòng biết ơn. Sau khi được Lục Vân Tiên cứu thoát, nàng đã hết lời cảm tạ và mong muốn được đền đáp. Tuy nhiên, Lục Vân Tiên đã từ chối một cách dứt khoát, thể hiện bản lĩnh và phẩm chất cao đẹp của một người anh hùng chân chính.

Câu chuyện còn thể hiện sự lên án gay gắt đối với thế lực cường quyền bất công. Bọn cướp hung hãn, ngang ngược, sẵn sàng chà đạp lên tính mạng và tài sản của người khác. Hình ảnh này là đại diện cho những thế lực xấu xa trong xã hội phong kiến, luôn chèn ép, bóc lột người dân lương thiện.

Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga không chỉ là một câu chuyện giải trí mà còn mang giá trị giáo dục sâu sắc. Câu chuyện ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của người anh hùng, đồng thời lên án thế lực cường quyền bất công, góp phần cổ vũ cho lòng nhân ái và tinh thần đấu tranh cho chính nghĩa.

Ngoài ra, câu chuyện còn thể hiện niềm tin vào chiến thắng của cái thiện, cái ác sẽ bị trừng trị. Lục Vân Tiên đã chiến thắng bọn cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga, mang lại niềm vui và sự bình yên cho người dân.

Nhân vật Lục Vân Tiên trong câu chuyện đã trở thành một biểu tượng cho những phẩm chất tốt đẹp của người anh hùng trong văn học Việt Nam. Câu chuyện Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga sẽ mãi là một bài học quý giá cho thế hệ trẻ về lòng nhân ái, sự dũng cảm và tinh thần đấu tranh cho chính nghĩa.