BÀI 4: TRUYỆN NGẮN

BÀI TẬP VIẾT

Bài 1: Thế nào là phân tích một tác phẩm truyện?

Soạn chi tiết:

Phân tích một tác phẩm truyện là quá trình nghiên cứu, đánh giá và giải thích một cách có hệ thống, khoa học về nội dung, nghệ thuật và giá trị của tác phẩm.

Bài văn phân tích một tác phẩm truyện cân phân tích được nội dung chủ đề, dẫn ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật được dùng trong tác phẩm, từ đó, nêu lên nhận xét, đánh giá cá nhân về hiệu quả thẩm mĩ của những nét đặc sắc ấy.

Bài 2: Hãy nêu những điều cần lưu ý khi phân tích một tác phẩm truyện.

Soạn chi tiết:

Để viết bài văn phân tích một tác phẩm truyện, cần chú ý:

- Đọc kĩ văn bản truyện, xác định chủ đề của truyện.

- Xác định các đặc sắc nghệ thuật của truyện như: nhan đề, ngôi kể, cốt truyện, tình huống truyện, nhân vật, lời nhân vật và lời người kể chuyện..... làm rõ tác dụng của những yếu tố này trong việc thể hiện chủ đề, ý nghĩa của tác phẩm.

- Xác định các luận điểm trong bài viết, lựa chọn các bằng chứng từ tác phẩm truyện cho mỗi luận điểm.

- Liên hệ, so sánh với những tác giả, tác phẩm khác có cùng đề tài, chủ để để nhận xét điểm gặp gỡ và sáng tạo riêng của tác giả được thể hiện trong tác phẩm truyện. Từ bối cảnh đọc hiện tại và hoàn cảnh bản thân để suy nghĩ, nhận xét về tác động, ý nghĩa của tác phẩm với người đọc và cá nhân.

Bài 3: Lập dàn ý cho đề bài: Phân tích truyện Ông lão bên chiếc cầu của Ơ-nit Hê-minh-uê.

Soạn chi tiết:

- Mở bài: giới thiệu tên truyện, tác giả, nêu nhận xét khái quát về truyện. Ví dụ: Ông lão bên chiếc cầu là một truyện ngắn hay, hàm súc, giàu ý nghĩa, gợi cho người đọc những thông điệp sâu sắc về chiến tranh và số phận con người.

- Thân bài:

• Nêu và nhận xét chủ đề của truyện: Truyện là tiếng nói phản đối chiến tranh, bày tỏ sự quan tâm sâu sắc đến số phận của những con người bình thường là nạn nhân của cuộc chiến.

• Phân tích nhân vật: Nhân vật ông lão – một nạn nhân của chiến tranh (tìm hiểu các chỉ tiết thể hiện nhân vật ông lão và phân tích ý nghĩa của các chỉ tiết đó).

• Phân tích nghệ thuật trần thuật và ngôn ngữ: Nghệ thuật trần thuật và ngôn ngữ hàm súc, ấn tượng (phân tích các yếu tố như ngôi kể, cốt truyện, các chi tiết đặc sắc, biểu tượng, ngôn ngữ đối thoại, độc thoại,...).

- Kết luận: nhận xét khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của truyện, nêu thông điệp và ý nghĩa của truyện.

Bài 4: Viết một đoạn văn (khoảng 10 - 12 dòng) để triển khai một ý trong dàn ý đã lập ở bài tập 3.

Soạn chi tiết:

Triển khai phân tích ý nghệ thuật trần thuật và ngôn ngữ:

Trong câu chuyện, chúng ta thấy được tài năng của Hê-minh-uê qua việc sử dụng các đặc sắc nghệ thuật trong câu chuyện. Tác giả không hề nói gì về chiến tranh, nhưng chúng ta cảm nhận được hơi thở của nó qua hình ảnh biểu tượng: cây cầu - ranh giới của hai phe chiến tranh. Tác giả không hề có sự đánh giá nào về nhân vật của mình nhưng qua ngôn ngữ đối thoại giữa nhân vật tôi và ông lão cho thấy đặc điểm, tâm trạng và phẩm chất của nhân vật. Đặc biệt, việc không đặt tên cho ông lão có ý nghĩa khái quát lớn. Đó không chỉ là một ông lão ngồi bên cầu mà nhân vật tôi gặp được mà ông là đại diện cho rất nhiều số phận con người bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.