BÀI 6 - TRUYỆN TRUYỀN KÌ VÀ TRUYỆN TRINH THÁM - BÀI TẬP VIẾT

Bài 1: Chọn từ ngữ phù hợp với chỗ trống trong những câu sau để hoàn thành phần kiến thức về truyện kẻ sáng tạo và viết truyện kể sáng tạo.

Truyện kể sáng tạo là một văn bản (1) ..........., ở đó, (2)........... (có thể là nhân vật trong truyện ngôi thứ nhất, hoặc người ngoài cuộc ngôi thứ ba) kể lại một cách sáng tạo những (3)........... đã diễn ra ở một không gian, thời gian nào đó, gần với những (4) ........... cụ thể. Thông qua câu chuyện, (5) ........... thể hiện quan điểm, suy nghĩ, thái độ của mình về những vấn đề của đời sống. Trong truyện, bên cạnh lời kế, còn có những câu, đoạn văn (6) ........... biểu cảm để làm nổi bật đặc điểm của nhân vật hoặc bối cảnh, đồng thời bộc lộ cái nhìn, tình cảm, cảm xúc của người kế và của chính nhà văn. Truyện kể sáng tạo có thể là một câu chuyện hoàn toàn mới hoặc (7) ........... một truyện đã có nhưng điều chỉnh, thay đổi các chi tiết, sự việc, nhân vật, theo ý tưởng của người kể.

Viết truyện kể sáng tạo là tạo lập một văn bản tự sự có yếu tố (8) ............ và có tính nghệ thuật nhất định. Khác với các văn bản như nhật kí, hồi kí, bản tường trình,…, truyện cho phép người viết (9)........... những sự việc, con người không có thật (ví dụ: thần tiên, ma quỷ....) hoặc chỉ có một phần sự thật (ví dụ: Sự tích Hồ Gươm) Nhưng dù hư cấu thể nào thi truyện vẫn luôn đặt ra những vấn đề của (10)........... con người. Vì thế, việc (11)........... ra các tình huống, sự việc, chi tiết, nhân vật (con người, con vật, thần, thánh,...).... chỉ là phương thức để người viết gửi gắm những (12)........... về cuộc sống. Đó có thể là một bài học về đạo lí, lối sống hay một quan niệm, một góc nhìn về thiên nhiên, xã hội, con người.

Bài giải chi tiết:

Các từ ngữ cần diễn lần lượt là: (1) tự sự, (2) người kế, (3) sự việc, (4) nhân vật, (5) tác giả, (6) miêu tả. (7) mô phỏng. (8) hư cấu, (9) tưởng tượng. (10) đời sống. (11) sáng tạo, (12) thông điệp.

Bài 2: Những ý nào sau đây nêu đúng các điểm cần lưu ý khi viết truyện kể sáng tạo?

a) Xác định mục đích viết truyện kể sáng tạo

b) Xác định đối tượng người đọc mà truyện hướng tới

c) Ghi chép trung thực về những sự việc, con người có thật

d) Lựa chọn người kể chuyện

e) Xác định bối cảnh (không gian, thời gian) để nhân vật trữ tình bộc lộ cảm xúc

g) Xác định nhân vật, nhân vật chính cho câu chuyện

h) Lựa chọn và đưa các yếu tố miêu tả, biểu cảm vào truyện

Bài giải chi tiết:

Các ý đúng: a), b), d), g), h)

Bài 3: Chỉ ra biểu hiện và nêu nhận xét về sự kết hợp giữa kể với tả hoặc kể với biểu cảm hoặc kể với tả và biểu cảm trong các đoạn văn sau:

a) Chàng bèn theo lời, lập một đàn tràng ba ngày đêm ở bến Hoàng Giang. Rồi quả thấy Vũ Nương ngồi trên một chiếc kiệu hoa dùng ở giữa dòng, theo san có đến năm mươi chiếc xe cỡ làn, võng lọng, rực rỡ đầy sông, lúc ẩn, lúc hiện. (Nguyễn Dữ)

b) Chúng tôi chỉ còn kịp nghe thấy tiếng bước chân huỳnh huỵch xuống cầu thang, rồi tiếng cổng sắt sập mạnh. Từ cửa sổ phòng khách, tôi còn thấy hẳn chạy trối chết về phía cuối đường

- Đồ vô lại - Hôm rủa - Thằng khốn này sẽ gieo rắc tại hoạ cho đến ngày lên

giá treo cố thôi. Vụ này kể ra cũng không hoàn toàn vô vị. (Đoi-lơ)

c) Tôi tìm hung thủ trong hai người này chăng? Thoạt tiên thì đó là điều vô lí hết sức. Huy là người tôi biết đã lâu lầm, hiền lành, ngay thẳng... Còn Thạc cũng là người tôi quen, hoạt bát, thông minh và ăn nói dễ thương. Và lại, chính lúc xảy ra án mạng, cả hai người cùng đi xem chớp bóng với tôi, Huy ngồi bên cạnh tôi, và Thạc cũng ngồi liền một bên. Tôi ngồi giữa... Tuy vậy, một sự gì rất bị nhiệm, một điều quan sát không mấy khi ta lưu tâm đến... lúc thường tôi bỏ qua, nhưng bấy giờ đến mách bảo tôi, khiến tôi ngờ rằng hung thủ là Thạc. (Thế Lữ)

Bài giải chi tiết:

a) Đoạn văn có sự kết hợp giữa yếu tố kể và tả. Kể: “Chàng bèn theo lời, lập một đàn tràng ba ngày đêm ở bến Hoàng Giang. Rồi quả thấy Vũ Nương", tả: “Vũ Nương ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, theo sau có đến năm mươi chiếc xe cỡ tăn, vòng lọng, rực rỡ đầy sông, lúc ẩn, lúc hiện". Nhờ sự kết hợp này, nhất là sự xuất hiện của yếu tố miêu tả, mà hình ảnh Vũ Nương hiện ra một cách cụ thể, sống động, khiến cho chi tiết Vũ Nương trở về vừa thực vừa áo, vừa gần gũi, trần thế vừa thần tiên, xa cách.

b) Đoạn văn có sự kết hợp giữa yếu tố kể, tả và biểu cảm. Kể: “Chúng tôi chỉ còn kịp nghe thấy tiếng bước chân", "Từ cửa sổ phòng khách, tôi còn thấy hắn", tá "tiếng bước chân huỳnh huỵch xuống cầu thang, rồi tiếng cổng sắt sập mạnh", biểu cảm: “Đồ vô lại! - Hôm rủa – Thằng khốn này sẽ gieo rắc tai hoạ cho đến ngày lên giá treo cổ thôi”. Sự kết hợp của kể với tả và biểu cảm đã làm cho đoạn văn giống như một thước phim ngắn, ở đó, người đọc có thể cảm nhận được hoạt động của nhân vật (tiếng bước chân), sự vật (cổng sắt va đập), sự vội vàng, lo lắng, sợ hãi của thủ phạm (chạy trối chết) cũng như thái độ, cảm xúc của nhân vật thám tử (bức xúc, căm phẫn).

c) Đoạn văn có sự kết hợp giữa yếu tố kể, tả và biểu cảm. Kể “Tôi tìm hung thủ trong hai người này chăng? Thoạt tiên thì đó là điều vô lí hết sức.”, “Tuy vậy, một sự gì rất bị nhiệm, một điều quan sát không máy khi ta lưu tâm đến... lúc thường tôi bỏ qua, nhưng bấy giờ đến mách bảo tôi, khiến tôi ngờ rằng hung thủ là Thạc, tả “Huy là người tôi biết đã lâu lắm, hiền lành, ngay thẳng.... Còn Thạc cũng là người tôi quen, hoạt bát, thông minh và ăn nói dễ thương”, “Huy ngồi bên cạnh tôi, và Thạc cũng ngồi liền một bên. Tôi ngồi giữa biểu cảm: phân vân (Tôi tìm hung thủ trong hai người này chăng?), yêu mền (Huy là người tôi biết đã lâu lâm, hiền lành, ngay thẳng. Còn Thạc cũng là người tôi quen, hoạt bát, thông minh và ăn nói dễ thương"), nghi ngờ (Tuy vậy, một sự gì rất bị nhiệm, một điều quan sát không mấy khi ta lưu tâm đến lúc thường tôi bỏ qua, nhưng bấy giờ đến mách bảo tôi, khiến tôi ngờ rằng hung thủ là Thạc.). Sự kết hợp này đã góp phần giúp nhà văn khắc hoạ thành công năng lực và tính cách của thám tử Lê Phong (một người có khả năng phán đoán, suy xét sự việc thông minh, có óc quan sát và trí tưởng tượng tốt), đồng thời thể hiện được những trạng thái cảm xúc, những diễn biến nội tâm của nhân vật trong quá trình phá án.

Bài 4: Dựa vào nội dung đoạn trích Gói thuốc lá của Thế Lữ (phần Tự đánh giá), hãy viết tiếp phần kết cho câu chuyện này.

Bài giải chi tiết:

 “Phong nói đoạn, Mai Trung lắng lặng lại gần với cái khăn bịt ngang miệng người bị trói ở chân giường ra, và, lúc cả khuôn mặt Thạc hiện dưới ánh đèn, thì mọi người đều sửng sốt. Da mặt Thạc tái mét, miệng mím chặt lại, hai mặt trứng trứng mớ và mất hết tinh thần. Một dòng nước dãi lẫn chút máu chảy từ bên khoé mép xuống dưới cằm. Sờ chân, tay lạnh toát và cứng đơ: Thạc đã chết.

Trung gật đầu:

- Chết rồi! Mà chết mới độ một, hai phút...

Phương hỏi:

- Tự tử

- Phải. [..] Nhưng hắn tự tử lúc nào?

Phong im lặng

Nhưng một lúc sau anh bảo nhỏ Mai Hương:

- [ ] Hắn làm thế phải hơn. Đ vừa là cách thú tội, vừa là cách tự xử”