VIẾT: PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Viết được bài văn phân tích một tác phẩm truyện.

- Phân tích được nội dung chủ đề của tác phẩm.

- Phân tích được những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm, tập trung vào một số yếu tố nghệ thuật nổi bật.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

I. TÌM HIỂU VỀ KIỂU BÀI

- Để viết bài văn phân tích một tác phẩm truyện, các em cần chú ý:

+ Đọc kĩ văn bản truyện, xác định chủ đề.

+ Xác định các đặc sắc nghệ thuật của truyện như: nhan đề, ngôi kể, cốt truyện, tình huống truyện, nhân vật, lời nhân vật và lời người kể chuyện,..., làm rõ tác dụng của những yếu tố này trong việc thể hiện chủ đề, ý nghĩa của tác phẩm.

+ Xác định các luận điểm trong bài viết, lựa chọn các bằng chứng từ tác phẩm truyện cho mỗi luận điểm.

+ Liên hệ, so sánh với những tác giả, tác phẩm khác có cùng đề tài, chủ đề để nhận xét điểm gặp gỡ và sáng tạo riêng của tác giả được thể hiện trong tác phẩm truyện. Từ bối cảnh đọc hiện tại và hoàn cảnh bản thân để suy nghĩ, nhận xét về tác động, ý nghĩa của tác phẩm với người đọc và cá nhân.

III. THỰC HÀNH VIẾT ĐOẠN VĂN

1. Chuẩn bị 

- Mục đích viết: Phân tích để làm rõ nội dung chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm truyện.

- Người đọc: Những người quan tâm đến thể loại truyện và có nhu cầu tìm hiểu sâu hơn về tác phẩm được phân tích.

2. Tìm ý, lập dàn ý

Mở bài: Giới thiệu nhan đề, tác giả và nhận xét chung về truyện

Thân bài: Phân tích chủ đề của truyện:

+ Nêu và nhận xét về chủ đề của truyện

+ Phân tích, đánh giá các đặc sắc nghệ thuật để làm rõ chủ đề của truyện và hiệu quả thẩm mĩ của các đặc sắc đó.

Kết bài: Nhận xét khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện. Nêu ý nghĩa, tác động của truyện đối với người viết.

3. Viết bài

- Chú ý đảm bảo yêu cầu của kiểu bài nghị luận phân tích tác phẩm văn học, bám sát đặc trưng thể loại truyện:

+ Tổ chức hệ thống luận điểm hợp lí, mỗi luận điểm cần được phân tích, chứng minh bằng các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, tránh kể lại nội dung văn bản.

+ Tập trung vào những nét nổi bật của tác phẩm, tạo điểm nhấn cho bài viết.

4. Kiểm tra và chỉnh sửa

- Việc chỉnh sửa cần chú ý các vấn đề sau:

+ Nếu thiếu các thông tin giới thiệu tác giả, tác phẩm thì cần bổ sung.

+ Nếu việc phân tích nội dung chủ đề và các yếu tố nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm chưa đủ rõ, chưa chính xác thì cần chỉnh sửa.

+ Nếu các luận điểm chưa chặt chẽ, lí lẽ và bằng chứng chưa đạt yêu cầu, thiếu sức thuyết phục thì cần chỉnh sửa.

+ Điều chỉnh dung lượng các ý để đảm bảo bài viết có bố cục hợp lí.

+ Rà soát và chỉnh sửa lỗi chính tả, diễn đạt để đảm bảo chuẩn mực về ngôn ngữ.