BÀI 5: Tỉ lệ thức

I. Định nghĩa 

Bài 1: So sánh hai tỉ số...

Giải rút gọn:

+)  

+)  

+)

Bài 2: Từ các tỉ số sau đây có lập được tỉ lệ thức không?

Giải rút gọn:

a)  

 Vậy và lập được tỉ lệ thức 

b)

Vì => và không lập được tỉ lệ thức.

II. Tính chất 

1. Tính chất 1 

Bài 1: 

a) Cho tỉ lệ thức …So sánh tích hai số hạng 6 và -15 với tích hai số hạng 10 và -9

b) Cho tỉ lệ thức ... Nhân hai vế của tỉ lệ thức với tích bd, ta được đẳng thức nào? 

Giải rút gọn:

a) Ta có: 6. (-15) = -90; 10.(-9) = - 90

Vậy tích hai số hạng 6 và -15 và tích hai số hạng 10 và -9 bằng nhau

b) Ta có:  

Vậy ta được đằng thức

Bài 2: Tìm số x trong tỉ lệ thức sau: (-0,4) : x = 1,2 : 0,3 

Giải rút gọn:

2. Tính chất 2 

Bài 3: Ta có đẳng thức 4 : 9 = 3 . 12

a) Viết kết quả dưới dạng tỉ lệ thức khi chia hai vế của đẳng thức trên cho 9.3.

b) Tìm số thích hợp cho “?”

Giải rút gọn:

a) Ta chia cả hai vế của đẳng thức 4:9 = 3.12 cho 9.3 ta được:

 = ó =

b)

Bài 4: 

a) Đưa hai số 21 và 27 vào “?” thích hợp

b) Lập tất cả các tỉ lệ thức có thể được từ bốn số sau: 14; 18; 21; 27.

Giải rút gọn:

a)

b) Ta có đẳng thức sau: , ta lập được các tỉ lệ thức:

III. Bài tập

Bài 1: Từ các tỉ số sau đây có lập được tỉ lệ thức không?...

Giải rút gọn:

a) +)

+)

Vậy từ các tỉ số 3,5 : và (-8) : 12 lập được tỉ lệ thức

b) +)

+)

Vậy từ các tỉ số và 7,5 : 10 lập được tỉ lệ thức

c) +)

+)

Vì nên từ các tỉ số và không lập được tỉ lệ thức

Bài 2: Tìm x trong mỗi tỉ lệ thức sau…

Giải rút gọn:

a)

b) 18 :  

<=>  7

c) : 0,4 = 0,5 : 0,2 

<=>    

Bài 3: Lập tất cả các tỉ lệ thức có thể có được từ bốn số sau: 1,5; 2; 3,6; 4,8.

Giải rút gọn:

Ta có đẳng thức sau: , ta lập được các tỉ lệ thức:

Bài 4: Trong giờ thí nghiệm xác định trọng lượng, bạn Hà dùng hai quả cân 100 g và 50 g thì đo được trọng lượng tương ứng là 1 N và 0,5 N

a) Tính tỉ số giữa khối lượng của quả cân thứ nhất và khối lượng của quả cân thứ hai; tỉ số giữa trọng lượng tương ứng của quả cân thứ nhất và trọng lượng của quả cân thứ hai.

b) Hai tỉ số trên có lập thành tỉ lệ thức không?

Giải rút gọn:

a) Tỉ số giữa khối lượng của quả cân thứ nhất và quả cân thứ hai là:

Tỉ số giữa trọng lượng tương ứng của quả cân thứ nhất và quả cân thứ hai là:

b) Lập được thành tỉ lệ thức vì hai tỉ số trên bằng nhau.

Bài 5: Người ta pha nhiên liệu cho một loại động cơ bằng cách trộn 2 phần dầu với 7 phần xăng. Hỏi cần bao nhiêu lít xăng để trộn hết 8 lít dầu theo cách pha nhiên liệu như trên?

Giải rút gọn:

Gọi số lít xăng cần để trộn là

Vì pha nhiên liệu cho một loại động cơ ta trộn 2 phần dầu với 7 phần xăng. Vậy cần cần số lít xăng để trộn hết 8 lít dầu theo cách pha nhiên liệu như trên là:

(lít)