BÀI 2. PHÉP QUAY

Mở đầu: Phép quay như trên biến một điểm M khác điểm O thành điểm nào?

Giải rút gọn:

Thành điểm B

I. KHÁI NIỆM

Hoạt động 1 (trang 86):

Cho điểm O cố định.

a) Xét điểm M tùy ý (khác điểm O) và đường tròn tâm O bán kính OM. Hãy tìm điểm M’ thuộc đường tròn (O;OM) sao cho chiều quay từ tia OM đến tia OM’ cùng chiều quay của kim đồng hồ và cung MnM’ có số đo 120ᵒ.

b) Xét điểm N tùy ý(khác điểm O)và đường tròn tâm O bán kình ON. Hãy tìm điểm N’ thuộc đường tròn (O;ON) sao cho chiều quay từ tia ON đến tia ON’ cùng chiều quay của kim đồng hồ và cung NpN’có số đo 300ᵒ.

Giải rút gọn:

a) Hình 24

b) Hình 25

Luyện tập, vận dụng 1 (trang 87):

Cho hình vuông ABCD tâm O. Chỉ ra phép quay thuận chiều tâm O sao cho phép quay đó biến mỗi điểm A,B,C,D thành điểm đối xứng với nó qua tâm O.

Giải rút gọn:

Không tồn tại phép quay thuận chiều nào biến mỗi điểm A, B, C, D thành điểm đối xứng với nó qua tâm O.

II. PHÉP QUAY GIỮ NGUYÊN HÌNH ĐA GIÁC ĐỀU

Hoạt động 2 (trang 87):

Cắt một miếng bìa có dạng hình lục giác đều với tâm O và ghim miếng bìa đó lên bảng tại điểm O (hình 27).

a) Quay miếng bìa đó theo phép quay thuận chiều 60ᵒ tâm O (hình 28). Hãy cho biết qua phép quay trên :

Các điểm lần lượt quay đến vị trí mới là điểm nào.

Hình lục giác đều sau khi quay đến một hình mới có trùng với chính nó hay không.

b) Quay miếng bìa đó theo phép quay ngược chiều 60 tâm O (hình 28b). Hãy cho biết qua phép quay trên:

Các điểm lần lượt quay đến vị trí mới là các điểm nào.

Hình lục giác đều sau khi quay đến một hình mới có trùng với chính nó hay không.

Giải rút gọn:

Hình 28a: phép quay thuận chiều giữ nguyên vị trí  

Hình 28b: phép quay ngược chiều giữ nguyên vị trí  

III. GIẢI BÀI TẬP CUỐI SGK

Bài 1 (trang 89):

Cho hình vuông ABCD có tâm O (hình 30).

Phép quay thuận chiều tâm O biến điểm A thành điểm D thì các điểm B,C,D tương ứng biến thành các điểm nào?

Giải rút gọn:

B thành A

C thành B

D thành C

Bài 2 (trang 89):

Cho hình ngũ giác đều ABCDE có tâm O(hình 31).

a) Phép quay ngược chiều tâm O biến điểm A thành điểm B thì các điểm B, C, D, E tương ứng biến thành các điểm nào?

b) Chỉ ra các phép quay tâm O giữ nguyên hình ngũ giác đều đã cho.

Giải rút gọn:

a) B thành C

C thành D

D thành E

E thành A

b) Phép quay tâm O góc 72^o, 144^o, 216^o, 288^o hoặc 360^o  thuận chiều hoặc ngược chiều 

Bài 3 (trang 89):

Cho hình đa giác đều có 8 cạnh ABCDEGHK với tâm O(hình 32). Chỉ ra các phép quay tâm O giữ nguyên hình đa giác đều đã cho.

Giải rút gọn:

Các phép quay thuận chiều và nghịch chiều tâm O với góc quay 45^o, 90^o, 135^o, 180^o, 225^o, 270^o, 315^o, 360^o

Bài 4 (trang 89):

Vẽ trên giấy 18 hình tam giác đều bằng nhau và ở vị trí như hình 33(còn gọi là hình chong chóng).

a) Hãy đánh dấu 6 điểm mút của hình chong chóng sao cho 6 điểm mút đó là các đỉnh của một hình lục giác đều tâm O

b) Hãy chỉ ra những phép quay tâm O giữ nguyên hình chong chóng.

Giải rút gọn:

a) Tứ giác ABCDEF là hình lục giác đều tâm O

b) Phép quay thuận chiều và ngược chiều tâm O với góc quay 60^o, 120^o, 180^o, 240^o, 300^o, 360^o