BÀI 25: TIẾNG ĐÀN BA – LA – LAI – CA TRÊN SÔNG ĐÀ

PHẦN 1. HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ ĐÁP ÁN PHẦN BÀI ĐỌC

1. HỆ THỐNG CÂU HỎI

Câu 1: Tiếng đàn ba-la-lai-ca được miêu tả thế nào qua 8 dòng thơ đầu?

Câu 2: Trên công trường thuỷ điện sông Đà, tác giả đã nghe tiếng đàn ba-la-lai-ca vang lên trong khung cảnh như thế nào?

Câu 3: Miêu tả những điều em hình dung khi đọc 2 dòng thơ sau:

Chỉ còn tiếng đàn ngân nga

Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà.

Câu 4: Nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh cô gái Nga chơi đàn ba-la-lai-ca trên công trường thuỷ điện sông Đà.

2. 5 PHÚT TRẢ LỜI

Câu 1: Ngọn gió thì bình yên thổi qua khu rừng bạch dương dìu dặt và ngọn sóng trắng phau vỗ ghềnh đá, …

Câu 2: Đêm trăng chơi vơi, cô gái Nga với mái tóc hạt dẻ đánh đàn, tháp khoan nhô lên, xe ủi, xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ, …

Câu 3: 

- Tiếng đàn ngân nga: Hình ảnh một không gian yên bình, một âm thanh du dương và êm ái. Tiếng đàn vang lên trong không gian, lan tỏa và tạo ra một không khí thú vị, khiến người nghe cảm nhận được trạng thái tâm trạng và cảm xúc.

- Dòng trăng lấp loáng sông Đà: Hình ảnh một dòng sông lớn và mạnh mẽ, được chiếu sáng bởi ánh trăng. Sông Đà có thể là một dòng sông tự nhiên nằm trong một vùng núi, tạo ra một cảnh quan hùng vĩ và tĩnh lặng. Khi ánh trăng phản chiếu trên mặt nước, tạo ra một khung cảnh thơ mộng và huyền ảo.

Câu 4: Hình ảnh cô gái Nga chơi đàn ba-la-lai-ca trên công trường thuỷ điện sông Đà gợi lên trong tôi hình ảnh ấm áp và tự nhiên của cô gái với mái tóc màu hạt dẻ. Nét đẹp của cô gái và đàn ba-la-lai-ca tương phản rõ nét với khung cảnh công trường thuỷ điện, tạo ra một sự đối lập đáng chú ý.

Hình ảnh ngón tay của cô gái đan trên những sợi dây đồng thể hiện sự khéo léo và tinh tế trong việc chơi nhạc. Đàn ba-la-lai-ca với những sợi dây đồng tạo ra âm thanh đặc biệt và quyến rũ, khiến người nghe say mê. 

PHẦN 2. HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ ĐÁP ÁN PHẦN LUYỆN TỪ VÀ CÂU

1. HỆ THỐNG CÂU HỎI

Câu 1: Đọc bài ca dao dưới đây và trả lời câu hỏi. ÔNG

Người ta đi cấy lấy công

Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề

Trông trời, trông đất, trông mây

Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm

Trông cho chân cứng đá mềm

Trời yên, biển lặng mới yên tấm lòng.

a. Từ trông được lặp lại mấy lần?

b. Theo em, việc lặp lại đó có tác dụng gì?

Câu 2: Từ nào được lặp lại trong câu tục ngữ dưới đây? Việc lặp lại từ đó có tác dụng gì?

Học ăn, học nói, học gói, học mở.

Câu 3: Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi.

Tôi đạp vỡ màu nâu

Bầu trời trong quả trứng

Bỗng thấy nhiều gió lộng

Bỗng thấy nhiều nắng reo

Bông tôi thấy thương yêu

Tôi biết là có mẹ.

(Xuân Quỳnh)

a. Từ bỗng xuất hiện mấy lần trong đoạn thơ?

b. Việc lặp lại nhiều lần từ bỗng có tác dụng gì? Chọn đáp án đúng.

A. Nhấn mạnh niềm vui của chú gà con vì được mẹ yêu thương.

B. Nhấn mạnh niềm vui của chú gà con vì được ra khỏi quả trứng.

C. Nhấn mạnh sự tươi đẹp của thiên nhiên mà chú gà con quan sát dược.

D. Nhấn mạnh sự ngỡ ngàng của chú gà con trước những điều mới mẻ.

Câu 4: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi.

Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, Anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!

a. Từ nào được lặp lại ở tất cả các câu trong đoạn?

b. Việc lặp lại từ đó có tác dụng gì?

2. 5 PHÚT TRẢ LỜI

Câu 1: 

a. Từ "trông": lặp lại 9 lần.

b. Làm tăng cường sự nhấn mạnh và tập trung vào việc quan sát, theo dõi,  thể hiện hành động của người đi cấy, người trông nom và quan tâm đến mọi chi tiết xung quanh, nỗi lo về việc đồng áng. 

Câu 2: - Từ “học” được lặp lại.

- Tác dụng: nhấn mạnh sự quan trọng của việc học của mỗi người trong cuộc sống.

Câu 3: 

1. Từ "bỗng" xuất hiện 3 lần.
2. Đáp án: D

Câu 4: a. Từ "tre" được lặp lại trong tất cả các câu .

b. Tạo ra sự nhấn mạnh và tập trung vào vai trò và ý nghĩa quan trọng của gậy tre trong đoạn văn. Sự lặp lại từ "tre" tạo ra một hiệu ứng nhấn mạnh thể hiện sự kiên trì và sự quyết tâm của những người lao động và chiến đấu trong việc bảo vệ và xây dựng đất nước.

PHẦN 3. HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ ĐÁP ÁN PHẦN VIẾT

1. HỆ THỐNG CÂU HỎI

Câu 1: Đọc đoạn văn dưới đây và thực hiện các yêu cầu.

a. Tìm phần mở đầu, triển khai, kết thúc của đoạn văn và cho biết ý chính của mỗi phần.

b. Những điều gì ở bài thơ khiến người viết yêu thích hoặc xúc động?

c. Tình cảm, cảm xúc của người viết được thể hiện qua những từ ngữ, câu văn nào?

Câu 2: Trao đổi về những điểm cần lưu ý khi viết đoạn văn thể hiện tình cảm, cảm xúc về một bài thơ.

2. 5 PHÚT TRẢ LỜI

Câu 1: 

a. Mở đầu "Bài thơ Tiếng đàn ba-la-lai-ca trên sông Đà của tác giả Quang Huy để lại trong tôi những ấn tượng đẹp.": giới thiệu về bài thơ và cảm nhận cá nhân và ấn tượng mà bài thơ gợi lên.

- Triển khai (tiếp … biết mấy!): miêu tả cảnh tượng đêm trăng trên công trường thuỷ điện, với những hình ảnh xe ủi, xe ben nằm nghỉ và tháp khoan nhô lên trời. Ngoài ra, nó cũng nhắc đến tiếng đàn ba-la-lai-ca ngân nga và tả cảm nhận về âm thanh của tiếng đàn.

- Kết thúc "Cảm ơn nhà thơ Quang Huy đã viết bài thơ thật hay, thật đẹp về tiếng đàn ba-la-lai-ca và tình hữu nghị thắm thiết, bền chặt.": bằng việc cảm ơn nhà thơ và tỏ lòng yêu thích về bài thơ và thông điệp về tình hữu nghị mà nó truyền tải.

b. Bức tranh sống động về đêm trăng trên công trường thuỷ điện.

- Tiếng đàn ba-la-lai-ca ngân nga và tạo ra những âm thanh tuyệt vời.

- Tình hữu nghị cao đẹp giữa các quốc gia và sự hợp tác trong xây dựng Nhà máy Thuỷ điện Sông Đà.

- Tác giả Quang Huy và cách ông đã thể hiện những tình cảm đó trong bài thơ.

c. "Những ấn tượng đẹp", "bức tranh sống động", "ngẫm nghĩ", "xúc động biết mấy!", "cảm ơn", "thật hay, thật đẹp", "tình hữu nghị thắm thiết, bền chặt".

Câu 2: 

- Bố cục đoạn văn

- Những điều yêu thích ở bài thơ

- Cách thể hiện tình cảm, cảm xúc đối với bài thơ

+ Dùng từ ngữ chỉ tình cảm

+ Sử dụng câu cảm