BÀI 4. YẾU TỐ KỲ ẢO TRONG TRUYỆN KỂ

VĂN BẢN. HẢI KHẨU LINH TỪ

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Hãy chia sẻ cảm nhận về một số truyện dân gian có yếu tố kì ảo mà bạn từng đọc.

CH2: Kể tên một số truyện truyền kì có yếu tố kì ảo mà bạn biết. Bạn có ấn tượng với tác phẩm nào nhất? Vì sao?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Giới thiệu lai lịch, chân dung nhân vật chính.

CH2: Những chi tiết gợi sự linh thiêng, huyền bí có tác động như thế nào tới cảm xúc của bạn?

CH3: Dự đoán về hành động, ứng xử của nhân vật Bích Châu

CH4: Dự đoán về diễn biến câu chuyện

CH5 : Chú ý nội dung đối thoại qua thư trao đổi giữa Quảng Lợi vương và Lê Thánh Tông.

CH6 : Chú ý những chi tiết miêu tả việc thực thi luật pháp ở thủy cung.

CH7: Chú ý sự lặp lại của yếu tố “giấc mộng” trong diễn biến của câu chuyện.

III. SAU KHI ĐỌC

CH1: Lập bảng hệ thống các sự kiện, nhân vật, chi tiết ,… có tính chất linh thiêng, kì ảo xuất hiện trong văn bản.

CH2: Thông qua lời can gián, suy nghĩ và hành động của nàng Bích Châu, bạn có nhận xét gì về phẩm chất, đức tính của mẫu hình người phụ nữ mà tác giả xây dựng trong truyện.

CH3: Sự đan xen giữa yếu tố lịch sử và yếu tố kì ảo trong câu chuyện đã đóng vai trò như thế nào trong việc thể hiện thông điệp của tác phẩm?

CH4: Trong các chi tiết, sự việc kì ảo trong Đền thiêng cửa bể, theo bạn, chi tiết hoặc sự việc nào hấp dẫn hơn cả? Vì sao?

CH5: Nêu suy nghĩ của bạn về quan điểm hiện thực của tác giả thể hiện qua: 

- Việc miêu tả “bộ máy nhà nước” của Quảng Lợi vương. 

- Nội dung hai bức thư trao đổi của vua Lê Thánh Tông và Quảng Lợi vương

CH6: Trình bày nhận xét về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ đối thoại trong văn bản

CH7: Bình luận về chi tiết nàng Bích Châu hiển linh giúp vua thắng trận và việc nàng được lập đền thờ.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu cảm nhận của bạn về hình tượng nhân vật Bích Châu trong tác phẩm.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: 

- Truyện Con Rồng Cháu Tiên là một trong những truyền thuyết đẹp và nổi tiếng nhất trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. 

- Truyện kể về cuộc gặp gỡ và kết duyên giữa Lạc Long Quân, vị thần nòi rồng và Âu Cơ, người con gái xinh đẹp xứ núi. 

- Sau khi Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, hai vợ chồng chia tay nhau, Lạc Long Quân dẫn năm mươi người con xuống biển, Âu Cơ dẫn năm mươi người con lên núi. 

- Sau này, con cháu của Lạc Long Quân và Âu Cơ trở thành hai dòng họ Hồng Bàng và Âu Việt, cùng nhau dựng xây và phát triển đất nước.

CH2: 

- Các truyện có yếu tố kỳ ảo: Từ Thức gặp tiên, Truyện người con gái Nam Xương, An Dương Vương Mị Châu Trọng Thủy, Thánh Gióng,..

- Em ấn tượng nhất với truyện Thánh Gióng. 

- Truyện không chỉ mang đến cho người đọc những giây phút giải trí thú vị mà còn khơi dậy niềm tự hào dân tộc và tinh thần yêu nước trong mỗi người con Việt Nam.

II. ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Nguyễn Cơ - cung phi triều Trần là con gái nhà quan. Nàng thông minh nên được vua yêu mến đặt tên là Bích Châu.

CH2: Tạo ra bầu không khí bí ẩn, kỳ ảo và thu hút sự chú ý của người đọc hoặc người xem.

CH3: Bích Châu sẽ giúp đỡ nhà vua đánh thắng được Chiêm Thành.

CH4: Ngôi miếu bị tàn phá, nhà vua trở về kinh đô.

CH5:

1. Thư của Quảng Lợi vương:

- Gửi lời chúc mừng Lê Thánh Tông lên ngôi vua.

- Bày tỏ sự tôn kính và lòng trung thành với triều đình.

- Mong muốn được giữ gìn hòa bình và ổn định biên giới.

2. Thư của Lê Thánh Tông:

- Cảm ơn lời chúc mừng của Quảng Lợi vương.

- Khẳng định chủ quyền của Đại Việt đối với vùng đất Lạng Sơn.

- Yêu cầu Quảng Lợi vương tuân theo mệnh lệnh của triều đình.

CH6: Một xã hội được tổ chức tốt đẹp, nơi luật pháp được tôn trọng và thực thi nghiêm minh.

CH7: 

Sự lặp lại của yếu tố "giấc mộng" có ý nghĩa:

- Thể hiện yếu tố kỳ ảo, huyền bí

- Gợi mở những điều bí ẩn

- Thúc đẩy diễn biến câu chuyện

- Thể hiện giá trị nhân văn

III. SAU KHI ĐỌC

CH1:

CH2: Nết na, đức hạnh, chung thủy, son sắt, cương trực, mạnh mẽ, thông minh, trí tuệ, dung dị, mộc mạc

CH3: 

- Kết hợp yếu tố lịch sử chân thực với yếu tố kỳ ảo đầy hư cấu tạo nên sức hấp dẫn, ly kỳ cho tác phẩm, thu hút sự chú ý của người đọc. 

- Nhờ yếu tố kỳ ảo, tác phẩm có thể đưa người đọc đến với những thế giới khác biệt, phi thường, kích thích trí tưởng tượng và khơi gợi niềm say mê khám phá của con người.

- Phản ánh hiện thực một cách sâu sắc, sinh động. 

CH4: Chi tiết Bích Châu nhảy xuống sông để cứu vua thể hiện tấm lòng thiện lương của người con gái yêu nước.

CH5: 

- Trong tác phẩm, tác giả đã miêu tả bộ máy nhà nước một cách chân thực, khách quan, thể hiện quan điểm hiện thực của mình.

-  Bộ máy nhà nước của còn đơn giản, sơ khai, chưa có sự phân chia chức quyền rõ ràng. 

- Hai bức thư trao đổi giữa vua Lê Thánh Tông và Quảng Lợi vương hé mở bức tranh sinh động về mâu thuẫn chính trị giữa Đại Việt và Chiêm Thành thời bấy giờ. 

CH6: Nhờ nghệ thuật này, tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh nhân vật, xây dựng tình tiết truyện hấp dẫn và thể hiện tư tưởng, tình cảm của tác giả một cách sinh động.

CH7: 

- Chi tiết nàng Bích Châu hiển linh giúp vua thắng trận phản ánh niềm tin vào sức mạnh tâm linh của con người Việt Nam trong thời kỳ phong kiến.

- Trong hoàn cảnh đất nước lâm nguy, vua tôi nhà Trần đã cầu khẩn sự trợ giúp từ thần linh và đã nhận được sự phù trợ đắc lực. 

- Điều này thể hiện ý chí quật cường, tinh thần đoàn kết và niềm tin chiến thắng của dân tộc ta trước kẻ thù xâm lược cũng như thấy được tình cảm vợ chồng son sắt giữa Bích Châu và đất nước.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Gợi ý:

- Nàng không chỉ là một người con gái xinh đẹp, nết na mà còn là một biểu tượng cho lòng yêu nước và tinh thần dũng cảm của người phụ nữ Việt Nam. 

- Bích Châu xuất thân là một cô gái bình thường, nhưng vì lòng yêu nước và căm thù giặc ngoại xâm, nàng đã dũng cảm hy sinh bản thân để bảo vệ quê hương.

- Hình tượng Bích Châu trong "Hải Khẩu Linh Từ" là một biểu tượng cao đẹp cho lòng yêu nước và tinh thần dũng cảm của người phụ nữ Việt Nam. 

- Nàng là nguồn cảm hứng bất tận cho thế hệ mai sau noi theo, tiếp nối truyền thống yêu nước, dựng xây và bảo vệ đất nước.