BÀI 4. YẾU TỐ KỲ ẢO TRONG TRUYỆN KỂ

VĂN BẢN. HẢI KHẨU LINH TỪ

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Hãy chia sẻ cảm nhận về một số truyện dân gian có yếu tố kì ảo mà bạn từng đọc.

Giải rút gọn:

Truyện Con Rồng Cháu Tiên là một trong những truyền thuyết đẹp và nổi tiếng nhất trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Truyện kể về nguồn gốc cao quý của dân tộc Việt Nam, đồng thời thể hiện niềm tự hào về truyền thống lịch sử và văn hóa lâu đời. 

Câu 2: Kể tên một số truyện truyền kì có yếu tố kì ảo mà bạn biết. Bạn có ấn tượng với tác phẩm nào nhất? Vì sao?

Giải rút gọn:

Các truyện có yếu tố kỳ ảo: Từ Thức gặp tiên, Thánh Gióng,..

Em ấn tượng nhất với truyện Thánh Gióng. Truyện không chỉ mang đến cho người đọc những giây phút giải trí thú vị mà còn khơi dậy niềm tự hào dân tộc và tinh thần yêu nước trong mỗi người con Việt Nam.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Giới thiệu lai lịch, chân dung nhân vật chính.

Giải rút gọn:

Nguyễn Cơ - cung phi triều Trần là con gái nhà quan. Nàng có tiểu tự là Bích Châu, tính tình đứng đắn, dung nhan tươi tắn, lại thông hiểu âm luật. Vua Duệ Tông biết tiếng, cho kén vào cung.

Câu hỏi: Những chi tiết gợi sự linh thiêng, huyền bí có tác động như thế nào tới cảm xúc của bạn?

Giải rút gọn:

Những chi tiết gợi sự linh thiêng, huyền bí thường được sử dụng để tạo ra bầu không khí bí ẩn, kỳ ảo và thu hút sự chú ý của người đọc hoặc người xem.

Câu hỏi: Dự đoán về hành động, ứng xử của nhân vật Bích Châu

Giải rút gọn:

Bích Châu sẽ giúp đỡ nhà vua đánh thắng được Chiêm Thành.

Câu hỏi: Dự đoán về diễn biến câu chuyện

Giải rút gọn:

Ngôi miếu bị tàn phá, nhà vua trở về kinh đô.

Câu hỏi: Chú ý nội dung đối thoại qua thư trao đổi giữa Quảng Lợi vương và Lê Thánh Tông.

Giải rút gọn:

Câu hỏi: Chú ý những chi tiết miêu tả việc thực thi luật pháp ở thủy cung.

Giải rút gọn:

Cho thấy một xã hội được tổ chức tốt đẹp, nơi luật pháp được tôn trọng và thực thi nghiêm minh.

Câu hỏi: Chú ý sự lặp lại của yếu tố “giấc mộng” trong diễn biến của câu chuyện.

Giải rút gọn:

- Thể hiện yếu tố kỳ ảo, huyền bí

- Giấc mộng có thể là lời tiên tri hoặc là điềm báo cho những sự kiện sắp xảy ra.

-Thúc đẩy diễn biến câu chuyện: Giấc mộng giúp các nhân vật đưa ra quyết định và hành động.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Lập bảng hệ thống các sự kiện, nhân vật, chi tiết ,… có tính chất linh thiêng, kì ảo xuất hiện trong văn bản.

Giải rút gọn:

Câu 2: Thông qua lời can gián, suy nghĩ và hành động của nàng Bích Châu, bạn có nhận xét gì về phẩm chất, đức tính của mẫu hình người phụ nữ mà tác giả xây dựng trong truyện.

Giải rút gọn:

Mẫu hình người phụ nữ là một người phụ nữ hội tụ đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp: nết na, đức hạnh, chung thủy, cương trực, mạnh mẽ, thông minh, trí tuệ, mộc mạc,... Nàng là một người phụ nữ tiêu biểu cho phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam thời phong kiến.

Câu 3: Sự đan xen giữa yếu tố lịch sử và yếu tố kì ảo trong câu chuyện đã đóng vai trò như thế nào trong việc thể hiện thông điệp của tác phẩm? 

Giải rút gọn:

Kết hợp này sẽ tạo nên sức hấp dẫn, ly kỳ cho tác phẩm, thu hút sự chú ý của người đọc. Nhờ yếu tố kỳ ảo, tác phẩm có thể đưa người đọc đến với những thế giới khác biệt, phi thường, kích thích trí tưởng tượng và khơi gợi niềm say mê khám phá của con người. Thông qua yếu tố kỳ ảo, tác giả có thể thể hiện những vấn đề phức tạp trong cuộc sống một cách ẩn dụ, tượng trưng, giúp người đọc dễ dàng tiếp nhận và suy ngẫm. 

Câu 4: Trong các chi tiết, sự việc kì ảo trong Đền thiêng cửa bể, theo bạn, chi tiết hoặc sự việc nào hấp dẫn hơn cả? Vì sao?

Giải rút gọn:

Con rùa vàng xuất hiện một cách đột ngột, không ai báo trước, mang đến yếu tố bất ngờ, ly kỳ cho câu chuyện. Hơn nữa, rùa vàng còn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ nhân vật chính vượt qua nguy hiểm, hoàn thành nhiệm vụ, thể hiện lòng nhân ái và sức mạnh siêu nhiên.

Câu 5: Nêu suy nghĩ của bạn về quan điểm hiện thực của tác giả thể hiện qua: 

- Việc miêu tả “bộ máy nhà nước” của Quảng Lợi vương. 

- Nội dung hai bức thư trao đổi của vua Lê Thánh Tông và Quảng Lợi vương

Giải rút gọn:

Bộ máy nhà nước của Quảng Lợi vương còn đơn giản, sơ khai, chưa có sự phân chia chức quyền rõ ràng. Vua trực tiếp nắm giữ mọi quyền lực, từ việc cai trị đất nước đến việc xét xử các vụ án. Việc tổ chức quân đội cũng còn thô sơ, chủ yếu dựa vào các đội quân địa phương.

Hai bức thư trao đổi hé mở bức tranh sinh động về mâu thuẫn chính trị giữa Đại Việt và Chiêm Thành thời bấy giờ. Nội dung xoay quanh đề tài chủ quyền lãnh thổ và quan hệ bang giao giữa hai nước. 

Câu 6: Trình bày nhận xét về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ đối thoại trong văn bản

Giải rút gọn:

Ngôn ngữ đối thoại đã khắc họa thành công hình ảnh nhân vật, xây dựng tình tiết truyện hấp dẫn và thể hiện tư tưởng, tình cảm của tác giả một cách sinh động.

Câu 7: Bình luận về chi tiết nàng Bích Châu hiển linh giúp vua thắng trận và việc nàng được lập đền thờ.

Giải rút gọn:

Chi tiết này phản ánh niềm tin vào sức mạnh tâm linh của con người Việt Nam trong thời kỳ phong kiến. Trong hoàn cảnh đất nước lâm nguy, vua tôi nhà Trần đã cầu khẩn sự trợ giúp từ thần linh và đã nhận được sự phù trợ đắc lực. Điều này thể hiện ý chí quật cường, tinh thần đoàn kết và niềm tin chiến thắng của dân tộc ta trước kẻ thù xâm lược cũng như thấy được tình cảm vợ chồng son sắt giữa Bích Châu và nhà vua.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu cảm nhận của bạn về hình tượng nhân vật Bích Châu trong tác phẩm.

Giải rút gọn:

Như một đóa hoa sen thanh tao vươn lên từ bùn lầy, nàng Bích Châu trong "Hải Khẩu Linh Từ" hiện lên với vẻ đẹp kiêu sa, rực rỡ, đồng thời ẩn chứa nội lực mạnh mẽ, phi thường. Nàng không chỉ là một người con gái xinh đẹp, nết na mà còn là một biểu tượng cho lòng yêu nước và tinh thần dũng cảm của người phụ nữ Việt Nam. Bích Châu xuất thân là một cô gái bình thường, nhưng vì lòng yêu nước và căm thù giặc ngoại xâm, nàng đã dũng cảm hy sinh bản thân để bảo vệ quê hương. Sau khi chết, nàng hóa thành vị nữ thần linh thiêng, luôn âm thầm giúp đỡ và phù trợ cho vua và quân dân ta trong cuộc chiến chống giặc. Hình tượng Bích Châu trong "Hải Khẩu Linh Từ" là một biểu tượng cao đẹp cho lòng yêu nước và tinh thần dũng cảm của người phụ nữ Việt Nam. Nàng là minh chứng cho sức mạnh phi thường của ý chí và nghị lực, sẵn sàng hy sinh bản thân vì độc lập tự do của quê hương. Nàng là nguồn cảm hứng bất tận cho thế hệ mai sau noi theo, tiếp nối truyền thống yêu nước, dựng xây và bảo vệ đất nước.