BÀI 8. DỮ LIỆU TRONG VĂN BẢN THÔNG TIN

VĂN BẢN. GIÁO DỤC KHAI PHÓNG Ở VIỆT NAM NHÌN TỪ ĐÔNG KINH NGHĨA THỤC

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Chia sẻ những hiểu biết của bạn về giáo dục khai phóng.

Giải rút gọn:  

-  Giáo dục khai phóng bao gồm nhiều môn học khác nhau, từ khoa học xã hội, nhân văn đến khoa học tự nhiên.

- Phương pháp giảng dạy: chú trọng vào phương pháp giảng dạy tương tác, khuyến khích học sinh tham gia thảo luận, tranh biện và làm việc nhóm.

- Giáo dục khai phóng không chỉ đánh giá kết quả học tập, mà còn đánh giá quá trình học tập, sự tiến bộ và khả năng tư duy sáng tạo của học sinh.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Tìm các từ ngữ, chi tiết thể hiện sử nhận xét, đánh giá của tác giả về Đông Kinh Nghĩa Thục.

Giải rút gọn:

Câu hỏi: Tìm các từ khóa và câu chủ đề trong mục này.

Giải rút gọn:

• Biến động chính trị, kinh tế, xã hội, quân sự

• Khu vực Đông Á

• Cuối thế kỉ XIX- đầu thế XX

• Việt Nam bị phân chia thành ba kỳ

• Hệ thống chính trị bảo hộ thuộc địa của Pháp

• Thất bại của Mậu Tuất Duy Tân

• Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu lưu vong

Câu chủ đề: “Những biến động chính trị, kinh tế, xã hội và quân sự ở khu vực Đông Á cuối thế kỉ XIX đầu thế là XX đã có tác động mạnh mẽ đến một nước Việt Nam bị phân rất thành ba kì (Bắc, Trung, Nam), nằm trong vòng kiểm soát của những hệ thống chính trị bảo hộ thuộc địa của Pháp”. 

Câu hỏi: Tóm tắt những điều kiện chính dẫn đến sự ra đời của Đông Kinh Nghĩa Thục.

Giải rút gọn:

- Ảnh hưởng của phong trào Duy Tân

- Nhu cầu canh tân giáo dục

- Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Lương Văn Can, Nguyễn Quyền... là những người tiên phong trong việc thành lập Đông Kinh Nghĩa Thục.

- Nhân dân, đặc biệt là tầng lớp thanh niên, rất mong muốn được học tập theo lối mới.

Câu hỏi: Tìm các bằng chứng được tác giả sử dụng để làm nổi bật nhận định của mình.

Giải rút gọn:

- Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh.

- Khuyến khích học tập khoa học kỹ thuật phương Tây.

 - Mở nhiều lớp học, dạy nhiều môn học khác nhau.

- Thu hút đông đảo học sinh từ khắp nơi đến theo học.

- Thúc đẩy phong trào Duy Tân, chống Pháp.

- Lo ngại nguy cơ mất đi quyền kiểm soát Việt Nam.

- Chỉ sau 10 tháng hoạt động, trường bị Pháp đóng cửa.

Câu hỏi: Theo tác giả, đâu là điểm nhấn then chốt của Đông Kinh Nghĩa Thục trong lịch sử giáo dục Việt Nam.

Giải rút gọn:

- Mục đích đổi mới giáo dục: "khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh".

- Phương pháp giáo dục mới: áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại, khuyến khích tư duy độc lập, sáng tạo cho học sinh.

- Ảnh hưởng to lớn: Đông Kinh Nghĩa Thục chỉ hoạt động trong 10 tháng nhưng đã gây tiếng vang lớn trong xã hội; Trường thúc đẩy phong trào Duy Tân, chống Pháp phát triển mạnh mẽ, góp phần khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần dân tộc của nhân dân Việt Nam.

Câu hỏi: Chỉ ra các bằng chứng được tác giả sử dụng.

Giải rút gọn:

Các bằng chứng được tác giả sử dụng:

“Giảng dạy bằng ba thứ chữ Pháp, Hán, Việt….khắp ba kì”

Câu hỏi: Khái quát những đặc điểm chính của Đông Kinh Nghĩa Thục.

Giải rút gọn:

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Đông Kinh Nghĩa Thục ra đời trong bối cảnh lịch sử nào?

Giải rút gọn:

Đông Kinh Nghĩa Thục ra đời vào đầu thế kỷ XX, khi Việt Nam đang chịu ách đô hộ của thực dân Pháp. Nền giáo dục phong kiến lạc hậu, không đáp ứng được nhu cầu phát triển của đất nước. Phong trào Duy Tân đang phát triển mạnh mẽ, kêu gọi canh tân đất nước, trong đó giáo dục là một lĩnh vực quan trọng.

Câu 2: Theo tác giả, điểm nhấn then chốt của Đông Kinh Nghĩa Thục là gì? Tác giả đã sử dụng những dữ liệu nào để làm rõ điều này?

Giải rút gọn:

- Mục tiêu giáo dục: "khai trí" cho dân, "chấn dân khí", "hậu dân sinh".

- Nội dung giáo dục: chú trọng khoa học thực dụng, đạo đức, thể dục, quốc ngữ,...

- Phương pháp giáo dục: đổi mới, khuyến khích tư duy sáng tạo, tự do.

Câu 3: Giáo dục khai phóng có những đặc điểm gì? Vì sao tác giả lại cho rằng Đông Kinh Nghĩa Thục là một mô hình giáo dục khai phóng?

Giải rút gọn:

- Giáo dục khai phóng chú trọng phát triển toàn diện con người, đề cao tư duy phản biện và sáng tạo.

- Đông Kinh Nghĩa Thục hướng đến mục tiêu "khai trí" cho dân, "chấn dân khí", "hậu dân sinh", chú trọng khoa học thực dụng, đạo đức, thể dục, quốc ngữ,...

- Phương pháp giáo dục đổi mới, khuyến khích tư duy sáng tạo, tự do.

Câu 4:  Các thông tin trong văn bản được chọn lọc, sắp xếp theo trình tự nào? Cách sắp xếp đó có thuyết phục không? Vì sao?

Giải rút gọn:

- Giới thiệu bối cảnh lịch sử.

- Nêu mục đích, nội dung, phương pháp giáo dục của Đông Kinh Nghĩa Thục.

- Phân tích đặc điểm và lý do Đông Kinh Nghĩa Thục là mô hình giáo dục khai phóng.

- Đánh giá tác động của Đông Kinh Nghĩa Thục.

=> Cách sắp xếp này logic, thuyết phục, giúp người đọc hiểu rõ quá trình phát triển và ý nghĩa của Đông Kinh Nghĩa Thục.

Câu 5: Phân tích tác dụng của việc sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản.

Giải rút gọn:

- Hình ảnh: minh họa cho nội dung bài viết, giúp người đọc hình dung rõ hơn về Đông Kinh Nghĩa Thục.

- Bảng biểu: so sánh các mô hình giáo dục, giúp người đọc dễ dàng phân biệt.

- Sơ đồ: thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố, giúp người đọc hiểu rõ cấu trúc của Đông Kinh Nghĩa Thục.

Câu 6: Tác giả nhận xét, đánh giá thế nào về Đông Kinh Nghĩa Thục? Có gì thiên kiến trong cách nhận xét, đánh giá đó không? Hãy lí giải về điều này.

Giải rút gọn:

- Tích cực: Đông Kinh Nghĩa Thục còn là nơi truyền bá một nền tư tưởng học thuật mới và nếp sống văn minh, tiến bộ, cải tổ giáo dục theo Tây phương tới mọi người dân. Đây cũng là một phong trào giáo dục tiên tiến, có ảnh hưởng lớn đến xã hội Việt Nam đầu thế kỷ 20.

- Hạn chế: Thời gian hoạt động ngắn ngủi và chưa có đường lối rõ ràng.

Câu 7: Từ những thông tin được cung cấp trong văn bản, bạn suy nghĩ như thế nào về giá trị của giáo dục nói chung và giáo dục khai phóng nói riêng?

Giải rút gọn:

Về giá trị của giáo dục, từ Đông Kinh Nghĩa Thục, ta có thể thấy giáo dục không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là phương tiện để giải phóng tư duy, khuyến khích sự sáng tạo và phản biện. Giáo dục khai phóng, với tinh thần cởi mở và phản tư, giúp con người phát triển toàn diện, nhận thức đầy đủ hơn về thế giới và bản thân.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ về một dữ liệu gây ấn tượng mạnh mẽ với bạn trong văn bản Giáo dục khai phóng ở Việt Nam nhìn từ Đông Kinh Nghĩa Thục.

Giải rút gọn:

Đông Kinh Nghĩa Thục không chỉ là một trường học mà còn là biểu tượng của khát vọng tự do và tiến bộ. Điều ấn tượng nhất với em là tinh thần khai phóng trong giáo dục mà Đông Kinh Nghĩa Thục đã theo đuổi. Trong thời đại bị áp đặt và hạn chế, nơi kiến thức được coi là quyền lực, Đông Kinh Nghĩa Thục đã mở ra cánh cửa tri thức cho mọi người, không phân biệt giai cấp hay giới tính. Đó là bước ngoặt lịch sử, đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc cách mạng giáo dục, nơi tri thức được giải phóng, và mỗi cá nhân được trao quyền làm chủ tư duy của mình.