BÀI 3. LẬP LUẬN TRONG VĂN BẢN NGHỊ LUẬN

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: LỖI LOGIC, LỖI CÂU MƠ HỒ VÀ CÁCH SỬA

Câu 1: Chỉ ra lỗi logic trong các câu sau và sửa lại:

a. Là nhà thơ mới nhất trong các nhà Thơ mới, Vội vàng của Xuân Diệu như một bản tuyên ngôn về cách sống của cái tôi cá nhân. 

b. Sử dụng điện gió vừa bảo vệ được môi trường, vừa không tốn nhiên liệu như nhà máy nhiệt điện.

c. Loan không thích nghệ thuật, vì cô ấy không biết làm thơ. 

Giải rút gọn:

Câu 2: Trong các câu sau, có câu mắc lỗi về ngữ pháp, có câu mắc lỗi về logic. Hãy phân tích loại lỗi của từng câu và sửa lại:

a. Không chỉ say mê làm thơ, ông tôi còn rất thích sáng tác bằng thể lục bát và song thất lục bát.

b. Ăn nhiều rau quả vừa tốt cho sức khỏe lại vừa giảm nguy cơ mắc một số bệnh.

c. Hoàng Phủ Ngọc Tường – một cây bút viết kí được Nguyễn Tuân đánh giá rất cao.

d. Bên cạnh từ đơn và từ ghép, tiếng Việt còn có bộ phận từ Hán Việt. 

Giải rút gọn:

Câu 3: Đọc các câu sau và thực hiện yêu cầu:

a. Nêu những khả năng hiểu khác nhau về từng câu và lí giải căn cứ của mỗi cách hiểu.

b. Sửa lại để mỗi câu chỉ được hiểu theo một nghĩa.

- Các cảnh sát truy tìm tên tội phạm không để lại dấu vết.

- Trong vườn hoa cúc nở rộ rực một màu vàng.

- Bầu trời in xuống dòng sông xanh ngắt một màu.

- Doanh nghiệp làm ăn có lãi rất nhiều. 

Giải rút gọn:

a.

Các cảnh sát truy tìm tên tội phạm không để lại dấu vết.

=> Cách hiểu 1: Tên tội phạm gây án không để lại dấu vết đã bỏ trốn và cảnh sát đang truy tìm

=> Cách hiểu 2: Cảnh sát truy tìm tên tội phạm một cách bí mật, không để lại bất cứ dấu vết gì. 

Trong vườn hoa cúc nở rộ rực một màu vàng

=> Cách hiểu 1: Hoa cúc màu vàng trong vườn đang nở rộ (trong vườn có rất nhiều loài hoa, nhưng chỉ có hoa cúc màu vàng đang nở)

=> Cách hiểu 2: Trong vườn hoa cúc, những bông hoa màu vàng đang nở rộ (hoa cúc có nhiều màu nhưng chỉ có hoa màu vàng nở)

Bầu trời in xuống dòng sông xanh ngắt một màu.

=> Cách hiểu 1: Bầu trời xanh ngắt soi bóng xuống dòng sông (bầu trời xanh ngắt)

=> Cách hiểu 2: Bầu trời đang soi bóng xuống dòng sông xanh ngắt (dòng sông xanh ngắt)

- Doanh nghiệp làm ăn có lãi rất nhiều

=> Cách hiểu 1: Doanh nghiệp có nhiều lãi từ việc làm ăn

=> Cách hiểu 2: Doanh nghiệp cho vay lãi và các mức lãi suất của họ rất nhiều.

b. Sửa lại: 

=> Sửa lại: Các cảnh sát không để lại dấu vết khi truy tìm tên tội phạm. 

=> Sửa lại: Trong vườn, hoa cúc nở rộ rực một màu vàng. 

=> Sửa lại: Bầu trời in xuống dòng sông, xanh ngắt một màu. 

=> Sửa lại: Doanh nghiệp làm ăn thuận lợi nên có lãi rất nhiều. 

Câu 4: Nêu và phân tích các cách hiểu có thể có về những câu thơ sau, từ đó cho biết các câu thơ ấy có mắc lỗi câu mơ hồ hay không.

- Anh mang tình em đi

Qua những đèo lẻ nắng

Những sông trưa không đò

Những đường mưa ngẩn trắng

(Lê Đạt, Sáng soi)

- Giọt nước mắt vầng trăng

Long lanh trong đáy giếng

(Thanh Thảo, Đàn ghi-ta của Lor-ca)

- Đất đá ong khô nhiều suối lệ

Em đã bao ngày lệ chứa chan

(Quang Dũng, Mắt người Sơn Tây)

Giải rút gọn:

                                    Anh mang tình em đi

                                    Qua những đèo lẻ nắng

                                    Những sông trưa không đò

                                    Những đường mưa ngẩn trắng

(Lê Đạt, Sáng soi)

Phân tích cách hiểu:

 Anh đem tình cảm của em bên mình, qua mọi chặng đường để luôn cảm nhận được tình cảm của em (tích cực)

=> không mắc lỗi mơ hồ

-                                   Giọt nước mắt vầng trăng

                                    Long lanh trong đáy giếng

(Thanh Thảo, Đàn ghi ta của Lor-ca)

Phân tích cách hiểu:

 Hình ảnh trong hai câu thơ là một hình tượng thơ siêu thực, đa nghĩa, bắt nguồn từ một sự việc thực: Kẻ thù sau khi bắn nhà thơ đã vứt xác anh xuống giếng để phi tang. Nếu sử dụng bút pháp hiện thực thì mới chỉ nói lên một sự thực tàn bạo đê hèn của lũ phát xít và những đau thương của người nghệ sĩ Lor -ca, nhưng với bút pháp siêu thực Thanh Thảo đã nói được nhiều hơn: Tình thương, sụ cao khiết, sự tỏa sáng của tinh thần Lor -ca. “Nước mắt vầng trăng” là nước mắt thương tiếc vầng trăng (hình ảnh ẩn dụ chỉ Lor -ca), cũng còn có thể là nước mắt sáng đẹp và vĩnh cửu như vầng trăng, những giọt nước mắt anh hùng.

=> Không mắc lỗi mơ hồ

                                        Đất đá ong khô nhiều suối lệ

                                        Em đã bao ngày lệ chứa chan?

(Quang Dũng, Mắt người Sơn Tây)

Phân tích cách hiểu:

Lấy hình ảnh đất đá ong để hình tượng hóa sự đau khổ của của người con gái trong tình yêu. Thể hiện sự đa nghĩa, sức sáng tạo của nhà văn.

=> Không mắc lỗi mơ hồ.