BÀI 7. SỰ THẬT TRONG TÁC PHẨM KÍ

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: NGÔN NGỮ TRANG TRỌNG VÀ NGÔN NGỮ THÂN MẬT

Câu 1: Nêu những dấu hiệu giúp nhận biết ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật trong hai lời chào sau:

a. Xin trân trọng chào quý ông bà! Tôi tên là Nguyễn Văn A, Tổng Giám đốc công ti ABC. Tôi rất hân hạnh được đón tiếp quý ông bà tại văn phòng công ti và trao đổi về cơ hội hợp tác của chúng ta.

b. Chào bạn, mình là Hương. Thật tình cờ là chúng mình lại gặp nhau nhỉ. Duyên thật!

Giải rút gọn: 

Câu 2: Làm rõ những điểm giống nhau và khác nhau về mục đích, ngữ cảnh sử dụng và đặc điểm ngôn ngữ (trang trọng hay thân mật) giữa các câu trong mỗi trường hợp sau:

a. Trường hợp 1

- Các bạn đều biết quy định về việc sử dụng điện thoại trong cuộc họp đúng không? 

- Để cuộc họp được bắt đầu, xin để nghị quý vị cài đặt điện thoại ở chế độ im lặng và có thể ra ngoài khi cần kết nối.

b. Trường hợp 2

- Xin hân hạnh giới thiệu với quý vị sự có mặt của diễn giả Phạm Văn B tại buổi hội thảo hôm nay.

- Chúng ta cùng chào đón nhân vật quan trọng nhất của buổi hội thảo hôm nay, diễn giả Phạm Văn B!

c. Trường hợp 3

- Sự kiện mà quý vị đang chờ đợi sẽ được bật mí ngay sau đây.

- Trân trọng thông báo tới toàn thể quý vị về sự kiện quan trọng sẽ diễn ra ngay sau đây.

Giải rút gọn: 

Câu 3: Bảng dưới đây nêu một số tình huống sử dụng ngôn ngữ trang trọng, ngôn ngữ thân mặt ở hai dạng nói và viết. Kẻ bảng vào vở theo gợi ý và bổ sung một số ví dụ phù hợp.

Giải rút gọn: 

Câu 4: Trên thực tế xuất hiện nhiều tình huống giao tiếp có sự chuyển đổi từ ngôn ngữ trang trọng sang ngôn ngữ thân mặt hoặc ngược lại nhằm:

a. Thể hiện sự thay đổi trong quan hệ giao tiếp giữa người nói (viết) với người nghe (đọc).

b. Thể hiện thái độ mỉa mai, châm biếm hoặc để gây cười.

Tìm và phân tích một số ví dụ có thể minh hoạ cho các mục đích chuyển đổi ngôn ngữ nói trên.

Giải rút gọn: 

1. Mục đích:

+ Từ trang trọng sang thân mật: Thể hiện sự gần gũi, thân thiện, gắn bó hơn trong mối quan hệ.

+ Từ thân mật sang trang trọng: Thể hiện sự tôn trọng, lịch sự, hoặc muốn tạo khoảng cách trong mối quan hệ.

b. Thể hiện thái độ:

• Mỉa mai, châm biếm: Sử dụng ngôn ngữ trang trọng để mỉa mai hành động hoặc lời nói của người khác.

• Gây cười: Sử dụng ngôn ngữ trang trọng một cách hài hước để tạo tiếng cười.

2. Ví dụ minh họa:

• Từ trang trọng sang thân mật:

• Một cặp vợ chồng mới cưới có thể sử dụng ngôn ngữ trang trọng với nhau khi mới quen, nhưng sau một thời gian chung sống, họ có thể chuyển sang sử dụng ngôn ngữ thân mật để thể hiện sự gắn bó và yêu thương.

• Từ thân mật sang trang trọng:

• Khi gặp gỡ người lớn tuổi hoặc cấp trên, chúng ta nên sử dụng ngôn ngữ trang trọng để thể hiện sự tôn kính.

b. Thể hiện thái độ:

• Mỉa mai, châm biếm:

• "Ôi, bạn đúng là 'thiên tài'!" - Sử dụng từ "thiên tài" trong ngoặc kép để mỉa mai sự thiếu hiểu biết của người khác.

• Gây cười:

• "Hôm nay trời đẹp quá, 'chắc tại' có tôi!" - Sử dụng từ "chắc tại" để tạo sự hài hước và dí dỏm.