BÀI 4. YẾU TỐ KỲ ẢO TRONG TRUYỆN KỂ

VĂN BẢN. MUỐI CỦA RỪNG

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Nêu một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo mà bạn biết. Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về yếu tố kì ảo ở một tác phẩm trong số đó.

Giải rút gọn:

Các tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kỳ ảo: Chuyện xứ Lang- Biang ( Nguyễn Nhật Ánh), Alice ở xứ sở thần tiên (Lewis Carroll).

Trong chuyện xứ Lang Biang, tác phẩm xây dựng một thế giới phù thủy đầy bí ẩn, hấp dẫn với những phép thuật kỳ diệu, những sinh vật huyền bí và những câu chuyện ly kỳ.

Câu 2: Theo bạn, con người cần phải ứng xử với thiên nhiên như thế nào?

Giải rút gọn:

Con người cần ứng xử với thiên nhiên một cách trách nhiệm, hài hòa và bền vững. 

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Chi tiết nói về sự chuyển đổi tâm trạng đột ngột của nhân vật báo hiệu điều gì?

Giải rút gọn:

Báo hiệu một sự kiện quan trọng sắp xảy ra. 

Câu hỏi: Theo dõi sự tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ trong rừng.

Giải rút gọn:

Trước khi bắn khỉ, ông Diểu mang trong mình tâm lý háo hức, sung sướng của một chuyến đi săn. Ông coi khỉ là con mồi, là vật thể để thể hiện bản lĩnh phái mạnh. Tuy nhiên, sau khi chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ vì mất đi người cha, ông Diểu dần cảm thấy bối rối, hối hận. 

Câu hỏi: Chú ý sự mâu thuẫn trong các hành động của nhân vật 

Giải rút gọn:

Ông là một thợ săn lão luyện, thường xuyên vào rừng săn bắn, coi đó là thú vui, cách kiếm sống và thể hiện bản lĩnh đàn ông. Tuy nhiên, sau khi bắn chết con khỉ đực, ông lại hối hận và ân hận, chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ, ông chấp nhận phóng sinh cho khỉ đực về với bầy khỉ.

Câu hỏi: Chú ý sự thay đổi điểm nhìn và cách đánh giá về ông Diểu

Giải rút gọn:

Thoạt đầu, hình ảnh ông Diểu cầm súng đi vào rừng hiện lên đầy tự tin và bản lĩnh. Ông say mê với thú vui săn bắn, coi đó là cách thể hiện bản lĩnh đàn ông và kiếm sống. Tuy nhiên, sau khi chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ, đặc biệt là hình ảnh con khỉ cái cứ luôn đi theo ông khi ông cầm con khỉ đực bị thương, ông Diểu bắt đầu có sự thay đổi trong cách nhìn nhận và đánh giá bản thân. Lòng trắc ẩn thức tỉnh trong ông, khiến ông hối hận và ân hận về hành động của mình.

Câu hỏi: Theo dõi sự tự khám phá của ông Diểu về chính mình

Giải rút gọn:

Bắt đầu từ việc bắn chết con khỉ đực, những mâu thuẫn nội tâm trong ông Diểu dần bộc lộ. Chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ, đặc biệt là hình ảnh con khỉ con liều mình cứu mẹ, ông Diểu chìm trong hối hận và ân hận. Nỗi ám ảnh về tiếng kêu thảm thiết của con khỉ cái in sâu vào tâm trí, khiến ông không thể nào nguôi ngoai. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình tự khám phá của ông Diểu

Câu hỏi: Hình dung cảnh tượng được miêu tả ở đoạn này

Giải rút gọn:

Ông Diểu rùng mình khi nghe thấy tiếng rú thê thảm của con khỉ nhỏ, ông kinh hoàng bởi cảnh vật dưới vực thật ngút ngàn, heo hút, ong dâng lên cảm xúc sợ hãi tột cùng. 

Câu hỏi: Vì sao đối mặt với Hõm Chết, nhân vật lại nghĩ đến “ma”? Theo dõi tâm trạng của ông Diểu trước những “sự lạ” tiếp theo.

Giải rút gọn:

Hõm Chết là một nơi hoang vu, âm u, ít người qua lại. Nơi đây được bao phủ bởi những vách đá cheo leo, những tán cây rậm rạp, tạo nên bầu không khí bí ẩn và những lời đồn đoán đáng sợ về người chết ở đây.

Tâm trạng của ông Diểu trước những "sự lạ" tiếp theo: Khi thấy con khỉ trắng ấy, ông sợ hãi, bàng hoàng.Ban đầu, ông Diểu chạy treo con khỉ trắng đến Hõm Chết, ông bằng hoàng khi nhận ra khu vực mình tời => Ông ngờ vực khi con khỉ màu trắng đoạt lấy súng của mình => Ông mừng rỡ khi thấy được đường leo lên

Câu hỏi: Điều gì khiến ông Diểu chưa chịu bỏ cuộc?

Giải rút gọn:

Sự tham lam là bản năng của một thợ săn lão luyện, khiến ông Diểu mong muốn bắt được con khỉ , con mồi quý hiếm và có giá trị cao trên thị trường, để kiếm lời. 

Câu hỏi: Ông Diểu đã chứng kiến “sự lạ” nào? Dự đoán những hoạt động tiếp theo của nhân vật.

Giải rút gọn:

Ông Diểu đã chứng kiến "sự lạ: Con khỉ đự rúc tay vào người ông như đang van xin sự giúp đỡ.

Dự đoán những hoạt động tiếp theo của ông Diểu như sau: Băng bó cho khỉ đực, cứu nó khỏi vết thương do đạn của ông rồi phóng sinh nó về rừng.

Câu hỏi: Ông Diểu đang đối diện với tình thế gì?

Giải rút gọn:

Đối mặt với tình thế một là lũ mối có thể cắn sạch đồ của ông.

Câu hỏi: Theo bạn, tình huống này có thường xảy ra không?

Giải rút gọn:

Tình huống này ít xảy ra

Câu hỏi: Chú ý chi tiết hoa tử huyền

Giải rút gọn:

Người nào gặp hoa tử huyền sẽ gặp may mắn. Hoa này màu trắng, vị mặn, bé bằng đầu tăm, người ta vẫn gọi hoa này là muối của rừng. Khi rừng kết muối, đấy là điềm báo đất nước thanh bình, mùa màng phong túc

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Giữa nhan đề Muối của rừng và nội dung câu chuyện có liên hệ với nhau như thế nào?

Giải rút gọn:

Nhan đề không chỉ gợi mở chủ đề, mà còn là lời nhắn nhủ sâu sắc về tầm quan trọng của việc bảo vệ thiên nhiên, trân trọng cuộc sống và hướng đến những giá trị tốt đẹp.

Câu 2: Hành trình đi săn của ông Điểu cũng là hành trình trải nghiệm và nhận thức. Bạn hãy kể tóm tắt hành trình đó bằng sơ đồ.

Giải rút gọn:

Câu 3: Ông Diểu đã có những ý nghĩ gì khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân? Bạn có đồng tình với những ý nghĩ đó không? Vì sao?

Giải rút gọn:

Khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân, ông Diểu trải qua một loạt những cung bậc cảm xúc: ngạc nhiên, thích thú, hối hận, thương cảm, thức tỉnh.

Những ý nghĩ của ông Diểu thể hiện sự thay đổi tích cực trong nhận thức của ông. Bài học từ câu chuyện "Muối của rừng" là lời cảnh tỉnh cho con người về sự tàn phá môi trường và hậu quả nghiêm trọng của nó.

Câu 4: Từ lúc đến Hõm Chết, những sự việc kì lạ đã làm cho ông Diểu thay đổi cảm xúc và suy nghĩ như thế nào?

Giải rút gọn:

Lo lắng, sợ hãi => Tham lam, liều lĩnh=> Thức tỉnh, giác ngộ:

Câu 5: Bạn nghĩ gì về chi tiết “hoa tử huyền” xuất hiện ở cuối truyện?

Giải rút gọn:

Chi tiết "hoa tử huyền" là biểu tượng cho sự sống mới, niềm tin, lời nhắn nhủ về sự thức tỉnh, hướng thiện, khẳng định sức mạnh của thiên nhiên và gợi mở về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. 

Câu 6: Phân tích sự tương phản về diện mạo và tình thế của ông Diểu được kể ở đầu truyện và cuối truyện, từ đó, làm rõ thông điệp của tác phẩm

Giải rút gọn:

Trước khi đi săn, ông mang trong mình sự hào hứng. Thêm nữa là đứa con học ở nước ngoài gửi về biếu ông khẩu súng hai nòng. Ông chuẩn bị rất chu đáo chu chuyến đi săn của bản thân mình.

Đoạn cuối của truyện, sau khi từ Hõm Chết trở về, người ông đầy vết thương. Ông trần nuồng nỗng đi xuống dưới núi, hòa vào làn mưa xuân sau khi thả con khỉ đực về với tự nhiên.

Câu 7: Những chi tiết kì ảo trong Muối của rừng có điểm gì khác với chi tiết kì ảo trong Đèn thiêng cửa bể?

Giải rút gọn:

Muối của rừng không có những yếu tố như thần linh, phép thuật giúp đỡ như Đèn thiêng cửa bể. Những chi tiết của Đèn thiêng cửa bể tạo nên sự hấp dẫn, kỳ bí cho câu chuyện. Còn Muối của rừng, những chi tiết kỳ ảo lại khiến nhân vật thức tỉnh trong tiềm thức về môi trường.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện ngắn Muối của rừng.

Giải rút gọn:

Chi tiết sương mù cuồn cuộn sau khi chú khỉ con rơi xuống vách đá và cất lên tiếng kêu thảm thiết không chỉ gợi lên khung cảnh lạnh lẽo, ảm đạm mà còn thể hiện nội tâm bối rối, hoang mang của ông Diểu. Sương mù như che phủ tất cả, khiến con người ta mất phương hướng, lạc lối, cũng như chính ông Diểu đang chìm trong sự hối hận và day dứt sau hành động sai trái của mình. Hình ảnh hoa tử huyền nở rộ cuối câu chuyện mang ý nghĩa tượng trưng cho điều tốt đẹp, gieo rắc tội lỗi, như lời nhắn nhủ về sự thức tỉnh, hướng thiện của con người. Hoa tử huyền như khẳng định niềm tin vào chiến thắng của cái thiện, tạo nên khung cảnh huyền thoại và đầy sức sống, gieo hi vọng về một tương lai tươi sáng hơn.Những chi tiết nghệ thuật độc đáo này góp phần làm nổi bật chủ đề nhân sinh sâu sắc của tác phẩm. Khi con người ngày càng bị tha hóa, những giá trị đạo đức bị phá hủy, câu chuyện "Muối của rừng" như một lời cảnh tỉnh về hậu quả của lòng tham lam, tàn ác. Hành trình đi tìm lại cái thiện của ông Diểu, từ hối hận, ân hận đến thức tỉnh, giác ngộ, là bài học quý giá cho mỗi người về lòng trắc ẩn, yêu thương thiên nhiên và ý thức bảo vệ môi trường sống.