BÀI 9. VĂN HỌC VÀ CUỘC ĐỜI

                VĂN BẢN. HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT                    

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Hãy nhớ lại một tình huống mà bạn tự mâu thuẫn với chính mình. Khi ấy bạn đã cảm thấy ra sao? Chia sẻ về những trải nghiệm cụ thể đó.

Giải rút gọn:

Em từng phải đối mặt với việc lựa chọn giữa việc đi du học hay ở lại Việt Nam học. Lúc đấy cảm thấy bối rối, phân vân. Và em đã tham khảo ý kiến từ mọi người xung quanh và tự suy nghĩ lại về vấn đề này.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Hình dung về cảnh tượng được tái hiện trên sân khấu (ánh sáng, âm thanh, hình ảnh,...).

Giải rút gọn:

Câu hỏi: Xác định giọng điệu và lập luận của các nhân vật Hồn Trương Ba, Xác Hàng Thịt.

Câu hỏi: Hình dung giọng điệu, hành động của nhân vật trên sân khấu.

Giải rút gọn:

Câu hỏi: Hình dung cảnh tượng được miêu tả trong đoạn kết của vở kịch.

Soạn rút gọn:

- Khu vườn của Trương Ba: Trương Ba hóa thân vào những hình ảnh quen thuộc trong gia đình. Cảnh này tượng trưng cho sự sống mới và kết nối với quá khứ.

- Cu Tị sống lại: Cu Tị đang ôm chầm lấy mẹ, chị Lụa cuống quít vuốt ve con. Sự ra đi của Trương Ba đã mang lại sự sống mới cho Cu Tị.

=> Đoạn kết này tạo nên một hình ảnh đẹp và đầy ý nghĩa về sự sống, tình thân, và kết nối giữa thế hệ.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tóm tắt những sự kiện chính trong từng lớp kịch. Nêu nhận xét về diễn biến của các sự kiện đó.

Giải rút gọn:

=> Diễn biến các sự kiện logic, chặt chẽ, dẫn dắt người xem đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác. Tạo sự mâu thuẫn, xung đột gay gắt, đẩy bi kịch lên cao trào.

Câu 2: Xác định xung đột chính trong đoạn trích. Qua xung đột đó, Lưu Quang Vũ làm nổi bật bì kịch gì của con người?

Giải rút gọn:

Câu 3: Phân tích diễn biến tâm trạng của Trương Ba trong đoạn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác Hàng Thịt.

Giải rút gọn:

- Hồn Trương Ba đang ở trong tâm trạng vô cùng bức bối, đau khổ. Bởi không thể nào thoát ra khỏi cái thân xác mà hồn ghê tởm. Và cảm thấy mình không còn là mình nữa.

- Trong cuộc đối thoại này, Hồn Trương Ba đấu tranh với những ham muốn bản năng của thân xác hàng thịt. Sau một thời gian, chính hồn Trương Ba cũng phần nào bị tha hóa, gia đình Trương Ba trở nên ly tán và đau buồn. Trương Ba quyết định thắp nhang gọi Đế Thích lên để quyết định rời khỏi thân xác anh hàng thịt.

Câu 4: Nhận xét về kết thúc của vở kịch. Theo bạn, đó có phải là một kết thúc bi kịch không? Vi sao?

Giải rút gọn:

- Kết thúc mở: Không có lời giải cho bi kịch.

- Mở ra nhiều suy ngẫm về ý nghĩa cuộc sống.

- Có thể coi là một kết thúc bi kịch: Trương Ba không thể sống đúng với bản thân. Giá trị tinh thần bị tha hóa bởi thể xác.

Câu 5: Trong đoạn trích, Hồn Trương Ba cho rằng thể xác không có tiếng nói, không có ý nghĩa gì hết, nhưng Xác Hàng Thịt lại cho rằng thể xác có sức mạnh ghê gớm, lắm khi lấn át cả linh hồn. Trình bày ý kiến của bạn về các quan điểm đó.

Giải rút gọn:

- Hồn Trương Ba: Thể xác không có tiếng nói, không có ý nghĩa gì hết.

- Xác Hàng Thịt: Thể xác có sức mạnh ghê gớm, lắm khi lấn át cả linh hồn.

Ý kiến của bản thân: Cả hai quan điểm đều có phần đúng. Thể xác và linh hồn là hai yếu tố thống nhất, không thể tách rời. Cần có sự hài hòa giữa hai yếu tố để có một cuộc sống trọn vẹn.

Câu 6: Văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ gợi cho bạn suy nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống? Theo bạn, thế nào là một cuộc sống thực sự có ý nghĩa?

Giải rút gọn:

- Cuộc sống thực sự có ý nghĩa: Được sống đúng với bản thân, giá trị tinh thần. Và sống có ích cho xã hội, cho người khác.

- Vở kịch "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" là bài học sâu sắc về ý nghĩa cuộc sống.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Nếu bạn là Hồn Trương Ba trong trích đoạn kịch, bạn có lựa chọn giống như nhân vật hay không? Vì sao? Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vấn đề này.

Giải rút gọn:

Nếu tôi là Hồn Trương Ba , tôi sẽ không lựa chọn giống như nhân vật. Việc lựa chọn từ bỏ thân xác và trở về cõi chết của Trương Ba xuất phát từ sự bất hòa, mâu thuẫn gay gắt giữa hồn và xác. Ông cảm thấy chán nản, tuyệt vọng vì không thể sống đúng với bản thân, giá trị tinh thần bị tha hóa bởi thể xác thô tục. Tuy nhiên, tôi cho rằng, con người là một chỉnh thể thống nhất, bao gồm cả hồn và xác. Hai yếu tố này tuy có những khác biệt nhất định, nhưng lại có mối liên hệ mật thiết, hỗ trợ và bổ sung cho nhau. Thể xác là vật chất, là "ngôi nhà" để linh hồn trú ngụ.  Linh hồn là tinh thần, là bản chất bên trong của con người. Nó quyết định giá trị, nhân cách và phẩm chất của mỗi người. Vì vậy, thay vì lựa chọn từ bỏ thể xác, tôi sẽ cố gắng tìm cách dung hòa, để hồn và xác có thể cùng tồn tại một cách hài hòa. Tôi sẽ rèn luyện ý chí, bản lĩnh để không bị tha hóa bởi những cám dỗ vật chất. Quan trọng là chúng ta cần phải có sự cân bằng của hai bên.