BÀI 7. SỰ THẬT TRONG TÁC PHẨM KÍ

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: NGÔN NGỮ TRANG TRỌNG VÀ NGÔN NGỮ THÂN MẬT

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CH1: Nêu những dấu hiệu giúp nhận biết ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật trong hai lời chào sau:

a. Xin trân trọng chào quý ông bà! Tôi tên là Nguyễn Văn A, Tổng Giám đốc công ti ABC. Tôi rất hân hạnh được đón tiếp quý ông bà tại văn phòng công ti và trao đổi về cơ hội hợp tác của chúng ta.

b. Chào bạn, mình là Hương. Thật tình cờ là chúng mình lại gặp nhau nhỉ. Duyên thật!

CH2: Làm rõ những điểm giống nhau và khác nhau về mục đích, ngữ cảnh sử dụng và đặc điểm ngôn ngữ (trang trọng hay thân mật) giữa các câu trong mỗi trường hợp sau:

a. Trường hợp 1

- Các bạn đều biết quy định về việc sử dụng điện thoại trong cuộc họp đúng không? 

- Để cuộc họp được bắt đầu, xin để nghị quý vị cài đặt điện thoại ở chế độ im lặng và có thể ra ngoài khi cần kết nối.

b. Trường hợp 2

- Xin hân hạnh giới thiệu với quý vị sự có mặt của diễn giả Phạm Văn B tại buổi hội thảo hôm nay.

- Chúng ta cùng chào đón nhân vật quan trọng nhất của buổi hội thảo hôm nay, diễn giả Phạm Văn B!

c. Trường hợp 3

- Sự kiện mà quý vị đang chờ đợi sẽ được bật mí ngay sau đây.

- Trân trọng thông báo tới toàn thể quý vị về sự kiện quan trọng sẽ diễn ra ngay sau đây.

CH3: Bảng dưới đây nêu một số tình huống sử dụng ngôn ngữ trang trọng, ngôn ngữ thân mặt ở hai dạng nói và viết. Kẻ bảng vào vở theo gợi ý và bổ sung một số ví dụ phù hợp.

CH4: Trên thực tế xuất hiện nhiều tình huống giao tiếp có sự chuyển đổi từ ngôn ngữ trang trọng sang ngôn ngữ thân mặt hoặc ngược lại nhằm:

a. Thể hiện sự thay đổi trong quan hệ giao tiếp giữa người nói (viết) với người nghe (đọc).

b. Thể hiện thái độ mỉa mai, châm biếm hoặc để gây cười.

Tìm và phân tích một số ví dụ có thể minh hoạ cho các mục đích chuyển đổi ngôn ngữ nói trên.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

CH1: 

Lời chào a (trang trọng):

• Xưng hô: "Quý ông/bà"

• Từ ngữ: Lịch sự (trân trọng, hân hạnh)

• Cấu trúc câu: Đầy đủ

• Giọng điệu: Lịch sự

Lời chào b (thân mật):

• Xưng hô: "Bạn", "mình"

• Từ ngữ: Gần gũi (chào, duyên)

• Cấu trúc câu: Ngắn gọn

• Giọng điệu: Vui vẻ 

CH2: 

• Truyền đạt thông tin, yêu cầu (giống nhau).

• Trường hợp 1: Nhắc nhở, yêu cầu.

• Trường hợp 2: Giới thiệu, chào đón.

• Trường hợp 3: Gây tò mò, thông báo.

Ngữ cảnh:

• Giao tiếp trang trọng, lịch sự (giống nhau).

• Trường hợp 1: Cuộc họp, hội nghị.

• Trường hợp 2: Hội thảo, giới thiệu sự kiện.

• Trường hợp 3: Thông báo, tuyên truyền.

Đặc điểm ngôn ngữ:

• Ngôn ngữ trang trọng, lịch sự (giống nhau).

• Trường hợp 1: Câu hỏi tu từ, lời đề nghị.

• Trường hợp 2: Đại từ nhân xưng, lời chào đón.

• Trường hợp 3: Đại từ nhân xưng, câu hỏi gợi mở, lời thông báo.

CH3:

CH4: 

a. Thể hiện sự thay đổi trong quan hệ giao tiếp:

• Chúc bà một buổi tối vui vẻ

b. Thể hiện thái độ:

• Mỉa mai, châm biếm:

• "Ôi, bạn đúng là 'thiên tài'!" - Sử dụng từ "thiên tài" trong ngoặc kép để mỉa mai sự thiếu hiểu biết của người khác.

• "Cảm ơn bạn đã 'giúp đỡ' tôi!" - Sử dụng từ "giúp đỡ" trong ngoặc kép để mỉa mai hành động vô ích của người khác.