BÀI 3. LẬP LUẬN TRONG VĂN BẢN NGHỊ LUẬN

VĂN BẢN. MẤY Ý NGHĨ VỀ THƠ

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Trong các bài nghiên cứu, phê bình về thơ bạn đã đọc, bạn thích nhất bài nào? Vì sao?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Chú ý một số quan niệm về thơ được tác giả nêu lên và nhận xét.

CH2: Câu hỏi tu từ được dùng nhằm mục đích gì?

CH3: Chỉ ra các ý được triển khai ở phần 3

CH4: Người viết chuyển sang bàn luận về khía cạnh nào của thơ?

CH5: Tác giả quan niệm như thế nào về vần các khía cạnh hình thức khác trong thơ?

SAU KHI ĐỌC

CH1: Tóm lược nội dung từng phần của văn bản (theo số thứ tự) và nêu mối quan hệ giữa các phần.

CH2: Ở phần 1 của văn bản, những quan niệm nào về thơ đã được tác giả nêu lên để nhận xét? Mục đích của việc nhận xét đó là gì?

CH3: Chỉ ra các luận điểm thể hiện quan niệm của tác giả về thơ, phân tích cách triển khai một luận điểm tiêu biểu.

CH4: Theo tác giả, điều gì đóng vai trò quan trọng trong sáng tạo thơ? Tác giả đã dùng những thao tác nghị luận nào để làm sáng tỏ điều đó?

CH5: Tác giả cho rằng: "chúng ta không nên lo thơ đi vào hình thức này hay hình thức khác.. Dùng bất cứ hình thức nào, miễn là thơ diễn tả được đúng tâm hồn con nguời mới ngày nay". Bạn có tán thành quan điềm đó không? Vì sao?

CH6: Theo bạn, nội dung nghị luận của văn bản còn có ý nghĩa đối với thực tế sáng tác thơ hiện nay không? Vì sao?

CH7: Từ văn bàn này, bạn rút ra được điều gì bổ ích cho bản thân trong việc hiểu bản chất của thơ và việc đọc thơ?

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trả lời câu hỏi : Phải chăng sự sáng tạo sẽ giúp cuộc sống của mỗi người có thêm ý nghĩa?

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Bài phê bình thơ em thích nhất chính là bài của nhà giáo Chu Văn Sơn : Bình luận về bài thơ duyên của Xuân Diệu.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: 

Một số quan niệm về thơ

+ Có người nghĩ rằng thơ là những lời đẹp. 

+ Dưới ngọn bút của Hồ Xuân Hương , những chữ tầm thường của lời nói hằng ngày, nôm na mách qué, đã trở thành những lời thơ được truyền tụng mãi. 

+ Cũng không phải thơ là những đề tài “đẹp”, phong hoa tuyết nguyệt của các cụ ngày xưa, hoặc những nhớ mong sầu lụy của các chàng và các nàng một thời trước Cách mạng. 

+ Nhà thơ ngày nay không đi tìm cái muôn đời viển vông bên ngoài cuộc sống thực của con người. 

+ Một nhà phê bình khác cho rằng thơ khác với các thể văn ở chỗ in sâu vào trí nhớ.

Nhận xét: Nguyễn Đình Thi thể hiện tinh tế, sâu sắc về thơ:

   + Luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, sắc sảo

   + Linh hoạt trong các thao tác lập luận so sánh, phân tích, giải thích, bác bỏ

   + Từ ngữ đa dạng, ngôn ngữ linh hoạt

   + Bài viết gợi hình, chân thực và có quan điểm độc đáo.

CH2: 

1. Nhấn mạnh vai trò của tâm hồn con người trong sáng tác thơ ca:

2. Gợi mở suy nghĩ cho người đọc:

3. Tạo ấn tượng, thu hút sự chú ý của người đọc:

4. Khẳng định quan điểm của tác giả:

CH3: 

- Thơ là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn khi đụng chạm với cuộc sống

- Thơ phải có tư tưởng, có ý thức, vì bất cứ cảm xúc, tình tự nào của con người cũng dính liền với sự suy nghĩ. 

- Thơ không nói bằng ý niệm thuần túy. 

- Người làm thơ bắt chợt trong lòng mình một ý nghĩa hay tình cảm, dù thành thực và sâu sắc, cũng không vội dừng lại, đem những tiếng có vần điệu chăng lưới bắt lấy ý nghĩ hay tình cảm ấy. 

- Những hình ảnh còn tươi nguyên, mà nhà thơ tìm thấy, bao giờ cũng mới mẻ, đột ngột lạ lùng. 

CH4: Ở đoạn 4 tác giả chuyển hướng bàn luận sang các giá trị khác của chữ và tiếng trong thơ, ngoài giá trị ý niệm

CH5: Những luật lệ của thơ, từ âm điệu, đến vần, đều là những võ khí rất mạnh trong tay người làm thơ.

SAU KHI ĐỌC

CH1: 

- Phần 1: một số những quan niệm về thơ

- Phần 2: sự tinh tế, tỉ mỉ trong việc làm một bài thơ

- Phần 3: Hình ảnh thơ là điều gây nên ấn tượng cho một bài thơ

- Phần 4: Ngôn ngữ trong thơ cũng phải được lựa chọn cẩn thận

- Phần 5: Tác giả suy nghĩ về tầm quan trọng vần trong thơ.

CH2: 

+ Có người nghĩ rằng thơ là những lời đẹp. 

+ Dưới ngọn bút của Hồ Xuân Hương , những chữ tầm thường của lời nói hằng ngày, nôm na mách qué, đã trở thành những lời thơ được truyền tụng mãi. 

+ Cũng không phải thơ là những đề tài “đẹp”, phong hoa tuyết nguyệt của các cụ ngày xưa, hoặc những nhớ mong sầu lụy của các chàng và các nàng một thời trước Cách mạng. 

+ Nhà thơ ngày nay không đi tìm cái muôn đời viển vông bên ngoài cuộc sống thực của con người. 

+ Một nhà phê bình khác cho rằng thơ khác với các thể văn ở chỗ in sâu vào trí nhớ. 

- Mục đích của việc nhận xét những quan niệm về thơ:

+Làm rõ quan điểm của tác giả về thơ

+Giúp người đọc hiểu rõ hơn về giá trị và vai trò của thơ ca

+Khuyến khích người đọc sáng tác và thưởng thức thơ ca

CH3: 

+ Từ trước đến nay đã có nhiều định nghĩa về thơ, nhưng lời định nghĩa nào cũng vẫn không đủ. 

+ Đầu mối của thơ có lẽ ta đi tìm bên trong tâm hồn con người chăng? 

+ Nói đến hình ảnh trong thơ, Thơ là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn khi đụng chạm với cuộc sống. 

+ Chữ và tiếng trong thơ phải còn có giá trị khác, ngoài giá trị ý niệm. 

+ Cuối cùng, tôi muốn nói tới vấn đề thơ tự do, thơ không vần. Theo tôi, những luật lệ của thơ, từ âm điệu, đến vần, đều là những võ khí rất mạnh trong tay người làm thơ. 

Phân tích một luận điểm tiêu biểu: “Nói đến hình ảnh trong thơ, Thơ là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn khi đụng chạm với cuộc sống.”

• Câu nói của nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã khẳng định vai trò quan trọng của hình ảnh trong thơ ca và nhấn mạnh bản chất sâu sắc của thơ như tiếng nói của tâm hồn con người. H
• Thơ ca không chỉ là những câu chữ được sắp xếp theo một quy luật nhất định, mà còn là tiếng nói của tâm hồn con người. 
• Thơ ca là một phương tiện để con người bày tỏ những cảm xúc ấy một cách trực tiếp và sinh động nhất. S
•  Khi những cảm xúc dâng trào, con người thường tìm đến thơ ca để bộc lộ những gì mình đang cảm nhận.
• Thơ ca không phải là những sản phẩm được tạo ra một cách ngẫu nhiên, mà nó xuất phát từ chính cuộc sống. 

CH4: 

+ Làm thơ, ấy là dùng những lời và những dấu hiệu thay cho lời nói, tức là chữ - để thể hiện một trạng thái tâm lí đang rung chuyển khác thường. 

+ Thơ phải có tư tưởng, có ý thức, có bất cứ cảm xúc, tình tự nào của con người cũng dính liền với suy nghĩ. 

+ Chữ và tiếng trong thơ còn phải có một giá trị khác, ngoài giá trị ý niệm. 

+ Thơ là tổng hợp, kết tinh. Văn xuôi được phép không mười phần hoàn hảo, nhưng thơ thì luôn luôn đòi hỏi sự toàn bích. 

-Thao tác giải thích, phân tích và so sánh là những thao tác nghị luận được tác giả dùng làm sáng tỏ vấn đề.

CH5: 

• Em đồng ý với ý kiến trên.

• Thơ ca, từ bản chất của nó, là một hình thức nghệ thuật thể hiện những trải nghiệm, cảm xúc và suy nghĩ của con người. 

• Trong thế giới ngày nay thay đổi chóng mặt, thơ ca càng cần phải giữ gìn tính linh hoạt và phù hợp. 

• Việc bó buộc thơ ca vào những khuôn khổ nhất định có thể cản trở khả năng kết nối của nó với khán giả hiện đại.

CH6: Bài luận "Mấy ý nghĩ về thơ" của Nguyễn Đình Thi, mặc dù được viết cách đây rất lâu, vẫn còn giữ nguyên giá trị đối với thực tế sáng tác thơ hiện nay.

CH7: Văn bản "Mấy ý nghĩ về thơ" của Nguyễn Đình Thi đã mang đến cho tôi những bài học vô cùng bổ ích về bản chất của thơ ca và cách thức để đọc thơ hiệu quả.

• Khi đọc thơ, cần chú ý đến những cảm xúc và suy nghĩ của nhà thơ, đồng thời liên hệ những cảm xúc và suy nghĩ đó với bản thân để có thể hiểu sâu sắc hơn nội dung của bài thơ.

• Tôi hiểu được rằng khi đọc thơ, cần tiếp thu những giá trị tinh thần mà nhà thơ truyền tải và hướng đến những điều tốt đẹp và cao quý trong cuộc sống.

• Thơ ca không nên xa rời thực tế mà cần phản ánh những vấn đề nóng hổi của cuộc sống và hướng đến những giá trị tiến bộ của xã hội. 

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

• Là một khẳng định đầy giá trị về sức mạnh của thơ ca trong việc kết nối con người và truyền tải cảm xúc. 

• Thơ ca, từ bản chất, là tiếng nói của tâm hồn, nơi nhà thơ gửi gắm những cảm xúc, suy nghĩ và trải nghiệm của mình. 

• Thơ ca có khả năng lay động trái tim con người, khơi gợi những rung cảm tinh tế và sâu sắc, khiến ta đồng cảm với những niềm vui, nỗi buồn, những trăn trở và mơ ước của người khác. 

• Thơ ca lưu giữ những giá trị tinh thần của nhân loại, truyền tải những thông điệp nhân văn sâu sắc qua các thế hệ. 

•  Có thể nói, "Bài thơ là sợi dây truyền tình cảm cho người đọc" là một lời khẳng định đầy ý nghĩa về vai trò quan trọng của thơ ca trong đời sống tinh thần của con người. 

• Thơ ca không chỉ là một loại hình nghệ thuật mà còn là một phương tiện kết nối con người, truyền tải thông điệp và bồi dưỡng tâm hồn.