BÀI 6. HỒ CHÍ MINH “VĂN HOÁ PHẢI SOI ĐƯỜNG CHO QUỐC DÂN ĐI”

VĂN BẢN. NHỮNG TRÒ LỐ HAY LÀ VA-REN VÀ PHAN BỘI CHÂU

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK                                                   

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Bạn hiểu thế nào là trò lố? Trước một trò lố, người ta thường có những phản ứng như thế nào?

CH2: Bạn đã biết gì về Phan Bội Châu và sự kính trọng mà nhân dân ta dành cho ông?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Đoạn mở đầu có gì đặc biệt? Chú ý những biểu hiện của sự trào lộng trong ngôn ngữ trần thuật.

CH2 : Hình dung cảnh tượng tân quan Toàn quyền đến Đông Dương.

CH3: Có gì đặc biệt trong cách tác giả diễn tả thái độ của dân chúng?

CH4: Cách dẫn dắt sự theo dõi của độc giả ở đây có điểm gì đáng chú ý?

CH5: Hình dung phản ứng của Phan Bội Châu.

SAU KHI ĐỌC

CH1: Truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt như thế nào?

CH2: Tác phẩm được chia thành năm phần rõ rệt. Hãy khái quát nội dung của từng phần.

CH3: Cảm hứng trào lộng được thể hiện ở những phương diện nào của tác phẩm?

CH4: Tìm những chi tiết làm rõ sự tương phản giữa hai nhân vật Va-ren và Phan Bội Châu. Sự tương phản đó được thể hiện trên những bình diện nào?

CH5: Câu chuyện tưởng tượng về việc Va-ren sang Việt Nam nhậm chức và gặp Phan Bội Châu được kể từ những điểm nhìn nào?

CH6: Nêu cảm nhận của bạn về ngôn ngữ, giọng điệu của tác phẩm.

CH7: Phần kết thúc của tác phẩm có điểm gì đáng chú ý? Theo bạn, còn có những phương án kết thúc nào khác có thể nghĩ đến (xét theo góc nhìn của người sáng tác)?

CH8: Qua tác phẩm này, bạn có suy nghĩ gì về tài năng viết truyện ngắn của Nguyễn Ái Quốc.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày cảm nhận, suy nghĩ của bạn về một thủ pháp trào lộng đã được tác giả sử dụng hoặc về đoạn kết của tác phẩm Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI                                                 

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: “Trò lố" thường được sử dụng để chỉ các hành động, lời nói hoặc hành vi không chân thành, không chính xác hoặc không trung thực. 

Trước một trò lố, người ta thường phản ứng: hoài nghi, phẫn nộ, tức giận, mất lòng tin,...

CH2:

• Phan Bội Châu là một trong những nhà cách mạng, nhà văn và triết gia nổi tiếng của Việt Nam vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20.

•  Ông được biết đến với vai trò là một nhà lãnh đạo cách mạng, người đã đóng góp vào việc khởi đầu nhiều phong trào chống lại sự thống trị của người Pháp và sau đó là của người Nhật ở Việt Nam.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1:

• Đoạn mở đầu của văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" có tính chất trào phúng, mỉa mai cao độ.

• Sự trào lộng được thể hiện qua cách dùng từ ngữ châm biếm, hình ảnh ẩn dụ, và cách kể chuyện có phần phóng đại, nhằm lột tả bản chất của nhân vật Va-ren và tình hình xã hội đương thời.

CH2: Khi tân quan Toàn quyền Pháp đến Đông Dương, có thể hình dung đến một cảnh tượng trang trọng và đầy ấn tượng. 

CH3: 

Cách tác giả diễn tả thái độ của dân chúng có những điểm đặc biệt sau:

• Sử dụng chi tiết miêu tả sinh động:

• Tả ngoại hình: “lúc nhúc đứng sắp hàng”,...

• Tả hành động: “kêu lên”, “thở dài”,...

• CH  văn: ngắn gọn, dồn dập, thể hiện sự sôi nổi, náo nhiệt của đám đông.

ách tác giả diễn tả thái độ của dân chúng đã thể hiện thành công sự sôi nổi, náo nhiệt của đám đông, đồng thời thể hiện thái độ của dân chúng đối với Va-ren và Phan Bội Châu một cách sinh động, hấp dẫn.

CH4: Cách dẫn dắt sự theo dõi của độc giả ở đây có điểm đáng chú ý là:

• Ngôn ngữ sinh động:

• Cốt truyện lôi cuốn:

=> Hiệu quả nghệ thuật:

Lôi cuốn sự chú ý của độc giả bằng ngòi bút tinh tế.

Thể hiện chủ đề tác phẩm một cách hiệu quả.

Gây ấn tượng sâu sắc cho độc giả.

CH5: Phản ứng của Phan Bội Châu khi biết mình bị Va-ren lừa dối có thể là sững sờ, ngỡ ngàng, đến phẫn nộ rồi buồn abx thất vọng vì Varem

SAU KHI ĐỌC

CH1: Truyện ngắn được viết vào năm 1925, khi Phan Bội Châu bị bắt giam và sắp bị đưa ra xét xử.

CH2: 

• Phần 1 (Từ đầu đến "giam trong tử): Mở đầu.

• Phần 2 (Từ “Đến Sài Gòn" đến "vẫn nằm tù): Toàn quyền Va-ren và dân chúng.

• Phần 3 (Từ “Từ Sài Gòn" đến "vẫn nằm tù"): Toàn quyền Va-ren và triều đình An Nam.

• Phần 4 (Từ “Nhưng chúng ta” đến "hiểu Phan Bội Châu): Toàn quyền Va-ren và Phan Bội Châu. 

• Phần 5 (Tử “Cuộc gặp gỡ” đến hết): Lời kể của nhân chứng.

CH3:

+ Cảm hứng trào lộng thể hiện ở nhan đề: hạ bệ một sự kiện chính trị thành những trò lố nực cười.

+ Cảm hứng trào lộng thể hiện qua việc xây dựng tình huống: tưởng tượng về cuộc gặp gỡ giữa hai bên, hai lực lượng đối địch.

+ Cảm hứng trào lộng thể hiện qua việc xây dựng nhân vật: dựng một chân dung hí hoạ về quan Toàn quyền Đông Dương.

+ Cảm hứng trào lộng thể hiện qua ngôn ngữ, giọng điệu: châm biếm, giễu nhại.

CH4: 

CH 5:

+ Phần 1: Ngôi kể vô nhân xưng kết hợp với ngôi kể "chúng ta" thể hiện điểm nhìn của tác giả và những người cùng chí hướng đang hoạt động ở Pa-ri.

+ Phần 2: Câu  chuyện được tiếp nối với nhiều điểm nhìn

+ Phần 3: Ngôi thứ 3 (vô nhân xưng) – điểm nhìn của người kể chuyện.

+ Phần 4: Ngôi thứ nhất ("chúng ta") – điểm nhìn của tác giả.

+ Phần 5: Điểm nhìn của người kể chuyện; điểm nhìn của anh lính dông; điểm nhìn của "nhân chứng thứ hai".

CH6:

Ngôn ngữ giản dị, sắc sảo, châm biếm.

Giọng điệu mỉa mai, châm biếm, đả kích.

CH7: 

Phần kết thúc của tác phẩm Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu có những điểm đáng chú ý sau:

1. Mở ra viễn cảnh tươi sáng cho tương lai:

2. Tạo sự bất ngờ cho người đọc:

Phương án kết thúc khác:

1. Va-ren tiếp tục lừa dối dư luận:

2. Phan Bội Châu được trả tự do:

CH8: 

Tài năng viết truyện ngắn của Nguyễn Ái Quốc:

• Khắc họa nhân vật sinh động, điển hình.

• Cốt truyện logic, hấp dẫn.

• Ngôn ngữ, giọng điệu phù hợp.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Gợi ý

• Đoạn kết của tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" là một điểm sáng tạo nghệ thuật của Nguyễn Ái Quốc.

•  Tác giả đã sử dụng kết thúc mở để tạo sự bất ngờ cho người đọc và khơi gợi suy nghĩ về tương lai của Việt Nam. 

• Kết thúc mở của tác phẩm thể hiện niềm tin vào sự chiến thắng của chính nghĩa. Tác giả tin tưởng rằng, dù thực dân Pháp có hung hăng, tàn bạo đến đâu, thì nhân dân Việt Nam cũng sẽ chiến thắng và giành được độc lập dân tộc. 

• Đoạn kết của tác phẩm đã khơi gợi lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc và niềm tin vào tương lai tươi sáng của Việt Nam.