BÀI 1: TRUYỆN TRUYỀN KÌ VÀ TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI

VĂN BẢN: MUỐI CỦA RỪNG

CHUẨN BỊ

Câu 1: Để đọc hiểu một tác phẩm truyện ngắn hiện đại, các em cần chú ý.

Soạn rút gọn: 

- Tìm hiểu các thông tin ngoài văn bản giúp hiểu sâu hơn về tác phẩm

- Đọc kĩ văn bản để nắm được mối quan hệ giữa các sự kiện chính và giữa các nhân vật

- Quan tâm đến những tìm tòi đổi mới trong nghệ thuật tự sự của tác giả.

Câu 2: Đọc trước truyện ngắn "Muối của rừng"; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyễn Huy Thiệp.

Soạn rút gọn: 

- Cuộc đời:

+ Nguyễn Huy Thiệp sinh năm 1950 tại Thái Nguyên, quê ở huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội.

+ Ông đã tốt nghiệp khoa Sử trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1970. 

- Phong cách nghệ thuật:

+ Giọng văn lạnh lùng, không sắc thái biểu cảm. 

+ Qua giọng văn ấy, thế giới nhân vật, bức tranh cuộc sống luôn hiện ra một cách trung thực, khách quan trước mắt người đọc.

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Thời điểm ông Diểu chọn để đi săn đem lại cho em suy nghĩ gì?

Soạn rút gọn:

- Ông Diểu yêu quý và hòa mình vào thiên nhiên, biết tận dụng những điều tốt đẹp nhất từ thiên nhiên để sinh tồn. 

- Tình yêu thiên nhiên và sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên trong tác phẩm.

Câu 2: Tại sao chi tiết kì ảo xuất hiện ở đoạn này? 

Soạn rút gọn:

Chi tiết kì ảo xuất hiện ở đoạn này đã thể hiện không gian núi rừng vô cùng lạnh lẽo với làn sương mù dày đặc, tạo ấn tượng cho người đọc.

Câu 3: Tại sao ông Diểu lại tránh nhìn vào đôi mắt con khỉ?

Soạn rút gọn:

- Hành động tránh nhìn vào đôi mắt tội nghiệp của khỉ báo hiệu sự chuyển biến nội tâm trong nhân vật ông Diểu. 

- Ông biết rằng nếu ông cứ nhìn vào đôi mắt của nó, sự đau thương và ánh mắt cầu cứu của nó sẽ làm mủi lòng và ông sẽ không thể thực hiện được mục đích là bắt nó.

Câu 4: Tại sao ông Diểu lại vội vã bỏ đi?

Soạn rút gọn:

Ông Diểu lại vội vã bỏ đi sau khi phóng sinh khỉ đực vì sợ rằng ông sẽ thay đổi quyết định này. 

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Truyện Muối của rừng có thể chia làm mấy phần? Hãy mô hình hóa câu chuyện bằng một sơ đồ thích hợp?

Soạn rút gọn:

Truyện Muối của rừng có thể chia làm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu… khỉ bố và khỉ mẹ: Cuộc đi săn của ông Diểu

- Phần 2: Từ “Nhặt đất đá ném… xa hơn nhưng lại an toàn”: Diễn biến tâm trạng của ông Diểu khi nhìn thấy con khỉ đực bị thương”.

- Phần 3: Còn lại: Ông Diểu quyết định phóng sinh con khỉ đực

Mô hình hóa sơ đồ

Câu 2: Truyện được kể từ điểm nhìn nào? Mối quan hệ giữa điểm nhìn của người kể chuyện và điểm nhìn của nhân vật?

Soạn rút gọn:

- Truyện được kể từ điểm nhìn của người kể chuyện – tác giả

- Mối quan hệ giữa điểm nhìn của người kể chuyện và điểm nhìn của nhân vật: điểm nhìn giới hạn trong tầm hiểu biết của nhân vật ông Diểu.

=> Thể hiện được nhiều khía cạnh nội tâm, hành động, suy nghĩ của nhân vật.

Câu 3: Nguyên nhân nào khiến ông Diểu muốn đi săn? Hoạt động đi săn của ông Diểu được miêu tả như thế nào trong truyện?

Soạn rút gọn:

- Nguyên nhân:

+ Có khẩu súng hai nòng mới do con trai học ở nước ngoài gửi về

+ Khoảng thời gian sau Tết nguyên đán là thời gian thích hợp nhất ở rừng

- Hoạt động đi săn của ông Diểu được miêu tả trong truyện cụ thể, chi tiết:

+ Trang phục đi săn “nai nịt, mặc quần áo ấm, đội mũ lông vằ dặn đội giày cao cổ”, “mang theo cả nắm xôi nếp”

+ “Ông đi men theo suối cạn, cứ thế ngược lên mó nước đầu nguồn”

+ “Phát đạn của ông Diểu trúng vào vai khỉ bố, khiến nó ngã nhào xuống đất”

+ “Ông Diểu tức giận cầm khẩu súng ném về phía trước”

+ “Nhặt đất đá ném theo lũ khỉ, ông Diểu vừa đuổi vừa la”

+ “Ông Diểu dồn con khỉ nhỏ đến bờ miệng vực”

Câu 4: Tìm và phân tích những nguyên nhân khiến ông Diểu đi đến quyết định phóng sinh cho con khỉ đực?

Soạn rút gọn:

Những nguyên nhân khiến ông Diểu đi đến quyết định phóng sinh con khỉ đực:

+ Ông Diểu nhận ra rằng con khỉ này còn có gia đình và trách nhiệm với gia đình, nếu đi săn sẽ giết chết con khỉ đực, phá hoại một gia đình

+ Ông nhận ra rằng thiên nhiên và con người đều có số phận, tính cách, tâm hồn và đời sống tình cảm riêng. 

+ Bản tính tự nhiên của loài vật là bản tính thiên, vô tư, hồn nhiên, trong sáng. Vì thế, tự nhiên cho con người nhận thức được giá trị của tình yêu thương. 

Câu 5: Thống kê và phân tích ý nghĩa của những yếu tố kì ảo trong truyện Muối của rừng. Những chi tiết này thể hiện chủ đề nào trong tác phẩm?

Soạn rút gọn:

- Không gian kì ảo: không gian núi rừng vô cùng lạnh lẽo với làn sương mù dày đặc, tạo ấn tượng cho người đọc.

- Hình ảnh hoa tử huyền: là một loài hoa không có thật nhưng qua ngòi bút của tác giả, loài hoa ấy được coi là muối của rừng, kết tinh mọi điều tốt đẹp nhất trong cuộc sống.

=> Gợi nhắc niềm tin vào bản chất thuần phác, đẹp đẽ của thiên nhiên và con người

- Chủ đề: sự sống, lòng nhân ái và tình yêu thiên nhiên.

Câu 6: Theo Ha-ra-ri (Harari), có một quan niệm cho rằng “Các sinh vật không phải người không có giá trị tự thân nào cả, chúng chỉ tồn tại vì lợi ích của chúng ta mà thôi.” Đọc truyện ngắn Muối của rừng, em có tán thành với quan niệm đó không? Vì sao?

Soạn rút gọn:

- Em không tán thành

- Vì chúng ta có thể cảm nhận các loài sinh vật đều có thế giới tâm trạng, cảm xúc, tình cảm riêng giống như con người.

=> Nhân vật Diểu trong tác phẩm hay mỗi bản thân mỗi độc giả đều nhận ra rằng thiên nhiên sinh vật cũng như con người, cũng có thứ tình của nó. Thiên nhiên và con người cũng có sự liên kết gắn bó chặt chẽ và chúng ta cần có trách nhiệm bảo vệ và giữ gìn thiên nhiên.