BÀI 2: NHẬT KÍ, PHÓNG SỰ, HỒI KÍ

VĂN BẢN: KHÚC TRÁNG CA NHÀ GIÀN

CHUẨN BỊ

Câu 1: Văn bản viết về vấn đề gì?

Soạn rút gọn: 

Văn bản viết về quyết định của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc xây dựng hệ thống nhà giàn trên các bãi ngầm có tiềm năng kinh tế và ý nghĩa chiến lược về an ninh - quốc phòng.

Câu 2: Những thông tin xác thực được điều tra, ghi chép… của văn bản nhằm mục đích gì? 

Soạn rút gọn: 

Mục đích: xác định chủ quyền của Việt Nam tại khu vực thềm lục địa. 

Câu 3: Chi tiết nào của văn bản gây ấn tượng đối với em? Vì sao?

Soạn rút gọn: 

- Chi tiết gây ấn tượng đối với em nằm ở cuối đoạn trích, tác giả đã thể hiện những suy nghĩ, cảm xúc khi chứng kiến, lắng nghe, trải nghiệm chuyến đi. 

- Vì:

+ Tác giả vô cùng trầm trồ, khâm phục, ngưỡng mộ trước tài năng, sức mạnh của những chiến sĩ nhà giàn

+ Tác giả bày tỏ sự kính trọng, yêu mến, tự hào trước lý tưởng cao đẹp của các chiến sĩ cũng như niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của thế hệ sau.

Câu 4: Sự kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật của văn bản có tác dụng gì?

Soạn rút gọn: 

Để lại trong lòng bạn đọc nhiều ấn tượng sâu sắc về con người và thiên nhiên vùng biển nói chung và Ba Kè nói riêng.

Câu 5: Vấn đề tác giả nêu trong văn bản có ý nghĩa như thế nào đối với xã hội và bản thân.

Soạn rút gọn: 

- Đối với xã hội: 

+ Là lời tri ân sâu sắc đến những người lính trên nhà giàn, những người đã không ngần ngại hi sinh bản thân để bảo vệ chủ quyền biển đảo của đất nước. 

+ Là cách để nâng cao nhận thức của xã hội về tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền biển đảo, tầm quan trọng của sự đóng góp của những người lính trên nhà giàn.

- Đối với bản thân: 

+ Nhìn nhận lại bản thân, nhận thức rõ hơn về trách nhiệm của mình đối với xã hội và đất nước. 

+ Thấy được giá trị của sự hi sinh, lòng dũng cảm, và tinh thần kiên trì.

Câu 6: Đọc trước văn bản Khúc tráng ca nhà giàn; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Xuân Ba.

Soạn rút gọn: 

- Tác giả Xuân Ba tên khai sinh là Trịnh Huyên, sinh năm 1954, quê tại làng Lon Biện Thượng, Thanh Hóa

- Xuân Ba sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống ấm nhạc

- Phong cách sáng tác của ông mang hơi hướng đọc diễn, mỗi một thể loại đều hàn chứa màu sắc, phong cách độc đáo riêng của ông.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Chú ý bối cảnh của chuyến đi?

Soạn rút gọn: 

- Thời gian: 4 giờ sáng khi bầu trời còn là màn đêm

- Không gian: trên tàu giữa biển khơi

Câu 2: Giá trị ẩn trong đảo chìm là gì?

Soạn rút gọn: 

"Những nước phát triển như Nhật Bản chẳng hạn vớ được đảo chìm như thế quả bằng vớ được kim cương”.

Câu 3: Khu vực Ba Kè có gì đặc biệt

Soạn rút gọn: 

- Khu vực Ba Kè không cồn, không nhô lên những mỏm để tạo nên thứ đảo chìm nhưng đã tạo ra một độ sâu vừa phải cho phép dựng những chòi canh lênh khênh trên đó mà bây giờ ta quen gọi là nhà giàn.

- Các vị trí nhà giàn xây dựng lại với nhau, vây bọc nhau, đủ tạo thành thế trận để giữ cho chủ quyền, đất nước những khoảng san hô quý giá mà tiềm ẩn quanh đó là những mỏ dầu, túi khí,

Câu 4: Chú ý nội dung phần 2

Soạn rút gọn: 

Nội dung phần 2: Sự hi sinh của những cán bộ chiến sĩ khi thực hiện nhiệm vụ ở biển cả dữ dội.

Câu 5: Hình dung sự dữ dội của biển cả.

Soạn rút gọn: 

- “Biển vẫn làm trò tung hứng chiếc xuống như một thứ đồ chơi mỏng manh”.

- Biển cả dữ dội, nguy hiểm với những cơn sóng trào cuồn cuộn khiến cho chiếc xuồng trở nên lung lay.

Câu 6: Chuyện xảy ra vào giai đoạn nào?

Soạn rút gọn: 

Từ năm 1990, 1996, 1999 và sau chót là năm 2000 đã lần lượt thụi và thốc những cú ác liệt vào nhà giàn.

Câu 7: Chú ý những chi tiết về sự hi sinh của cán bộ, chiến sĩ.

Soạn rút gọn: 

- Mười bốn cán bộ chiến sĩ nhà giàn đã hi sinh trong một số trận bão

- Nhà đổ, liệt sĩ Thượng úy Nguyễn Hữu Quang, Chủ nhiệm Chính trị giàn 1:3 Phúc Tần đã bơi nhiều ngày trên biển. 

- Liệt sĩ đại úy Vũ Quang Chương, chỉ huy nhà giàn 2A Phúc Nguyên trong trận bão số 8 năm 1998, chòi sắp đổ vẫn bình tĩnh chỉ huy bộ đội.

Câu 8: Nội dung phần 3 kể chuyện gì?

Soạn rút gọn: 

Quá trình phát triển cũng như sự khác nhau của ba thế hệ nhà gian theo thời gian

Câu 9: Chú ý điểm khác nhau của ba thế hệ nhà giàn.

Soạn rút gọn: 

- Thời kì đầu chỉ là những cái cọc bê tông cắm xuống nền san hô, trên bắc hoặc thưng ván hoặc bạt. 

- Sang thế hệ thứ hai, có sự xuất hiện của công binh, dựng những công trình lô cốt chỉ hở ra khung cửa. 

- Tới thế hệ thứ ba, phát triển thành tổ hợp kiến trúc nói chung. Từ xa ngó như cái nhà, không một biệt thự màu trắng ba, bốn tầng đột ngột nhỏ giữa đại dương.

Câu 10: Tác giả bày tỏ thái độ và cảm xúc như thế nào ở phần cuối? 

Soạn rút gọn: 

- Tác giả vô cùng khâm phục, ngưỡng mộ trước tài năng, sức mạnh của những chiến sĩ nhà giàn khi có thể xây dựng được hệ thống nhà giàn, cắm được hệ thống cọc trụ vững, kiên cố xuống biển sâu như vậy 

- Tác giả cũng thể hiện sự kính trọng, yêu mến, tự hào và lý tưởng cao đẹp của các chiến sĩ cũng như niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của thế hệ mai sau 

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Phóng sự Khúc tráng ca nhà giàn viết về vấn đề gì? Tóm tắt nội dung chính của mỗi phần được đánh số trong văn bản.

Soạn rút gọn: 

- Phóng sự viết về vấn đề: Sự thay đổi của ba thế hệ nhà giàn theo thời gian đồng thời thể hiện cuộc sống gian khổ, nhiều mất mát hi sinh của các cán bộ ở quần đảo Trường Sa.

- Nội dung chính của mỗi phần:

+ Phần 1: Những cái nhìn của tác giả về khu vực Ba Kè

+ Phần 2: Những cán bộ chiến sĩ hi sinh bởi sự dữ dội của biển cả

+ Phần 3: Điểm khác nhau của ba thế hệ nhà giàn

+ Phần 4: Niềm vui mừng, sự tự hào của tác giả về quân của tướng Nam.

Câu 2: Tính phi hư cấu của bài phóng sự trên được thể hiện ở những yếu tố nào? Điều đó có tác dụng gì đối với việc thể hiện nội dung, ý nghĩa của tác phẩm?

Soạn rút gọn: 

- Hình ảnh gắn liền với hiện thực, sự thực: hình ảnh thực tế từ cuộc sống, từ những trải nghiệm cá nhân 

-Kết cấu, nghệ thuật xây dựng cốt truyện: cấu trúc rõ ràng, mạch lạc, giống như một câu chuyện

- Ngôn ngữ, giọng điệu lôi cuốn, giàu tính nhân vật: ngôn ngữ tinh tế, giọng điệu riêng, lôi cuốn người đọc

- Khắc họa hình ảnh chân thực, giàu tính gợi hình, gợi cảm

- Tác dụng:

+ Thể hiện rõ nét nội dung và ý nghĩa của tác phẩm.

+ Giúp người đọc hiểu rõ hơn về cuộc sống và công việc của những người làm việc trên nhà giàn, cũng như những khó khăn, thách thức mà họ phải đối mặt

+ Giúp tôn vinh tinh thần kiên trì, bền bỉ và lòng yêu nước của những người này.

Câu 3:  Khúc tráng ca nhà giàn đã sử dụng những biện pháp đặc trưng gì của thể loại phóng sự? Hãy chỉ ra một số dẫn chứng cụ thể.

Soạn rút gọn: 

- Những biện pháp đặc trưng của thể loại phóng sự: tả, thuật, bình.

- Dẫn chứng

+ Lời tả: “Tôi chỉ biết láng máng cái nhà giàn này là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kết cấu khung kép của giàn khoan dầu khí….vững vàng kiên cố như thế?”.

+ Lời thuật: “Tôi đang nói đến cái nhà giàn không mấy kiên cố những năm xa…. Sở chỉ huy Quân chủng nhận được…”

Câu 4: Chi tiết nào của văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em? Vì sao?

Soạn rút gọn: 

- Chi tiết để lại ấn tượng đặc biệt đối với em là chi tiết ở phần 2:

+ Khi nhà giàn 1:3 Phúc Tấn bị bão đánh sập vào năm 1990 đã làm ba chiến sĩ hy sinh. 

+ Liệt sĩ Thượng úy Nguyễn Hữu Quảng đã bơi nhiều ngày trên biển nhưng trong lúc sóng to, gió lớn “còn nhường miếng lương khô cuối cùng cho đồng đội và chiếc phao cá nhân”. 

- Vì hành động này của họ khiến em cảm thấy xúc động với tình đồng chí, đồng đội keo sơn, gắn bó bền chặt.

Câu 5: Việc kết hợp thủ pháp trần thuật với miêu tả để kể về lịch sử ba thế hệ nhà giàn của văn bản nhằm mục đích gì? Người viết thể hiện thái độ và sự đánh giá như thế nào về vấn đề đó?

Soạn rút gọn: 

- Mục đích:

+ Tạo nên một bức tranh sinh động, chân thực về cuộc sống và công việc của ba thế hệ nhà giàn. 

+ Tái hiện, kể lại câu chuyện, sự kiện một cách trung thực, khách quan giúp tạo nên những hình ảnh, cảnh vật, con người một cách sinh động, đầy màu sắc.

- Thái độ và sự đánh giá của tác giả:

+ Sự trầm trồ, khâm phục, ngưỡng mộ trước tài năng, sức mạnh của những chiến sĩ nhà giàn. 

+ Kính trọng, yêu mến, tự hào trước lý tưởng cao đẹp của các chiến sĩ cũng như tin tưởng vào tương lai tươi sáng của đất nước. 

+ Ca ngợi sự hi sinh, cống hiến của những cán bộ chiến sĩ trước những khó khăn, dữ dội của biển cả.

Câu 6: Theo em, vấn đề được nêu trong bài phóng sự có ý nghĩa như thế nào đối với xã hội hiện nay?

Soạn rút gọn: 

- Giúp người đọc hiểu rõ hơn về công việc và cuộc sống của những người làm việc trên nhà giàn, từ đó tạo ra sự thông cảm, đồng lòng và sự hỗ trợ từ cộng đồng. 

- Góp phần nâng cao nhận thức của xã hội về tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền và tài nguyên quốc gia. 

- Tôn vinh tinh thần kiên trì, bền bỉ và lòng yêu nước của những người này.