VĂN BẢN: KHÚC TRÁNG CA NHÀ GIÀN

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CHUẨN BỊ

CH1: Văn bản viết về vấn đề gì?

CH2: Những thông tin xác thực được điều tra, ghi chép… của văn bản nhằm mục đích gì? 

CH3: Chi tiết nào của văn bản gây ấn tượng đối với em? Vì sao?

CH4: Sự kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật của văn bản có tác dụng gì?

CH5: Vấn đề tác giả nêu trong văn bản có ý nghĩa như thế nào đối với xã hội và bản thân.

CH6: Đọc trước văn bản Khúc tráng ca nhà giàn; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Xuân Ba.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Chú ý bối cảnh của chuyến đi?

CH2: Giá trị ẩn trong đảo chìm là gì?

CH3: Khu vực Ba Kè có gì đặc biệt?

CH4: Chú ý nội dung phần 2

CH5: Hình dung sự dữ dội của biển cả.

CH6: Chuyện xảy ra vào giai đoạn nào?

CH7: Chú ý những chi tiết về sự hi sinh của cán bộ, chiến sĩ.

CH8: Nội dung phần 3 kể chuyện gì?

CH9: Chú ý điểm khác nhau của ba thế hệ nhà giàn.

CH10: Tác giả bày tỏ thái độ và cảm xúc như thế nào ở phần cuối? 

SAU KHI ĐỌC

CH1: Phóng sự Khúc tráng ca nhà giàn viết về vấn đề gì? Tóm tắt nội dung chính của mỗi phần được đánh số trong văn bản.

CH2: Tính phi hư cấu của bài phóng sự trên được thể hiện ở những yếu tố nào? Điều đó có tác dụng gì đối Với việc thể hiện nội dung, ý nghĩa của tác phẩm?

CH3: Khúc tráng ca nhà giàn đã sử dụng những biện pháp đặc trưng gì của thể loại phóng sự? Hãy chỉ ra một số dẫn chứng cụ thể.

CH4: Chi tiết nào của văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em? Vì sao?

CH5: Việc kết hợp thủ pháp trần thuật với miêu tả để kể về lịch sử ba thế hệ nhà giàn của văn bản nhằm mục đích gì? Người viết thể hiện thái độ và sự đánh giá như thế nào về vấn đề đó?

CH6: Theo em, vấn đề được nêu trong bài phóng sự có ý nghĩa như thế nào đối với xã hội hiện nay?

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

CHUẨN BỊ

CH1: Văn bản viết về quyết định của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc xây dựng hệ thống nhà giàn trên các bãi ngầm có tiềm năng kinh tế và ý nghĩa chiến lược về an ninh - quốc phòng.

CH2: Những thông tin xác thực được điều tra, ghi chép… của văn bản nhằm mục đích gì để xác định chủ quyền của Việt Nam tại khu vực thềm lục địa. Điều này được thực hiện vào tháng 10 năm 1938 khi một số nước khác đang quan sát vùng biển của Việt Nam.

CH3: Chi tiết gây ấn tượng đối với em nằm ở cuối đoạn trích, tác giả đã thể hiện những suy nghĩ, cảm xúc khi chứng kiến, lắng nghe, trải nghiệm chuyến đi. Tác giả vô cùng trầm trồ, khâm phục, ngưỡng mộ trước tài năng, sức mạnh của những chiến sĩ nhà giàn khi có thể xây dựng được hệ thống nhà nước, cắm được hệ thống cọc vững vàng, kiên cố xuống biển sâu. Đồng thời tác giả cũng bày tỏ sự kính trọng, yêu mến, tự hào trước lý tưởng cao đẹp của các chiến sĩ cũng như niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của thế hệ sau.

CH4: Sự kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật của văn bản đã để lại trong lòng bạn đọc nhiều ấn tượng sâu sắc về con người và thiên nhiên vùng biển nói chung và Ba Kè nói riêng.

CH5: Đối với xã hội: tác phẩm là một lời tri ân sâu sắc đến những người lính trên nhà giàn, những người đã không ngần ngại hi sinh bản thân để bảo vệ chủ quyền biển đảo của đất nước. Đây cũng là một cách để nâng cao nhận thức của xã hội về tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền biển đảo, và tầm quan trọng của sự đóng góp của những người lính trên nhà giàn.

Đối với bản thân: qua việc đọc và và hiểu vấn đề mà tác giả đưa ra, người đọc có thể nhìn nhận lại bản thân, nhận thức rõ hơn về trách nhiệm của mình đối với xã hội và đất nước. Đồng thời, tác phẩm cũng giúp người đọc thấy được giá trị của sự hi sinh, lòng dũng cảm, và tinh thần kiên trì.

CH6: Xuân Ba tên khai sinh là Trịnh Huyên, sinh năm 1954, quê tại làng Lon Biện Thượng Thanh Hóa (nay là thôn Việt Yên, xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa).

Xuân Ba sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống ấm nhạc

Ông theo học khoa Văn trường Đại học tổng hợp Hà Nội năm 1976

Năm 1988, ông trở thành Hội viên hội Hội nhà văn Việt Nam.

Phong cách sáng tác của Xuân Ba đều mang hơi hướng đọc diễn, mỗi một thể loại đều hằn chứa màu sắc, phong cách độc đáo riêng của ông.

Tác phẩm nổi tiếng: Vẫn phải tin vào những giọt nước mắt (1995), Khang khác mây thường (2004), Chuyện buồn kể muộn (2005)…

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Bối cảnh của chuyến đi:

- Thời gian: 4 giờ sáng khi bầu trời còn là màn đêm

- Không gian: trên tài giữa biển khơi

CH2: Giá trị ẩn trong đảo chìm là: Những nước phát triển như Nhật Bản chẳng hạn vớ được đảo chìm như thế quả bằng vớ được kim cương”.

CH3: Khu vực Ba Kè mặc dù không có đảo chìm nhưng có độ sâu vừa đủ để xây dựng các nhà giàn vây bọc lấy nhau, đủ sức tạo thành thế trận giữ chủ quyền đất nước những khoảng san hô quý giá mà tiềm ẩn quanh đó là mỏ dầu, túi khí.

CH4: Nội dung của phần 2: Sự hi sinh của những cán bộ chiến sĩ khi thực hiện nhiệm vụ ở biển cả dữ dội.

CH5: Sự dữ dội của biển cả “Biển vẫn làm trò tung hứng chiếc xuống như một thứ đồ chơi mỏng manh”. Biển cả dữ dội, nguy hiểm với những cơn sóng trào cuồn cuộn khiến cho chiếc xuồng trở nên lung lay.

CH6: Chuyện xảy ra vào giai đoạn: từ năm 1990, 1996, 1999 và sau chót là năm 2000 đã lần lượt thụi và thốc những cú ác liệt vào nhà giàn.

CH7: Những chi tiết về sự hi sinh của cán bộ, chiến sĩ:

- Mười bốn cán bộ chiến sĩ nhà giàn đã hi sinh trong một số trận bão

- Nhà đổ, liệt sĩ Thượng úy Nguyễn Hữu Quang, chủ nhiệm chính trị giàn 1:3 bơi nhiều ngày trên biển…. nhường miếng lương khô cuối cùng cho đồng đội

- Liệt sĩ đại úy Vũ Quang Chương, chỉ huy nhà giàn 2A Phúc Nguyên… bình tĩnh chỉ huy bộ đội.

→ Thể hiện vẻ đẹp của những người chiến sĩ khi làm nhiệm vụ: tình cảm đồng đội keo sơn, gắn bó và tinh thần trách nhiệm cao với công việc, luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ

CH8: Nôi dung phần 3 kể lại câu chuyện vè quá trình phát triển cũng như sự khác nhau của ba thế hệ nhà gian theo thời gian: Thời kì đầu chỉ là những cái cọc bê tông cắm xuống nền san hô, trên bắc hoặc thưng ván hoặc bạt. Sang thế hệ thứ hai, có sự xuất hiện của công binh, dựng những công trình lô cốt chỉ hở ra khung cửa. Tới thế hệ thứ ba, phát triển thành tổ hợp kiến trúc nói chung.

CH9: Điểm khác nhau của ba thế hệ nhà gian: Thời kì đầu chỉ là những cái cọc bê tông cắm xuống nền san hô, trên bắc hoặc thưng ván hoặc bạt. Sang thế hệ thứ hai, có sự xuất hiện của công binh, dựng những công trình lô cốt chỉ hở ra khung cửa. Tới thế hệ thứ ba, phát triển thành tổ hợp kiến trúc nói chung. Từ xa ngó như cái nhà, không một biệt thự màu trắng ba, bốn tầng đột ngột nhỏ giữa đại dương.

CH10: Tác giả vô cùng khâm phục, ngưỡng mộ trước tài năng, sức mạnh của những chiến sĩ nhà giàn khi có thể xây dựng được hệ thống nhà giằn, cắm được hệ thống cọc trụ vững, kiên cố xuống biển sâu như vậy “Ngạc nhiên khi biết được cái nhà giàn chót vùng biển đất Mũi Cà Mau cũng do quân của tướng Nam đây thiết kế thi công”; “Tôi ngó xuống làn nước thăm thẳm kia để rùng rình không biết anh em công binh làm cách nào…”

Tác giả cũng thể hiện sự kính trọng, yêu mến, tự hào và lý tưởng cao đẹp của các chiến sĩ cũng như niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của thế hệ mai sau “sẽ cắm hệ thống cọc hiện đại – bà đỡ cho nền móng thành phố, sân bay trên biển của nước Việt Nam mới”.

SAU KHI ĐỌC

CH1: Phóng sự Khúc tráng ca nhà giàn viết về vấn đề: Sự thay đổi của ba thế hệ nhà giàn theo thời gian. Đồng thời thể hiện cuộc sống gian khổ, nhiều mất mát hi sinh của các cán bộ ở quần đảo Trường Sa.

Nội dung chính:

- Phần 1: Những cái nhìn của tác giả về khu vực Ba Kè

- Phần 2: Những cán bộ chiến sĩ hi sinh bởi sự dữ dội của biển cả

- Phần 3: Điểm khác nhau của ba thế hệ nhà giàn

- Phần 4: Niềm vui mừng, sự tự hào của tác giả về quân của tướng Nam.

CH2: - Tính phi cấu của bài phóng sự được thể hiện qua việc người viết thường bám sát hiện thực cuộc sống, phát hiện những sự việc, vấn đề gay cấn, có ý nghĩa thời sự… Cụ thể, trong phóng sự Khúc tráng ca nhà giàn, tính phi hư cấu thể hiện:

+ Nội dung phóng sự là hiện thực cuộc sống khó khăn, gian khổ, nhiều mất mát, hi sinh của những cán bộ, chiến sĩ trên các nhà giàn ở quần đảo Trường Sa. Vì thế, nội dung mang tính thời sự.

+ Tác giả trực tiếp tới vùng biển Ba Kè để quan sát và ghi chép, thu nhập thông tin

+ Những thông tin của phóng sự được tác giả điều tra, ghi chép thông qua các cuộc trò chuyện với người thật: chủ nhiệm chính trị đại tá Chấn, thiếu tướng Nguyễn Nam… 

- Ý nghĩa của việc sử dụng tính phi hư cấu:

+ Cung cấp cho người đọc những bằng chứng xác thực, cụ thể để họ có thể đánh giá đúng người và sự việc mà họ quan tâm, theo dõi

+ Bảo đảm tính xác thực trong việc ghi chép những sự kiện, nhân vật của đời sống

CH3: Khúc tráng ca nhà giàn đã sử dụng những biện pháp đặc trưng của thể loại phóng sự: tả, thuật, bình.

Dẫn chứng:

- Lời tả: “Tôi chỉ biết láng máng cái nhà giàn này là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kết cấu khung kép của giàn khoan dầu khí với hệ thống móng cọc thép chịu được bão gió cấp 12 hoặc hơn. Tôi cũng láng máng thêm… Tôi ngó xuống làn nước thăm thẳm kia để rùng mình, không biết anh em công binh làm bằng cách nào mà thương lượng được Hà Bá hay vua Thủy Tề để cắm được hệ thống cọc vững vàng kiên cố như thế?”.

- Lời thuật: “Tôi đang nói đến cái nhà giàn không mấy kiên cố những năm xa chứ không phải loại giàn thế hệ mới bây giờ có thể chịu được cấp 12, trên cả cấp 12! Những cơn bão năm 1990, 1996, 1999 và sau chót là năm 2000 đã lần lượt thụi và thốc những cú ác liệt vào nhà giàn. Đại tá Chấn kể lại Sở chỉ huy Quân chủng ở Hải Phòng có lúc lặng hẳn đi khi anh em một số nhà giàn điện về là chòi khó thế này… đó là những thông điện cuối cùng mà Sở chỉ huy Quân chủng nhận được…”

CH4: Chi tiết của văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em là chi tiết ở phần 2. Khi nhà giàn 1:3 Phúc Tấn bị bão đánh sập vào năm 1990 đã làm ba chiến sĩ hy sinh. Liệt sĩ Thượng úy Nguyễn Hữu Quảng, Chủ nhiệm chính trị nhà giàn đã bơi nhiều ngày trên biển nhưng trong lúc sóng to, gió lớn “còn nhường miếng lương khô cuối cùng cho đồng đội và chiếc phao cá nhân”. Dù đứng trước ranh giới vô cùng mong manh giữa sống và chết, họ vẫn nhường nhau từng miếng lương khô cuối cùng và phao cá nhân. Hành động này của họ khiến em cảm thấy xúc động với tình đồng chí, đồng đội keo sơn, gắn bó bền chặt. Đó cũng là cảm xúc xót xa, thương xót cho những khó khăn với những vất vả, nguy hiểm mà chiến sĩ phải trải qua.

CH5: - Việc kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật để kể về lịch sử ba thế hệ nhà giàn của văn bản nhằm mục đích:

+ Giúp việc miêu tả sự kiện và nhân vật trong phóng sự hiện lên sinh động: Kể lại quá trình hình thành, phát triển của ba thế hệ nhà giàn : từ khu nhà giàn đơn sơ, chỉ là những cái cọc bê tông cắm xuống nền san hô, trên bắc hoặc thưng ván hoặc bát nhưng đến nay khu nhà giàn trở nên tiện nghi, hiện đại hơn, “ là một tổ hợp kiến trúc nói chung cũng bắt mắt giữa dân sinh quốc phòng.”

+ Góp phần thể hiện vẻ đẹp của những chiến sĩ biển khơi” Bên cạnh miêu tả khu nhà gian, hình ảnh các chiến sĩ biển khơi vẫn thay phiên nhau canh giữ biển đảo, từ thế hệ này sang thế hệ khác

 →  Mặc dù công việc khó khăn nguy hiểm nhưng ai cũng nhiệt huyết, am hiểu về công việc, nhiệm vụ của mình.

CH6: Bài phóng sự “Khúc tráng ca nhà giàn” nêu lên vấn đề về cuộc sống và công việc khắc nghiệt của những người làm việc trên nhà giàn, những khó khăn, thách thức mà họ phải đối mặt, cũng như sự hi sinh, cống hiến của họ vì lý tưởng cao đẹp. Đây là một vấn đề rất quan trọng, có ý nghĩa lớn đối với xã hội hiện nay.

Ý nghĩa đối với xã hội hiện nay: Trước hết, nó giúp người đọc hiểu rõ hơn về công việc và cuộc sống của những người làm việc trên nhà giàn, từ đó tạo ra sự thông cảm, đồng lòng và sự hỗ trợ từ cộng đồng. Thứ hai, nó cũng góp phần nâng cao nhận thức của xã hội về tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền và tài nguyên quốc gia. Cuối cùng, thông qua việc kể về lịch sử ba thế hệ nhà giàn, bài phóng sự cũng giúp tôn vinh tinh thần kiên trì, bền bỉ và lòng yêu nước của những người này.