BÀI 8: THƠ HIỆN ĐẠI

VIẾT: VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN SO SÁNH 2 TÁC PHẨM THƠ

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

Bài tập: Hãy so sánh và nêu nhận xét, đánh giá của em về hai đoạn thơ sau:

Ta đi, ta nhớ những ngày

Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi...

Thương nhau, chia củ sắn lùi

Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng

Nhớ người mẹ nắng cháy lưng

Ðịu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô

Nhớ sao lớp học i tờ

Ðồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan

Nhớ sao ngày tháng cơ quan

Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo.

(Việt Bắc – Tố Hữu)

Đôi khi chợt nhớ một tiếng cười lạ

Một câu ca dao buồn có hoa bưởi hoa ngâu

Một vết bùn khô trên mặt đá

Không có ai chia tay

Cũng nhớ một tiếng còi tàu.

Mẹ tôi thức khuya dậy sớm

Năm nay ngoài năm mươi tuổi

Chồng chết đã mười mấy năm

Thuở tôi mới đọc được i tờ

Mẹ thương tôi mẹ vẫn tảo tần

Nước sông gạo chợ

(Bài thơ của một người yêu nước mình – Trần Vàng Sao)

2.2 Rèn luyện kĩ năng viết: Thao tác so sánh thơ

a. Cách thức

b. Bài tập: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

[...] Có người còn cho tình yêu mới chính là mùa xuân. Xuân Diệu đã hơn một lần viết rằng:

Xuân của đất trời nay mới đến

Trong tôi xuân đã đến lâu rồi

Từ lúc yêu nhau hoa nở mãi

Trong vườn thơm ngát của hồn tôi.

(Nguyên đản)

Không mạnh mẽ và dạt dào như Xuân Diệu, nhưng thơ tỉnh Nguyễn Binh có cái sâu lắng, dịu dàng, bát ngát của làng quê. Nguyễn Bính đã có lần ao ước được kết duyên với người bạn thuở thiếu thời trong cảnh vườn xuân trắng xoá hoa cam rụng:

Như chuyện Tương Như và Trác Thị

Đưa nhau về ở đất Lâm Cùng

Vườn xuân trắng xoả hoa cam rụng

Tôi với em Nhi kết vợ chồng.

(Rượn và hoa)

Nhưng ước ao vẫn là ước ao. Chuyện tình duyên của Nguyễn Bính đều là chuyện không thành cả. Nên mùa xuân của thơ ông cũng là mùa “tính sổ" sự lỡ làng của tỉnh duyên. Trong Mưa xuân, tác giả kể chuyện hẹn hò của đôi trai gái đêm xuân nghe hát chèo. Nhưng chàng trai lỡ hẹn. Tiếng trống chèo càng náo nức bao nhiêu thì nỗi buồn bâng khuâng của cô gái càng thấm thía bấy nhiêu:

Chờ mãi anh sang anh chẳng sang

Thế mà hôm nọ hát bên làng

Năm tao bảy tuyết anh hò hẹn

Để cả mùa xuân cũng nhớ nhàng.

(Mưa xuân)

Cải giọng có chút hờn trách nhưng đầy thương cảm. Đó là giọng trách yêu, trách mà không nở giận. Đấy cũng là cái dôn hậu của tâm hồn người phụ nữ Việt Nam.".

(Lê Tiến Dũng, Những bài thơ xuân của Nguyễn Binh, in trong Nguyễn Bình – Nhà thơ chân quê, NXB Văn hoá – thông tin, Hà Nội, 2000)

- Nội dung và phạm vi so sánh trong đoạn văn trên là gì?

- Chỉ ra những câu văn nêu nhận xét, đánh giá của người viết.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

Bài tập: 

“Việt Bắc" và "Bài thơ của một người yêu nước mình" đều thể hiện tình cảm sâu sắc đối với quê hương và người thân. Tuy nhiên, mỗi bài thơ lại có cách thể hiện riêng.

"Việt Bắc" là khúc tình ca ngọt ngào về quê hương Việt Bắc, sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng mang đậm màu sắc trữ tình. "Bài thơ của một người yêu nước mình" thể hiện tình yêu thương mẹ và quê hương qua những kỉ niệm bình dị, ngôn ngữ giản dị mang theo nỗi buồn man mác.

Cả hai bài thơ đều là những tác phẩm hay, góp phần tô điểm cho kho tàng thơ ca Việt Nam.

Điểm khác biệt:

• Đối tượng nhớ nhung: Việt Bắc: quê hương Việt Bắc; Bài thơ của một người yêu nước mình: mẹ và quê hương.

• Kỉ niệm: Việt Bắc: kỉ niệm về những ngày tháng gian khổ; Bài thơ của một người yêu nước mình: kỉ niệm về mẹ và hình ảnh quê hương.

• Giọng điệu: Việt Bắc: nồng nàn, tha thiết; Bài thơ của một người yêu nước mình: âm thầm, da diết.

• Ngôn ngữ: Việt Bắc: sử dụng nhiều từ ngữ địa phương; Bài thơ của một người yêu nước mình: sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc.

2.2 Rèn luyện kĩ năng viết: Thao tác so sánh thơ

- Cả hai đoạn thơ đều nhắc đến cảnh sắc thiên nhiên mùa xuân và khung cảnh vui xuân của đôi trai gái. 

- “Không mạnh mẽ và dạt dào như Xuân Diệu, nhưng thơ tình Nguyễn Bính có cái sâu lắng, dịu dàng, bát ngát của làng quê. 

“Cái giọng có chút hờn trách nhưng đầy thương cảm. Đó là giọng trách yêu, trách mà không nỡ giận. Đây cũng là cái đôn hậu của tâm hồn người phụ nữ Việt Nam” .