BÀI 8: THƠ HIỆN ĐẠI

VĂN BẢN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR CA

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CHUẨN BỊ

CH : Đọc trước văn bản Đàn ghi ta của Lor-ca; tìm hiểu thêm thông tin về nhà thơ Thanh Thảo và nhà thơ, nhạc sĩ nổi tiếng người Tây Ban Nha: Phê-đê-ri-cô Gác-xi-a Lor-ca.

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

CH  1: Tiếng đàn trong dòng thơ đầu có gì khác thường?

CH 2:  Chú ý hình tượng Lor-ca trong tưởng tượng của nhà thơ.

CH  3: Lor-ca hiện lên như thế nào qua tiếng đàn?

CH  4: Xem chú thích và suy luận về ý nghĩa của hình ảnh “Lor-ca bơi sang ngang”.

CH  5: Hành động của Lor-ca tượng trưng cho điều gì?

SAU KHI ĐỌC

CH  1: Bài thơ có đặc điểm gì đáng chú ý về hình thức của các dòng thơ, câu thơ, đoạn thơ?

CH  2: Hình tượng Lor-ca đã được nhà thơ khắc họa như thế nào qua tiếng đàn, các hình ảnh, từ ngữ và biện pháp nghệ thuật? Từ đó, hãy chỉ ra tình cảm, suy nghĩ của Thanh Thảo về nhà thơ Lor-ca. 

CH  3: Em hiểu những câu thơ sau thế nào? Qua đó, hãy chỉ ra đặc điểm của thơ có yếu tố tượng trưng, siêu thực:

giọt nước mắt vầng trăng

long lanh trong đáy giếng.

CH  4: Có ý kiến cho rằng lời đề từ của bài thơ thể hiện tình yêu say đắm với cây đàn ghi ta, với nghệ thuật Lorca. Nhưng cũng có người nêu suy nghĩ: Lorca không muốn nghệ thuật của ông cũng sẽ án ngự, ngăn cản sự sáng tạo của những người đi sau. Vì thế, nhà thơ mong các thế hệ hãy “chôn” nghệ thuật của ông (cùng với ông) để bước tiếp. Em chọn cách hiểu nào? Vì sao?

CH  5: Hãy xác định và phân tích tác dụng của các yếu tố văn hóa dân gian Tây Ban Nha được Thanh Thảo sử dụng trong bài thơ.

CH  6: Hãy viết một đoạn văn (khoảng 7 – 10 dòng) thể hiện suy nghĩ của em về một triết lí nhân sinh được đặt ra trong văn bản.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

CHUẨN BỊ

CH : 

 Tác giả Thanh Thảo: 

+ Ông sinh năm 1946, tên khai sinh là Hồ Thành Công.

+ Thanh Thảo là 1 trong những gương mặt tiêu biểu cho các nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. 

+ Thơ Thanh Thảo là tiếng nói của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại.

- Nhà thơ, nhạc sĩ nổi tiếng Tây Ban Nha Phê-đê-ri-cô Gác-xi-a Lor-ca 

+ Ông sinh ngày 5/6/1898

+ Ông là nhà thơ, nhạc sĩ, họa sĩ nổi tiếng người Tây Ban Nha, người có khát vọng tự do và cách tân nghệ thuật mãnh liệt, bị chính quyền phản động thân phát xít bắt giam và giết hại

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

CH  1: Tiếng đàn không chỉ gợi ra sự nghiệp nghệ thuật mang nhiều giá trị của Lor-ca mà còn mang tiếng lòng của người nghệ sĩ, gửi gắm lại cho các thế hệ sau này.

CH 2:  Hình ảnh người nghệ sĩ Lorca đáng thương được miêu tả trong thời kì chế độ phát xít tàn bạo, độc đoán.

CH  3: Điệp khúc “tiếng ghi ta” đều đặn vang lên 4 lần trong nhịp thở dồn dập, gửi gắm những tình cảm, tâm sự, nỗi niềm chất chứa của Lor-ca.

CH  4: “Bơi sang ngang” là không bị cuốn đi và không muốn buông trôi theo dòng nước - phải chống chọi với sức băng cuốn của sóng nước song cũng thể hiện rõ tư thế đứng cao hơn mọi sự chảy trôi thông thường. 

CH  5:  Lần thứ nhất là hành động của một hiệp sĩ dám coi khinh cái chết bởi cái chết do kẻ thù gây ra cũng không thể ngăn cản tư tưởng, tâm hồn Lorca hòa vào sự sống bất tử của nhân dân. 

Lần thứ hai là hành động của một nghệ sĩ sẵn sàng và tự nguyện dâng trọn tâm hồn mình cho cuộc đời để ra đi trong yên lặng.

SAU KHI ĐỌC

CH  1: Thể thơ tự do, các câu thơ không đều nhau theo số câu.

CH  2: 1. Hình ảnh:

Tiếng đàn bọt nước: vẻ đẹp mong manh, nghệ thuật ngắn ngủi.

Áo choàng đỏ gắt: sức mạnh, hy sinh anh dũng.

Tiếng đàn ròng ròng máu chảy: hy sinh cho nghệ thuật.

Tiếng đàn như cỏ mọc hoang: sức sống mãnh liệt.

2. Nghệ thuật:

Hoán dụ, nhân hóa, so sánh.

3. Biểu tượng:

Lorca: nghệ sĩ tài ba, khao khát tự do, đấu tranh.

4. Thông điệp:

Ca ngợi Lorca, tiếc thương, khẳng định nghệ thuật chân chính.

CH  3: 

• Tiếng ghi ta nâu: Tình yêu quê hương, nghệ thuật, con người, lý tưởng.

• Tiếng ghi ta lá xanh: Vẻ đẹp và nỗi đau của Lorca.

• Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy: Cái chết bi thảm, sự phẫn uất, thương xót.

Điệp khúc lặp lại: Tình cảm, tâm sự, nỗi niềm của Lorca.

CH  4: 

Tôi chọn cách hiểu thứ hai:

• Lý do: Khổ thơ đầu thể hiện mong muốn "chôn tiếng đàn", "chôn nghệ thuật".

• Câu thơ "Đừng để tiếng đàn của tôi ngăn cản bước đường của các bạn" thể hiện trực tiếp ý muốn đổi mới.

• Lorca là nhà thơ hiện đại, luôn hướng đến đổi mới nghệ thuật.

• Lời đề từ thể hiện tinh thần cởi mở, khuyến khích sáng tạo.

CH  5: 

- “Đường chỉ tay đã đứt”: Đây là một ám chỉ về sự sống vật chất đã chấm dứt, và cuộc đời vô hạn vẫn không ngừng chảy trôi, gợi một cảm giác bi quan.-

“Chàng ném lá bùa cô gái Di-gan/ vào xoáy nước”: Ném “lá bùa” vào “xoáy nước” là sẵn sàng đối mặt với hiểm hoạ và định mệnh trong cuộc đời

CH  6: Gợi ý

• Nghệ thuật và đời sống luôn tương hỗ lẫn nhau, tạo nên một mối quan hệ phức tạp và đậm đà ý nghĩa. 

• Mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống là một tương tác không ngừng, khiến cho mỗi người trở nên phong phú hơn trong suy nghĩ và cảm nhận.