BÀI 7

TỰ ĐÁNH GIÁ: CON NGƯỜI KHÔNG THỂ BỊ ĐÁNH BẠI

Câu hỏi 1: Đọc đoạn (1) và cho biết con cá kiếm đang ở đâu cùng với ông lão Xan-ti-a-gô?

1. Con cá trên thuyền, nằm đờ ra cạnh ông lão

2. Con cá nằm im trên bờ, bên cạnh ông lão

3. Con cá bơi dưới nước với cái miệng mím chặt, cái đuôi nhịp nhàng

4. Con cá nằm trên mặt nước, phơi bụng lên trời

Giải rút gọn:

Đáp án: C

Câu hỏi 2: Câu nào sau đây miêu tả chi tiết, cụ thể hình dáng của con cá mập:

1. Nó ngoi lên rất nhanh và hoàn toàn bất cẩn đến mức đã xé tung mặt nước xanh thẳm, nhao mình trong ánh nắng.

2. Nó là con cá mập ma-ko cực lớn, được cấu tạo để bơi nhanh như bất lì loài cá nào bơi nhanh nhất ở biển và mọi thử trên người nó đều đẹp, chỉ trừ bộ hàm.

3. Lưng nó cũng xanh như lưng loài cá kiếm, bụng nó ánh bạc, da bóng mượt và tuyệt đẹp.

4. Đây là giống cá được cấu tạo để ăn thịt tất cả các loài cá khác ở biển, chúng nhanh nhẹn, khỏe mạnh và được trang bị lợi hại đến mức chẳng còn có bất kì đối thủ nào nữa.

Giải rút gọn:

Đáp án: C

Câu hỏi 3: Đọc kĩ đoạn văn (3) và cho biết nội dung chính của đoạn văn này là gì?

1. Miêu tả tâm trạng của ông lão khi đưa con cá kiếm vào bờ

2. Miêu tả hình dáng, cấu tạo của cá mập ma – ko

3. Miêu tả cuộc chiến đấu giữa ông lão và con cá mập

4. Suy nghĩ của ông lão về những điều tốt đẹp ở trên đời

Giải rút gọn:

Đáp án: C

Câu hỏi 4: Câu trích dẫn nào sau đây thể hiện rõ ý chí của ông lão Xan-ti-a-gô?

1. Con người có thể bị hủy diệt chứ không thể bị đánh bại

2. Cái quá tốt đẹp thì khó bền.

3. Hắn đớp khoảng bốn mươi pao rồi.

4. Mình chỉ hơn cu cậu ở mánh khóe mà thôi còn cu cậu thì chẳng hề định làm gì hại mình.

Giải rút gọn:

Đáp án: A

Câu hỏi 5: Trong đoạn trích, có mấy lần xuất hiện từ “lão nghĩ” và “lão nói”? Việc sử dụng nhiều lần các cụm từ đó có tác dụng gì?

Giải rút gọn:

- Cụm từ “lão nghĩ” được xuất hiện 5 lần đã nhấn mạnh những ý nghĩ trong đầu ông lão đánh cá.

=> Những ý nghĩ này có thể là đúng hoặc có thể là không, được ông lão đưa ra để phán đoán những sự việc sẽ xảy ra sau đó và cho người đọc thấy được những tâm tư, trăn trở và hành động sắp tới của ông lão. 

- Cụm từ “lão nói” chỉ xuất hiện duy nhất một lần trong đoạn trích tại câu văn => Ý chí kiên cường của lão đánh cá, thôi thúc người đọc, dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất cũng không được nản chí, không được từ bỏ.

Câu hỏi 6: Hãy cho biết suy nghĩ của ông lão Xan-ti-a-gô trong đoạn (1). Tại sao ông lão lại có tâm trạng và suy nghĩ đó?

Giải rút gọn:

- Ông lão Xan-ti-a-gô đã suy nghĩ là làm thế nào để ông và con cá có thể quay trở về cảng bằng con thuyền và kèm theo đó là những băn khoăn, liên tục đưa ra các tình huống trong quá trình đưa con cá về cảng. 

- Ông lão có tâm trạng và suy nghĩ đó vì rất nhiều lần không câu được con cá nào nhưng bằng ý chí, cuối cùng ông đã làm được.

Câu hỏi 7: Nêu nhận xét của em về nghệ thuật miêu tả con cá mập ma – kô của tác giả. Thái độ của ông lão Xan-ti-a-gô đối với con cá mập như thế nào?

Giải rút gọn:

- Các động từ mạnh để miêu tả về ngoại hình và động tác của con cá

=> Con cá mập là hình ảnh ẩn dụ cho những kẻ có địa vị, quyền lực trong mọi thời đại. 

- Con cá mập xuất hiện đã làm cho ông vô cùng tức giận và cảm thấy căm hận bọn chúng.

Câu hỏi 8: Chân dung ông lão Xan-ti-a-gô được tạo dựng qua những phương diện nào? Nêu các chi tiết trong văn bản cho thấy rõ niềm tin, ý chí và nghị lực của ông lão. 

Giải rút gọn:

- Chân dung ông lão Xan-ti-a-gô được tạo dựng qua những phương diện: 

+ Sau 84 ngày đêm thất bại, ông lão vẫn cố gắng tìm kiếm và cuối cùng đã tìm được con cá kiếm lớn

-> Kiên trì, là biểu tượng cho người nghệ sĩ không ngừng sáng tạo, tìm kiếm cái mới trong nghệ thuật.

+ Được khắc họa qua những lời độc thoại và độc thoại nội tâm

+ Trong sự chiến thắng của ông lão đối với con cá mập. 

- Các chi tiết trong văn bản cho thấy rõ niềm tin, ý chí và nghị lực của ông lão: 

+“Lão đâm bằng cả hai bàn tay tứa máu, dốc hết sức lực ấn sâu mũi lao sắc ngọt xuống. Lão đâm không bằng hi vọng mà bằng quyết tâm và cả lòng căm hận”

+“Cái quá tốt đẹp thì khó bền”

+“Nhưng con người được sinh ra không phải để dành cho thất bại”

+“Con người có thể bị hủy diệt chứ không thể bị đánh bại”

Câu hỏi 9: Em suy nghĩ gì về câu nói của nhân vật ông lão Xan-ti-a-gô: “Con người có thể bị hủy diệt chứ không thể bị đánh bại”

Giải rút gọn:

- Con người có thể “bị hủy diệt” tức là hành trình được sống của con người, một kiếp người bị tan biến, bị tàn phá và chỉ là sự diệt vong về thể xác mà thôi. 

- Ngược lại với điều đó, con người không thể bị “đánh bại” tức con người dù vấp phải khó khăn lớn đến thế nào đi chăng nữa, cũng nhất định không từ bỏ cuộc sống, chấp nhận để bản thân đầu hàng cho số phận

Câu hỏi 10: Phương pháp những “tảng băng trôi” do Hê-minh-uê phát hiện và thực hành. Theo đó, ngôn từ trong tác phẩm thường rất trong sáng, cô đọng, không có gì dư thừa. Các hình tượng nghệ thuật thường được tạo nên bởi các hình ảnh tượng trưng. Bên dưới lớp ngôn từ và hình ảnh tưởng chừng đơn giản, ý nghĩa của tác phẩm rất phong phú, sâu sắc, nhiều tầng bậc. Theo em, tác giả đã áp dụng “phương pháp những tảng băng trôi” trong văn bản như thế nào?

Giải rút gọn:

- Phần nổi: miêu tả cuộc đấu giữa ông lão và con cá kiếm. Cuộc đấu dai dẳng, quyết liệt. Ông lão dù kiệt sức nhưng vẫn chiến đấu kiên cường. Cuối cùng ông đã chiến thắng.

- Phần chìm:

+ Hình tượng con cá kiếm là biểu tượng của thiên nhiên kì vĩ. Con cá kiếm là biểu tượng ước mơ, khát vọng lớn lao mà trong cuộc đời mỗi con người thường theo đuổi.

+ Ông lão đánh cá là biểu tượng về người lao động có ước mơ cao đẹp, có ý chí, bản lĩnh và kinh nghiệm.

+ Cuộc đấu giữa ông lão và con cá kiếm thể hiện hành trình gian khổ của con người để biến ước mơ thành hiện thực.