BÀI 1: TRUYỆN TRUYỀN KÌ VÀ TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI

VĂN BẢN: CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA

CHUẨN BỊ

Câu hỏi: Đọc trước truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyễn Minh Châu.

Soạn rút gọn: 

- Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989) quê ở làng Thơi, xã Quỳnh Hải (nay là xã Sơn Hải) huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

- Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam thời chống Mĩ

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Sự xuất hiện của hai nhân vật có bất ngờ không? Dự đoán về hành động của họ?

Soạn rút gọn:

- Hoàn toàn gây bất ngờ bởi sau khi Phùng chụp được bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và nghĩ rằng có thể ra về ngay sau đó một chiếc thuyền xuất hiện

- Dự đoán hành động: đi trở về nhà sau một ngày làm việc mệt mỏi.

Câu 2: Cảnh tượng này đem lại cho em suy nghĩ gì? 

Soạn rút gọn:

Thể hiện một hiện thực khắc nghiệt, nghiệt ngã, trái ngược hoàn toàn với vẻ đẹp toàn mỹ của bức tranh thiên nhiên trước đó. 

Câu 3: Sự tương phản trong chân dung của mẹ và con gái đem lại cho em suy nghĩ gì?

Soạn rút gọn:

- Sự phức tạp của quan hệ mẹ - con, cách mà nó phản ánh và ảnh hưởng đến xã hội rộng lớn. 

- Sự tương phản làm nhấn mạnh sự khốn khổ, mệt mỏi của người đàn bà hàng chài – người đã phải trải qua biết bao nhiêu bất hạnh trong cuộc sống để nuôi các con khôn lớn. 

Câu 4: Thử suy đoán về điều “vừa vỡ ra trong đầu” vị chánh án.

Soạn rút gọn:

Điều “vừa vỡ ra trong đầu” vị chánh án có thể là một sự nhận thức mới, một ý tưởng đột phá hoặc một quyết định quan trọng. 

Câu 4: Tại sao hình ảnh con thuyền giữa sóng gió được lặp lại trong đoạn văn này?

Soạn rút gọn:

- Ẩn dụ cho những cuộc đời, số phận người dân bất hạnh, khó khăn, đối mặt với nhiều bi kịch. 

- Con thuyền vẫn đậu ở ngay giữa sóng gió mà không hề về bờ cũng như cuộc sống bất hạnh của người dân phải trải qua nhiều thách thức, vất vả để buôn ba.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Truyện Chiếc thuyền ngoài xa có thể chia làm mấy phần? Lập sơ đồ về mối quan hệ giữa các nhân vật trong đoạn trích.

Soạn rút gọn:

- Truyện Chiếc thuyền ngoài xa có thể chia làm 4 phần:

+ Phần 1: Từ đầu…. ở chơi thêm vài bữa: Phát hiện thứ nhất của nhiếp ảnh Phùng

+ Phần 2: Ngay lúc ấy… lưới vó đã biến mất: Phát hiện thứ hai của nhiếp ảnh Phùng

+ Phần 3: Tôi thầm cảm ơn… mẹ nó không bị đánh: Câu chuyện của người đàn bà hàng chài

+ Phần 4: Còn lại: Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy.

- Sơ đồ mối quan hệ giữa các nhân vật:

v

Câu 2: Truyện được kể từ điểm nhìn của ai? Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn này?

Soạn rút gọn:

- Câu chuyện được kể từ điểm nhìn của nhiếp ảnh gia Phùng

- Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn này:

+ Tạo ra điểm nhìn trần thuật sắc sảo

+ Lời kể khách chân thật, khách quan, giàu thuyết phục

+ Góp phần tạo nên tính đa chiều trong cảm nhận, đánh giá về nhân vật.

Câu 3: Phân tích sự biến đổi trong cảm nhận của Phùng về những ngư dân trong tác phẩm.

Soạn rút gọn:

- Tâm trạng của Phùng khi chứng kiến hiện thực đời sống: “kinh ngạc đến thẫn thờ”, “mấy phút đầu cứ đứng há mồm ra mà nhìn lặng”…

- Tâm trạng của nhân vật Phùng khi nghe câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện: có nhiều sự thay đổi

=> Từ hạnh phúc ngỡ mình nhìn thấy vẻ đẹp toàn bích của khung cảnh thiên nhiên đến cảm giác sững sờ, kinh ngạc, phẫn nộ trước bức tranh cuộc sống phũ phàng

=> Từ sự thương hại trước vẻ nhẫn nhục đến sẻ chia, cảm thông; từ thái độ bất bình gay gắt trước những hoàn cảnh nghịch lí đến thấu hiểu lẽ đời.

Câu 4: Phân tích tính đa diện trong tính cách của người đàn bà hàng chài?

Soạn rút gọn:

- Người mẹ yêu thương con sâu sắc

- Hiểu cho hoàn cảnh của chồng, thấu hiểu tâm tính của chồng

- Hiểu được ý tốt và suy nghĩ của Phùng và Đẩu

Câu 5: Chỉ ra tính đối thoại trong cái nhìn của người đàn bà hàng chài với cái nhìn của Phùng và Đẩu. Từ đó, nêu lên chủ đề của tác phẩm?

Soạn rút gọn:

- Tính đối thoại trong văn bản:

+ Cách nhìn của Phùng và Đẩu

+ Cách nhìn của người đàn bà hàng chài: Kiên quyết không bỏ chồng và đưa ra những lí lẽ thuyết phục: 

=> Cho thấy người đàn bà có cách nhìn thấu hiểu lẽ đời sâu sắc.

- Chủ đề: Sự khắc nghiệt của cuộc sống, sự kiên trì và lòng dũng cảm của con người trước khó khăn, cũng như vẻ đẹp tinh thần và tình yêu thương con người.

Câu 6: Hãy trình bày quan điểm của em về sự lựa chọn cách sống của người đàn bà hàng chài.

Soạn rút gọn:

- Người đàn bà hàng chài chấp nhận nỗi khổ, chấp nhận như một lẽ đương nhiên vì hiện thực cuộc sống quá khắc nghiệt

- Qua đó người đọc cảm thấy xót xa, thương xót cho số phận của người đàn bà bất hạnh hay đây cũng chính là số phận chung của những người lao động. 

=> Họ là những người phụ nữ mạnh mẽ, can đảm và đầy quyết tâm, luôn sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn và thách thức để theo đuổi cuộc sống mà họ chọn. Họ vẫn ngời sáng lên vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung, giàu đức hi sinh.