BÀI 2: NHẬT KÍ, PHÓNG SỰ, HỒI KÍ

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Văn bản hát kí Đặng Thuỳ Trâm có sự kết hợp giữa ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật. Em hãy chỉ ra những đặc điểm của hai kiểu ngôn ngữ này trong đoạn trích sau: 

a) Ai lại không tha thiết với mùa xuân, ai lại không muốn cái sáng ngời trong đôi mắt và trên đôi môi căng mọng khi cuộc đời còn ở tuổi hai mươi? Nhưng... tuổi hai mươi của thời đại này đã phải dẹp lại những ước mơ hạnh phúc mà lẽ ra họ phải có... Ước mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mỹ, là Độc lập, Tự do của đất nước. Từ ước mơ đó mới có được những gì gọi là của riêng mình. Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tiên tuyến, và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi đạn nổ. 

b) Được thư mẹ... mẹ của con ơi, mỗi dòng chữ, mỗi lời nói của mẹ thấm nặng yêu thương, như những dòng máu chảy về trái tim khao khát nhớ thương của con. Ôi! Có ai hiểu lòng con ao ước được về sóng giữa gia đình, dù chỉ là giây lát đến mức nào không? Con vẫn hiểu điều đó từ lúc bước chân lên chiếc ô tô đưa con vào con đường bom đạn.

Soạn rút gọn: 

a)

- Ngôn ngữ trang trọng được thể hiện qua cách tác giả diễn đạt những ước mơ và khát vọng của tuổi trẻ trong thời chiến tranh. 

- Ngôn ngữ thân mật được thể hiện qua cách tác giả miêu tả những cảm xúc, tình cảm riêng tư và suy nghĩ của mình.

b)

- Ngôn ngữ trang trọng được thể hiện qua cách tác giả diễn đạt những cảm xúc sâu sắc, những suy nghĩ chân thật của mình

- Ngôn ngữ thân mật được thể hiện qua cách tác giả miêu tả những cảm xúc, tình cảm riêng tư và suy nghĩ của mình

Câu 2: Em hãy tìm những câu văn trong văn bản Khúc tráng ca nhà giàn (Xuân Ba) thể hiện thái độ và cảm xúc của tác giả đối với những cán bộ chiến sĩ ngày đêm bám trụ ở nhà giàn giữa biển khơi. Những câu văn ấy mang màu sắc trang trọng hay thân mật? Vì sao?

Soạn rút gọn: 

- “Không chỉ có mồ hôi và sức trẻ hòa cùng biển mặn. Còn là máu! Máu của nhiều lính thủy Việt đã tưới xuống những rặng san hô Ba Kè này.”

- “Ngạc nhiên khi được biết, cái nhà giàn chót vùng biển đất Mũi Cà Mau cũng do quân của tướng Nam đây thiết kế thi công”.

- “Tôi ngó xuống làn nước thăm thẳm kia để rùng mình, không biết anh em công binh làm bằng cách nào mà thương lượng được với Hà Bá hay vua Thủy Tề để cắm được hệ thống đài cọc vững vàng kiên cố như thế…”

- “Mà nếu tôi không làm, có lẽ họ sẽ là ông tổ của những hậu duệ mai kia sẽ cắm hệ thống đai cọc hiện đại – bà đỡ cho nền móng những thành phố, sân bay trên biển của nước Việt Nam mới”.

=> Những câu văn trên mang màu sắc thân mật, vì 

- Ngôn ngữ giản dị hàm súc

- Sử dụng nhiều câu hỏi, câu cảm thán

- Thể hiện sự kính trọng, yêu mến, khâm phục ngưỡng mộcủa cán bộ chiến sĩ ngày đêm bám trụ ở giàn giữa biển khơi. 

Câu 3: Các đoạn văn dưới đây đã sử dụng ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật phù hợp chưa? Vì sao? 

a) Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Liên... Nhưng Liên vẫn ráng sức quần nhau với chú hồ. 

(Dẫn theo Nguyễn Đức Dân)

b) Lời nhận xét ấy có đúng không? Đúng quá đi chứ! Nào, bạn hãy cùng tôi phân tích tác phẩm để hiểu rõ về vấn đề.

(Dẫn theo Nguyễn Minh Tuyết, Nguyễn Văn Hiệp)

c) Trước lúc đi ngủ, San tâm sự với tôi:

• Cháu bị số phận hắt hủi. Giờ thì cả cha và mẹ đều không còn. Cuộc sống của cháu không còn ý nghĩa gì nữa.

Tôi chưa biết an ủi thể nào, cậu ta tiếp: 

• Có lẽ cháu sẽ đi đâu đó. Ở mảnh đất nhồn nháo này, cháu chẳng còn gì duyên nợ. 
• Nhưng cháu còn người bà – Cuối cùng, tôi cất lời khuyên – Người bà ngoại khổ đau và bắt hạnh. (Dẫn theo Nguyễn Minh Thuyết, Nguyễn Văn Hiệp)

Soạn rút gọn: 

a. Đoạn văn đã sử dụng ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật một cách phù hợp

- Ngôn ngữ trang trọng được thể hiện qua cách miêu tả chi tiết, sắc sảo về cuộc đấu tranh giữa Liên và con hổ

- Ngôn ngữ thân mật được thể hiện qua cách tác giả gọi tên nhân vật “Liên”, tạo ra một không khí gần gũi, thân thiện

b. Đoạn văn đã sử dụng ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật một cách phù hợp: 

- Ngôn ngữ trang trọng được thể hiện qua cách tác giả đặt ra câu hỏi và khẳng định lập trường của mình

- Ngôn ngữ thân mật được thể hiện qua cách tác giả mời gọi người đọc tham gia vào quá trình phân tích tác phẩm.

c. Đoạn văn trên đã sử dụng ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật một cách phù hợp:

- Ngôn ngữ trang trọng được thể hiện qua cách tác giả diễn đạt những suy nghĩ, cảm xúc sâu sắc và nghiêm túc của nhân vật San. 

- Ngôn ngữ thân mật được thể hiện qua cách tác giả miêu tả cuộc trò chuyện giữa hai nhân vật, tạo ra một không khí gần gũi, thân thiện.

Câu 4: Để tham gia xét tuyển tại một trường đại học hoặc ứng tuyển một vị trí việc làm, em cần viết một bài luận hoặc một bức thư. Hãy chọn ngôn ngữ (trang trọng hoặc thân mật) phù hợp để viết bài luận hoặc bức thư đó.

Soạn rút gọn: 

Bức thư về ứng tuyển vị trí việc làm

Kính gửi: ……………………………..

Tôi tên là: ……………………………..

Sinh ngày: ……………………………..

Địa chỉ nhà ở hiện tại: …………………………………………..

Số điện thoại liên hệ:………………………..

- Thông qua báo fanpage, tôi được biết Công ty đang cần tuyển vị trí Content Writer. 

- Tôi mong muốn được thử sức mình trong môi trường làm việc hết sức chuyên nghiệp và năng động của công ty. Với trình độ, kinh nghiệm hiện có, tôi nhận thấy vị trí này phù hợp với mình nên viết đơn xin dự tuyển.

- Tôi đã tốt nghiệp ngành Văn học trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Suốt quãng thời gian học tập, tôi được cung cấp các kiến thức chuyên ngành của một biên tập viên, cách làm việc với con chữ. Vì vậy, bản thân tôi tự tin với khả năng viết lách cũng như khả năng sáng tạo ý tưởng của mình. 

- Qua quá trình viết nội dung, tôi rèn luyện được cách lên ý tưởng sao cho thu hút người đọc, cùng các kỹ năng thiết kế và sản xuất video. Vì vậy, tôi tin mình có thể đảm nhiệm tốt công việc và cống hiến cho công ty.

- Cám ơn ông/bà đã dành thời gian quý báu để xem xét thư xin việc này. Rất mong công ty có thể sắp xếp một cuộc phỏng vấn trực tiếp gần nhất để tôi có thể trình bày rõ hơn về bản thân và tìm hiểu các yêu cầu chi tiết công việc. 

Trân trọng!