BÀI 1: THU THẬP VÀ PHÂN LOẠI DỮ LIỆU

1. THU THẬP DỮ LIỆU

Hoạt động 1 trang 91 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Bạn Tú đã tìm hiểu về năm quốc gia có số huy chương vàng cao nhất ở SEA Games 31 từ bảng thống kê sau:

a) Em hãy giúp bạn Tú tìm thông tin để hoàn thiện biểu đồ sau vào vở:

b) Theo em, bạn Tú đã dùng phương pháp nào trong các phương pháp sau để thu thập dữ liệu?

Giải nhanh:

a) 

b) Bạn Tú đã dùng phương pháp thu thập từ nguồn có sẵn trên Internet

Thực hành 1 trang 92 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Em hãy đề xuất phương pháp thu thập dữ liệu cho các vấn đề sau:

a) Sản lượng gạo và cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong bốn năm gần nhất

b) Ý kiến của học sinh khối 8 về chất lượng bữa ăn bán trú.

Giải nhanh:

a) thu thập từ nguồn có sẵn như Internet, sách, báo, …

b) lập phiếu hỏi, phỏng vấn, …

Vận dụng 1 trang 92 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Sử dụng phương pháp thích hợp để thu thập dữ liệu và lập bảng thống kê dân số các tỉnh Tây Nguyên: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng.

Giải nhanh:

Ta dùng phương pháp thu thập từ nguồn có sẵn qua mạng Internet để thu thập 

Vận dụng 2 trang 92 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Em hãy đề xuất phương pháp thu thập dữ liệu và lí giải về việc lấy ý kiến học sinh lớp em đối với các tiết mục văn nghệ dự thi "Giai điệu tuổi hồng" của lớp.

Giải nhanh:

lập phiếu hỏi.

2. PHÂN LOẠI DỮ LIỆU THEO CÁC TIÊU CHÍ

Hoạt động 2 trang 92 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Thông tin về 5 bạn học sinh trong clb cầu lông của trường THCS Quang Trung tham gia giải đấu của tỉnh được cho bởi bảng thống kê sau:

a) Phân loại các dữ liệu trong bảng thống kê trên dựa trên hai tiêu chí định tỉnh và định lượng.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu nào có thể so sánh hơn kém?

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu nào là số đếm?

Giải nhanh:

a) - Các dữ liệu định tính: họ và tên; khối; giới tính; kĩ thuật phát cầu.

- Các dữ liệu định lượng: chiều cao (cm); số nội dung thi đấu.

b) dữ liệu kĩ thuật phát cầu 

c) dữ liệu số nội dung thi đấu

Thực hành 2 trang 93 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Cho các loại dữ liệu sau đây:

- Danh sách một số loại trái cây: cam, xoài, mít, ...

- Khối lượng (tính theo g) của một số trái cây: 240; 320; 1200; ...

- Độ chín của trái cây: rất chín, vừa chín, hơi chín, còn xanh, ...

- Hàm lượng vitamin C (tính theo mg) có trong một số trái cây: 95; 52; 28; ...

- Mức độ tươi ngon của trái cây: loại 1, loại 2, loại 3

a) Tìm dữ liệu định tính, dữ liệu định lượng trong các dữ liệu trên.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu nào có thể so sánh hơn kém?

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu nào là liên tục?

Giải nhanh:

a) - Các dữ liệu định tính: danh sách một số loại trái cây; độ chín của trái cây; mức độ tươi ngon của trái cây.

- Các dữ liệu định lượng: khối lượng (tính theo g) của một số trái cây; hàm lượng vitamin C (tính theo mg) có trong một số trái cây.

b) dữ liệu độ chín của trái cây và dữ liệu mức độ tươi ngon của trái cây

c) dữ liệu khối lượng (tính theo g) của một số trái cây và dữ liệu hàm lượng vitamin C (tính theo mg) có trong một số trái cây 

Vận dụng 3 trang 94 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Thống kê về các loại lồng đèn mà các bạn học sinh lớp 8C làm được để trao tặng cho trẻ em khuyết tật nhân dịp Tết Trung thu được cho trong bảng dữ liệu sau:

a) Tìm dữ liệu định tính và dữ liệu định lượng trong bảng dữ liệu trên

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu nào có thể so sánh hơn kém?

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu nào là rời rạc?

Giải nhanh:

a)- Các dữ liệu định tính: tên lồng đèn; loại; màu sắc.

- Các dữ liệu định lượng: STT; Số lượng.

b) dữ liệu loại (lớn, vừa, nhỏ) có thể so sánh hơn kém.

c) dữ liệu số lượng (2; 6; 10; 15) là dữ liệu rời rạc.

3. TÍNH HỢP LÍ CỦA DỮ LIỆU

Hoạt động 3 trang 94 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Tìm những điểm chưa hợp lý trong bảng dữ liệu sau

Giải nhanh:

- Dữ liệu: "Nhiều học sinh tham gia" không đúng định dạng 

- Dữ liệu: "120" không hợp lí vì vượt quá phạm vi sĩ số của một lớp học 

Thực hành 3 trang 95 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Bảng thống kê sau cho biết dữ liệu về hoạt động trong giờ ra chơi của học sinh lớp 8A1 (mỗi học sinh chỉ thực hiện một hoạt động)

Giải nhanh:

Dữ liệu "90" không hợp lí vì vượt quá phạm vi sĩ số của một lớp học trong trường Trung học cơ sở.

Dữ liệu "Tất cả các bạn nữ" không đúng định dạng vì ở đây dữ liệu phải là số.

48 học sinh đã vượt quá phạm vi sĩ số của một lớp học trong trường Trung học cơ sở nên dữ liệu số học sinh chưa hợp lí.

Vận dụng 4 trang 96 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Thị phần của một sản phẩm là phần thị trường tiêu thụ mà sản phẩm đó chiếm lĩnh so với tổng số sản phẩm tiêu thụ của thị trường. Bảng thống kê sau cho biết tỉ số phần trăm thị phần của 4 loại bút trên thị trường.

Xét tính hợp lí của các quảng cáo sau đây đối với nhãn hiệu bút Z:

a) Là loại bút được mọi người dùng lựa chọn

b) Là loại bút chiếm thị phần cao nhất.

Giải nhanh:

a) Quảng cáo không hợp lí so với số liệu thống kê 

b) Quảng cáo hợp lí vì phản ánh đúng dữ liệu của bảng thống kê.

BÀI TẬP CUỐI SGK 

Bài tập 1 trang 96 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Em hãy đề xuất phương pháp thu thập dữ liệu cho các vấn đề sau:

a) Ý kiến của cha mẹ học sinh khối 8 về chất lượng đồng phục của trường em.

b) Tỉ số giữa số lần ra mặt sấp và số lần ra mặt ngửa khi tung đồng xu 100 lần.

c) So sánh số huy chương nhận được ở SEA Games 31 Việt Nam và Thái Lan.

d) Tổng số sản phẩm quốc nội của mỗi nước thuộc khối ASEAN.

Giải nhanh:

a) Lập phiếu thăm dò, phỏng vấn.

b) Làm thí nghiệm ngẫu nhiên (tung đồng xu 100 lần).

c) Dựa vào các nguồn có sẵn như báo chí, Internet,…

d) Dựa vào các nguồn có sẵn như báo chí, Internet,…

Bài tập 2 trang 96 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Hãy sử dụng phương pháp thích hợp để thu thập dữ liệu và lập bảng thống kê dân số các tỉnh khu vực miền Đông Nam Bộ của Việt Nam

Giải nhanh:

Ta dùng phương pháp thu thập từ nguồn có sẵn qua mạng Internet để thu thập 

Bài tập 3 trang 96 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Nêu nhận xét về tính hợp lí của các dữ liệu trong bảng thống kê sau

Giải nhanh:

Dữ liệu "Cả tổ 3" không đúng định dạng 

71 học sinh đã vượt quá phạm vi sĩ số của một lớp học trong trường Trung học cơ sở nên dữ liệu về số học sinh tham gia các câu lạc bộ võ thuật không hợp lí.

Bài tập 4 trang 97 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Bảng thống kê sau cho biết sự lựa chọn của 100 học sinh về bốn nhãn hiệu tập vở

Xét tính hợp lí của các quảng cáo dưới đây đối với nhãn hiệu tập vở B

a) Là sự lựa chọn của mọi học sinh.

b) Là sự lựa chọn hàng đầu của học sinh

Giải nhanh:

a) Quảng cáo không hợp lí so với số liệu thống kê 

b) Quảng cáo hợp lí vì phản ánh đúng dữ liệu của bảng thống kê 

Bài tập 5 trang 97 sgk Toán 8 tập 1 CTST

Thông tin về 5 bạn học sinh của trường Trung học cơ sở Kết Đoàn tham gia Hội khỏe Phù Đổng được cho bởi bảng thống kê sau:

a) Phân loại các dữ liệu trong bảng thống kê trên dựa trên hai tiêu chí định tính và định lượng

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu nào có thể so sánh?

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu nào là liên tục?

Giải nhanh:

a)- Các dữ liệu định tính: Họ và tên; môn bơi sở trường; kĩ thuật bơi.

- Các dữ liệu định lượng: Cân nặng (kg); số nội dung thi đấu.

b) dữ liệu kĩ thuật bơi 

c) dữ liệu cân nặng (kg)