BÀI 2. MẶT PHẲNG TỌA ĐỘ. ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ (3 tiết)

I. Mặt phẳng tọa độ.

Hoạt động 1 trang 60 sgk Toán 8 tập 1 CD: Hình 2 là một dạng phép chiếu bản đồ có các đường kinh tuyến và vĩ tuyến đều là các đường thẳng, trong đó kinh tuyến gốc và vĩ tuyến gốc được minh hoạ bằng hai đường thẳng màu đỏ. Chúng được biểu diễn bởi hai trục Ox, Oy trên mặt phẳng ở Hình 3. Nêu nhận xét về hai trục Ox, Oy.

Giải nhanh:

Hai đường thẳng màu đỏ trong Hình 2 được biểu diễn bởi hai trục trên mặt phẳng ở Hình 3.

II. Tọa độ của một điểm trong mặt phẳng tọa độ.

Hoạt động 2 trang 61 sgk Toán 8 tập 1 CD: Cho điểm M trong mặt phẳng toa độ Oxy (Hình 6).

a) Hình chiếu của điểm M trên trục hoành Ox là điểm nào trên trục số Ox?

b) Hình chiếu của điểm M trên trục tung Oy là điểm nào trên trục số Oy?

Giải nhanh:

a) điểm trên trục .              b) điểm trên trục .

Luyện tập 1 trang 62 sgk Toán 8 tập 1 CD: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, hãy nêu cách xác định các điểm: A(-1;2); B(2;2); C(2;0); D(0;-2); E()

Giải nhanh:

• Xác định điểm

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục .

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục .

Hai đường thẳng trên cắt nhau tại điểm .

Tương tự các điểm còn lại

III. Đồ thị của hàm số.

Hoạt động 3 trang 62 sgk Toán 8 tập 1 CD: Nhiệt độ dự báo thấp nhất y (°C) ở thành phố Đà Lạt là một hàm số theo thời điểm x(h) trong ngày 14/4/2022. Hàm số này được biểu thị dưới dạng Bảng 1

Giải nhanh:

Hoạt động 4 trang 63 sgk Toán 8 tập 1 CD: Xét hàm số y = 2x.

a. Tính các giá trị y1,y2,y3 tương ứng với các giá trị x₁=−1, x₂=1, x₃=

b. Biểu diễn trong mặt phẳng tọa độ Oxy các điểm M1(x₁;y₁), M2(x₂;y₂), M3(x₃;y₃)

Giải nhanh:

a) Với =>       Với =>

    Với =>

b) ;  

Luyện tập 2 trang 64 sgk Toán 8 tập 1 CD: Số lượng sản phẩm bán được y (nghìn sản phẩm) là một hàm số theo thời gian x (tháng). Hàm số này được biểu thị dưới dạng Bảng 2.

Giải nhanh:

+ Với thì => Điểm thuộc đồ thị hàm số.

+ Với thì => điểm không thuộc đồ thị hàm số.

IV. Bài tập

Bài 1 trang 64 sgk Toán 8 tập 1 CD: Trong các phát biểu sau, phát biểu nào đúng, phát biểu nào sai?

a) Điểm thuộc trục hoành có tung độ bằng 0.

b) Điểm thuộc trục hoành có hoành độ bằng 0.

c) Điểm thuộc trục tung có tung độ bằng 0.

d) Điểm thuộc trục tung có hoành độ bằng 0.

Giải nhanh:

- a, d đúng;            b, c sai.

Bài 2 trang 64 sgk Toán 8 tập 1 CD: Điểm M(a ; b) thuộc góc phần tư nào trong mỗi trường hợp sau?

a) a>0, b>0.          b) a>0, b<0.          c) a<0, b>0.          d) a<0, b<0.

Giải nhanh:

a)  góc phần tư thứ nhất.           b)  góc phần tư thứ tư.

c)  góc phần tư thứ hai.             d)  góc phần tư thứ ba.

Bài 3 trang 64 sgk Toán 8 tập 1 CD: Xác định toạ độ điểm A trong mỗi trường hợp sau:

a) Hoành độ bằng - 3 và tung độ bằng 5;

b) Hoành độ bằng - 2 và nằm trên trục hoành;

c) Tung độ bằng - 4 và nằm trên trục tung.

Giải nhanh:

a)         b)          c)

Bài 4 trang 65 sgk Toán 8 tập 1 CD: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, nêu cách xác định điểm A(- 3; - 5).

Giải nhanh:

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục

Hai đường thẳng trên cắt nhau tại điểm

Bài 5 trang 65 sgk Toán 8 tập 1 CD: Cho tam giác ABC như Hình 12.

a) Xác định toạ độ các điểm A, B, C

b) Tam giác ABC có là tam giác vuông hay không?

c) Xác định toạ độ điểm D để tứ giác ABCD là hình chữ nhật.

Giải nhanh:

a)

b) Hình chiếu của điểm trên trục hoành là điểm trên trục .

Mà điểm cũng có hoành độ bằng nên

có () => vuông tại

c) tọa điểm là

Bài 6 trang 65 sgk Toán 8 tập 1 CD: Nhập cụm từ “chợ Bến Thành” trên trang https:// google.com/maps, sau đó nháy chuột phải vào địa điểm đó trên bản đô ta được thông tin về kinh độ, vĩ độ như Hình 13. Hãy viết toạ độ địa lí của chợ Bến Thành thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.

Giải nhanh:

Bài 7 trang 65 sgk Toán 8 tập 1 CD: Nhiệt độ dự báo tại một số thời điểm trong ngày 25/5/2022 ở Thành phố Hồ Chí Minh được cho bởi Hình 14.

a) Viết hàm số dạng bảng biểu thị nhiệt độ dự báo y (°C) tại thời điểm x (h) ở Thành phố Hô Chí Minh.

b) Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, biểu diễn các điểm có toạ độ là các cặp số (x ; v) tương ứng ở bảng đã viết ở câu a.

c) Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, điểm (15 ; 24) có thuộc đồ thị của hàm số cho bởi bảng trên hay không? Vì sao?

Giải nhanh:

a) 

• Tại thì               • Tại thì

• Tại thì               • Tại thì

Hàm số dạng bảng biểu thị nhiệt độ dự báo tại thời điểm ở Thành phố Hồ Chí Minh như sau:

b) 

c) Theo bảng biểu diễn ở câu a: khi thì => không thuộc đồ thị của hàm số.