VĂN BẢN: ĐỘC TIỂU THANH KÍ

Câu 1: Bạn hiểu thế nào là “tri âm” và biết thành ngữ, tục ngữ hay tác phẩm văn học nào nói về chuyện “tri âm”? Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp.

Đáp án chuẩn:

"Tri âm" đối với người Việt Nam có nghĩa là độ sâu, độ chân thật, độ sâu sắc của mối quan hệ tình cảm. Tri âm được coi như một giá trị văn hóa của người Việt, cho thấy sẵn sàng chia sẻ, đồng cảm và tôn trọng người khác.

Câu 1: Đối chiếu bản phiên âm với bản dịch nghĩa theo từng dòng, từng cặp câu để hiểu nghĩa và nội dung bài thơ

Đáp án chuẩn:

Nội dung bài thơ: nói về cuộc đời của một người phụ nữ tên là Tiểu Thanh, người đã phải trải qua nhiều sóng gió trong cuộc đời mình. Qua đó thể hiện được những cảm xúc, suy tư của tác giả về số phận bất hạnh của người phụ nữ xã hội cũ. Đồng thời qua tác phẩm, chúng ta có thể cảm nhận sâu sắc và trân trọng tấm lòng nhân đạo, xót thương cho thân phận người phụ nữ của ông.

Câu 2: Hai dòng thơ cuối có mối liên hệ như thế nào với sáu dòng thơ đầu?

Đáp án chuẩn:

Nguyễn Du kết thúc bài thơ bằng hai dòng thơ cuối cùng để tổng kết ý nghĩa tác phẩm. Sáu dòng thơ đầu miêu tả cuộc đời Tiểu Thanh với những thăng trầm và nỗi đau, trong khi hai dòng thơ cuối cung cấp một cái nhìn khác về cuộc sống và nhân sinh, làm cho tác phẩm thêm sâu sắc và truyền tải thông điệp rõ ràng hơn.

Câu 1: Chủ thể trữ tình và tác giả ở tác phẩm này có phải là một? Căn cứ vào các chi tiết nào trong văn bản để bạn xác định như vậy?

Đáp án chuẩn:

Chủ thể trữ tình và tác giả trong tác phẩm không phải là một. Nguyễn Du dùng giọng điệu trữ tình để miêu tả Tiểu Thanh, không phải để thể hiện chính mình. Tác giả không dùng tên thật mà là biệt hiệu "Tố Như", và phân tích tính cách nhân vật thay vì thể hiện quan điểm trực tiếp.

Câu 2: Phân tích tính cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình đối với số phận của nàng Tiểu Thanh (chú ý từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ… trong sự đối sánh giữa bản phiên âm và bản dịch nghĩa, dịch thơ).

Đáp án chuẩn:

Sự đối sánh giữa bản phiên âm và bản dịch thể hiện qua:

- Từ ngữ và hình ảnh: Các từ như "hoàn mỹ", "tuyệt vời", "mỹ nhân" miêu tả vẻ đẹp của Tiểu Thanh, trong khi những từ như "đau đớn", "u buồn" phản ánh số phận đau thương của cô.

- Biện pháp tu từ: Hình ảnh như "nước mắt tuôn rơi", "gió lạnh xuyên thấu", "mây u ám" thể hiện cảm xúc đau đớn và tuyệt vọng của Tiểu Thanh.

Câu 3: Hãy chỉ ra mối liên hệ về nội dung giữa sáu dòng thơ đầu và hai dòng thơ cuối. Từ đó, bạn hiểu gì về tâm sự của Nguyễn Du và thời đại của ông?

Đáp án chuẩn:

- Tác giả Nguyễn Du đã sử dụng hai dòng thơ này để kết thúc bài thơ và tổng kết ý nghĩa của tác phẩm. Sáu dòng thơ đầu được sử dụng để miêu tả cuộc đời Tiểu Thanh, nhân vật chính trong truyện, cũng như những thăng trầm và nỗi đau trong cuộc đời của cô. Hai dòng thơ cuối đưa ra một khía cạnh nhìn khác về cuộc sống và nhân sinh, và cũng giúp cho tác phẩm trở nên sâu sắc hơn trong việc truyền tải thông điệp của mình đến độc giả.

- Tâm sự của Nguyễn Du và thời đại của ông: Nguyễn Du cảm thấy bơ vơ giữa dòng đời. Nguyễn Du khóc nàng Tiểu Thanh, đồng thời cũng băn khoăn và khóc thương cho chính mình.

Câu 4: Xác định cảm hứng chủ đạo và thông điệp mà tác giả muốn gửi đến độc giả qua bài thơ. Từ việc đọc hiểu bài thơ trên, bạn rút ra được lưu ý gì khi đọc một bài thơ chữ Hán của Nguyễn Du?

Đáp án chuẩn:

- Cảm hứng chủ đạo: Bài thơ thể hiện sự đồng cảm với số phận buồn đau của Tiểu Thanh và phản ánh cảm xúc của Nguyễn Du về số phận bất hạnh của phụ nữ trong xã hội cũ, đồng thời bày tỏ lòng nhân đạo và yêu thương con người.

- Lưu ý khi đọc thơ chữ Hán của Nguyễn Du:

  + Tìm hiểu bối cảnh lịch sử - văn hóa thời điểm sáng tác.

  + Hiểu nghĩa đen và bóng của từng câu thơ, nắm rõ ngôn ngữ và biểu tượng.

  + Đối chiếu với các bài thơ khác cùng thời và nền văn hóa.

Câu 5: Bình luận ý kiến cho rằng: trong các nhân vật Tiểu Thanh (Độc “Tiểu Thanh kí”), Thúy Kiều (Truyện Kiều) đều có hình bóng của Nguyễn Du.

Đáp án chuẩn:

Em đồng tình với ý kiến rằng Tiểu Thanh trong "Độc Tiểu Thanh kí" và Thúy Kiều trong "Truyện Kiều" đều mang hình bóng của Nguyễn Du.

- Thúy Kiều trong "Truyện Kiều" được miêu tả là người thông minh, tài năng, nhạy cảm, với ước mơ cao cả và nỗi đau khổ, những đặc điểm cũng phản ánh tư tưởng và tâm hồn của Nguyễn Du.

- Tiểu Thanh trong "Độc Tiểu Thanh kí" là nhân vật trầm lặng, yêu thích văn học, với sự tinh tế trong cảm nhận tình yêu và tình bạn, cũng phản ánh tư tưởng và suy nghĩ của Nguyễn Du.