VĂN BẢN: LỜI TIỄN DẶN

CH1: Dựa vào phần kiến thức đã học về truyện thơ Nôm ở lớp 9, bạn hãy cho viết khi đọc một truyện thơ chúng ta cần chú ý điều gì.

Đáp án chuẩn:

Bước 1: Tìm hiểu đề (xác định yêu cầu của đề bài)

Bước 2: Lập dàn ý

Bước 3: Phân tích câu thơ, khổ thơ, bài thơ

Bước 3: Tác dụng: Khẳng định vai trò đóng góp của đoạn thơ đối với sự thành công của tác phẩm, tác giả, đối với nền văn học dân tộc, đối với cuộc sống... 

CH1: Vì sao chàng trai lại nói đến điều này? Lời nói của anh có nghĩa ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

- Vì lúc tiễn đưa, Anh có những cử chỉ, hành động dường như muốn níu kéo cho dài giây phút được ở thêm bên Chị

- Cách ứng xử ấy nói lên tình thương yêu vô bờ mà Anh dành cho Chị.

CH2: Bạn hình dung như thế nào về hoàn cảnh của cô gái và hành động của chàng trai.

Đáp án chuẩn:

- Cô gái chung  thủy nhưng lại có nỗi khổ riêng, dù yêu nhưng vẫn phải lấy chồng.  Cô gái sống trong sự dằn vặt, đau khổ khi chia xa, ngăn cách, tất cả không thốt nên lời. Bị chồng đánh ngã vẫn phải chịu đựng. 

- Còn chàng trai thì níu kéo, Nâng chị dậy, phủi áo, chải tóc khi chị bị chồng đánh ngã lăn miệng cối gạo, bên máng lợn vầy; Anh đi chặt tre làm ống thuốc cho chị “khỏi đau”

CH3: Những câu thơ này thể hiện tình cảm của hai nhân vật như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- Nghệ thuật thể hiện qua việc sử dụng nhiều câu thơ với hình ảnh so sánh, ẩn dụ, và cấu trúc cú pháp chung để nhấn mạnh sự thủy chung và ý chí đoàn tụ trong tình yêu. 

- Tác giả dân gian đã mã hóa ngôn ngữ thành công, thể hiện cảm xúc mãnh liệt của những con người sống mạnh mẽ giữa thiên nhiên.

CH1: Lời " tiễn dặn" được thuật lại theo ngôi kể nào? Dựa vào đâu để bạn khẳng định như vậy?

Đáp án chuẩn:

- Lời "tiễn dặn" được thuật lại theo ngôi kể thứ nhất. 

- Dựa vào các câu thơ như người đẹp anh yêu cất bước theo chồng, chân bước xa lòng càng đau nhớ...... để em khẳng định như vậy.

CH2: Lời "tiễn dặn" giúp bạn biết gì về nhân vật chàng trai và cô gái? Qua đó, hãy nhận xét cách xây dựng nhân vật trong truyện thơ dân gian.

Đáp án chuẩn:

- Lời "tiễn dặn" thể hiện tâm trạng đau khổ và rối bời của đôi tình nhân, khắc họa tình yêu tha thiết và khát vọng tự do yêu đương của người Thái.

- Tác giả nhập thân vào hai nhân vật để thể hiện vai giao tiếp, dựa vào hoàn cảnh, tính cách, và tâm trạng thực tế chứ không phải tưởng tượng hay tô vẽ như trong sử thi thần thoại hoặc anh hùng.

CH3: Bạn hãy chỉ ra những chi tiết quan trọng trong văn bản Lời tiễn dặn và phân tích vai trò của chúng trong việc thể hiện nội dung truyện thơ.

Đáp án chuẩn:

Những chi tiết quan trọng trong văn bản "Lời tiễn dặn" là:

- Tâm trạng của chàng trai và cô gái khi tiễn dặn.

- Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng trai ở nhà chồng của cô gái.

Hai chi tiết này giúp thể hiện:

- Lối diễn đạt mộc mạc và gần gũi với cảm xúc của người Thái.

- Tình yêu tha thiết, thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của người Thái, đồng thời thể hiện sự đau khổ và rối bời của đôi tình nhân.

CH4: Nêu chủ đề của văn bản và cho biết qua văn bản này, tác giả dân gian muốn gửi gắm thông điệp gì?

Đáp án chuẩn:

Tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái. Khắc họa tình yêu tha thiết và thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

CH5: Những dấu ấn nào giúp bạn nhận biết văn bản Lời tiễn dặn thuộc thể loại truyện thơ.

Đáp án chuẩn:

- Lời tiễn dặn là đoạn trích miêu tả rất rõ tâm trạng của Anh trên đường tiễn Chị về nhà chồng và phải chứng kiến cảnh khi ở nhà chồng, Chị bị chính người chồng đánh đập. 

- Qua các câu thơ và việc sử dụng các biện pháp tu từ tác giả dân gian muốn nhấn mạnh sự thuỷ chung son sắt trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Nó cũng đồng thời khẳng định cái ý chí và ước mơ đoàn tụ không gì lay chuyển nổi của Anh và Chị.

CH6: Từ văn bản Lời tiễn dặn, bạn có suy nghĩ gì về khát khao đoàn tụ của đôi trai gái người Thái ngày xưa?

Đáp án chuẩn:

- Những câu tiễn dặn phản ánh tâm hồn và tập tục hôn nhân của người Thái xưa.

- Nhiều cuộc tình đẹp nhưng kết cục bi đát do cha mẹ quyết định hôn nhân, con cái không có quyền tự do lựa chọn.

- Lời tiễn dặn tố cáo các tập tục lạc hậu, cổ hủ đã làm mất đi sự tự do và phản kháng trong tình yêu.

- Hành động của hai nhân vật chính trong "Tiễn Dặn Người Yêu," bất chấp mọi ngăn cản để theo đuổi tình yêu, là điều đáng ngưỡng mộ và đồng cảm.