VĂN BẢN: LỜI TIỄN DẶN

CH1: Dựa vào phần kiến thức đã học về truyện thơ Nôm ở lớp 9, bạn hãy cho viết khi đọc một truyện thơ chúng ta cần chú ý điều gì.

Giải nhanh:

Bước 1: Tìm hiểu đề (xác định yêu cầu của đề bài)

Bước 2: Lập dàn ý

Bước 3: Phân tích câu thơ, khổ thơ, bài thơ

Bước 3: Tác dụng: Khẳng định vai trò đóng góp của đoạn thơ đối với sự thành công của tác phẩm, tác giả, đối với nền văn học dân tộc, đối với cuộc sống... 

CH1: Vì sao chàng trai lại nói đến điều này? Lời nói của anh có nghĩa ý nghĩa gì?

Giải nhanh:

- Vì lúc tiễn đưa, Anh có những cử chỉ, hành động dường như muốn níu kéo cho dài giây phút được ở thêm bên Chị

- Cách ứng xử ấy nói lên tình thương yêu vô bờ mà Anh dành cho Chị.

CH2: Bạn hình dung như thế nào về hoàn cảnh của cô gái và hành động của chàng trai.

Giải nhanh:

- Cô gái chung  thủy nhưng lại có nỗi khổ riêng, dù yêu nhưng vẫn phải lấy chồng.  Cô gái sống trong sự dằn vặt, đau khổ khi chia xa, ngăn cách, tất cả không thốt nên lời. Bị chồng đánh ngã vẫn phải chịu đựng. 

- Còn chàng trai thì níu kéo, Nâng chị dậy, phủi áo, chải tóc khi chị bị chồng đánh ngã lăn miệng cối gạo, bên máng lợn vầy; Anh đi chặt tre làm ống thuốc cho chị “khỏi đau”

CH3: Những câu thơ này thể hiện tình cảm của hai nhân vật như thế nào?

Giải nhanh:

- Thể hiện nghệ thuật bằng cách sử dụng nhiều câu thơ với nhiều hình ảnh so sánh tương đồng, những hình ảnh ẩn dụ liên tiếp hay lớp lớp những câu có một cấu trúc cú pháp chung nhằm nhấn mạnh sự thuỷ chung son sắt trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Nó cũng đồng thời khẳng định cái ý chí và ước mơ đoàn tụ không gì lay chuyển nổi.

- Chọn cách diễn đạt như vậy, tác giả dân gian đã mã hoá ngôn ngữ một cách thành công những cảm xúc đang trào dâng mãnh liệt trong lòng của những con người sống chất phác, mạnh mẽ giữa thiên nhiên núi rừng cường tráng.

CH1: Lời " tiễn dặn" được thuật lại theo ngôi kể nào? Dựa vào đâu để bạn khẳng định như vậy?

Giải nhanh:

- Lời "tiễn dặn" được thuật lại theo ngôi kể thứ nhất. 

- Dựa vào các câu thơ như người đẹp anh yêu cất bước theo chồng, chân bước xa lòng càng đau nhớ...... để em khẳng định như vậy.

CH2: Lời "tiễn dặn" giúp bạn biết gì về nhân vật chàng trai và cô gái? Qua đó, hãy nhận xét cách xây dựng nhân vật trong truyện thơ dân gian.

Giải nhanh:

- Lời " tiễn dặn" giúp bạn biết được tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái. Khắc họa tình yêu tha thiết và thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

- Tác giả nhập thân vào hai nhân vật nam nữ để thể hiện vai giao tiếp. Hoàn cảnh, tính cách, tâm trạng của nhân vật truyện thơ được lấy từ cuộc đời chứ không phải nhân vật tưởng tượng ra như trong nhân vật sử thi thần thoại hay tô vẽ thêm như trong nhân vật sử thi anh hùng.

CH3: Bạn hãy chỉ ra những chi tiết quan trọng trong văn bản Lời tiễn dặn và phân tích vai trò của chúng trong việc thể hiện nội dung truyện thơ.

Giải nhanh:

- Những chi tiết quan trọng trong văn bản Lời tiễn dặn là:

+ Tâm trạng của chàng trai (gián tiếp là tâm trạng của cô gái) trên đường tiễn dặn

+ Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng của cô gái.

- Vai trò của hai chi tiết chính này giúp thể hiện 

+ lối diễn đạt mộc mạc, gần gũi với cách nghĩ cách cảm của người Thái

+ chân tình tha thiết thể hiện được trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái, khắc hoạ nổi bật tình yêu tha thiết thuỷ chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

CH4: Nêu chủ đề của văn bản và cho biết qua văn bản này, tác giả dân gian muốn gửi gắm thông điệp gì?

Giải nhanh:

Tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái. Khắc họa tình yêu tha thiết và thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

CH5: Những dấu ấn nào giúp bạn nhận biết văn bản Lời tiễn dặn thuộc thể loại truyện thơ.

Giải nhanh:

- Lời tiễn dặn là đoạn trích miêu tả rất rõ tâm trạng của Anh trên đường tiễn Chị về nhà chồng và phải chứng kiến cảnh khi ở nhà chồng, Chị bị chính người chồng đánh đập. 

- Qua các câu thơ và việc sử dụng các biện pháp tu từ tác giả dân gian muốn nhấn mạnh sự thuỷ chung son sắt trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Nó cũng đồng thời khẳng định cái ý chí và ước mơ đoàn tụ không gì lay chuyển nổi của Anh và Chị.

CH6: Từ văn bản Lời tiễn dặn, bạn có suy nghĩ gì về khát khao đoàn tụ của đôi trai gái người Thái ngày xưa?

Giải nhanh:

- Qua những câu tiễn dặn, có thể thấy phản ánh một phần về tâm hồn và tập tục hôn nhân của người Thái xưa.

- Lý do chính dẫn đến nhiều cuộc tình đẹp như thơ nhưng kết cục bi đát, đau thương là do cha mẹ quyết định sự sắp đặt hôn nhân cho con, con không được tự do lựa chọn.

- Những lời tiễn dặn cũng là sự tố cáo những tập tục lạc hậu, cổ hủ của người dân, đã khiến họ dần mất đi sự tự do, phản kháng trong tình yêu.

- Vì vậy, hành động của hai nhân vật chính trong truyện "Tiễn Dặn Người Yêu" - bất chấp mọi sự ngăn cản để theo đuổi tình yêu, là điều đáng học tập, ngưỡng mộ và đồng cảm.