VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ XÃ HỘI TRONG TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT HOẶC TÁC PHẨM VĂN HỌC

Câu 1: Đặc điểm nội dung, nghệ thuật của tác phẩm liên quan đến vấn đề xã hội được tóm tắt trong luận điểm thứ nhất và luận điểm thứ hai (2a - 2b)

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Vấn đề xã hội qua tranh "Đám cưới chuột" được nêu lên trong bài viết là vấn đề gì và được phân tích trên khía cạnh nào?

Đáp án chuẩn:

- Vấn đề xã hội: các biểu hiện mặt trái ở làng quê xưa như chuyện "mãi lộ", chuyện "làm luật", chuyện "lệ làng",... của tầng lớp thống trị hay các "ông lớn" trong xã hội nông nghiệp thôn quê ngày xưa.

- Các vấn đề đó được nêu từ các khía cạnh như:

+ Góc nhìn phê phán thực trạng xã hội

+ Cái nhìn tích cực lạc quan hơn

Câu 3: Mối quan hệ giữa luận điểm thứ ba với luận điểm thứ nhất và thứ hai.

Đáp án chuẩn:

Luận điểm thứ ba là kết tinh của luận điểm thứ nhất và luận điểm thứ hai. Từ sự tâm đắc của tác giả về thông điệp về sự hòa giải, hòa nhập và khát vọng về sự hòa nhập, chung sống hòa bình cũng gắn liền với mong muốn buông bỏ thù hận sẽ làm ngời sáng, là biểu hiện của bản sắc văn hóa cộng đồng.

Câu 4: Với mỗi luận điểm, lí lẽ và bằng chứng có sự kết hợp như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Lý lẽ được nêu trước và bằng chứng được trích ra sau để chúng minh lý lẽ.

Câu 5: Bạn rút ra được những điểm tương đồng, khác biệt nào về cách viết về một vấn đề xã hội và một vấn đề xã hội trong tác phẩm nghệ thuật hoặc trong tác phẩm văn học?

Đáp án chuẩn:

Điểm tương đồng là cả hai đều sử dụng chi tiết và tình tiết cụ thể để truyền tải thông điệp. Điểm khác biệt là tác phẩm nghệ thuật dùng phương tiện trực quan và tác động trực tiếp đến cảm xúc, trong khi tác phẩm văn học dùng ngôn ngữ viết và kích thích trí tưởng tượng của người đọc.

Câu 1: Tác giả bài viết đã nêu và giải quyết vấn đề gì trong tác phẩm "Truyện Kiều"? Theo bạn, đó là một vấn đề văn học hay một vấn đề xã hội?

Đáp án chuẩn:

- Tác giả bài viết đã nêu về vấn đề: Tính chất phi thường trong con người bình thường Thúy Kiều và giải quyết vấn đề đó bằng cách đưa ra các lí lẽ, dẫn chứng để chứng minh.

- Theo em, đó là một vấn đề văn học.

Câu 2: Với mỗi luận điểm, lí lẽ và bằng chứng có sự kết hợp với nhau như thế nào? Những ví dụ nào có thể giúp bạn làm rõ điều đó?

Đáp án chuẩn:

Trong mỗi luận điểm, ngữ liệu đã có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ, bằng chứng, luận điểm.

Ví dụ: Trong luận điểm 1 "Thực tế không ai... bến nước bình thường".

- Lí lẽ 1: "Con người bình thường ... là ni tấc"

- Lí lẽ 2: "Cả cuộc đời Kiều ... nghĩ sao về cuộc đời Kiều?"

- Bằng chứng: "Giữa cảnh đêm ... rơi xuống sự tầm thường".

Câu 3: Điểm giống nhau, khác nhau trong cách nêu lí lẽ và đưa bằng chứng khi nghị luận về một vấn đề xã hội trong bài viết về tranh "Đám cưới chuột" (tác phẩm hội họa) và về nhân vật Thúy Kiều trong "Truyện Kiều" (tác phẩm văn học).

Đáp án chuẩn:

Giống nhau: Cả hai đều cần sử dụng tình tiết và số liệu để chứng minh quan điểm. 

Khác nhau: Nghị luận về tranh tập trung vào nét vẽ, màu sắc và kỹ thuật, trong khi nghị luận về vấn đề xã hội dựa vào tài liệu, phân tích chính sách, ý kiến chuyên gia và thống kê.

Câu 1: Hãy viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội gợi ra từ một tác phẩm văn học hoặc tác phẩm nghệ thuật mà bạn quan tâm.

Đáp án chuẩn:

     Nhìn vào số phận của nhiều nhân vật trong "Truyện Kiều", ta không thể không tự hỏi vì sao họ lại phải trải qua những khó khăn, đau khổ đến như vậy? Điều đó không chỉ có liên quan đến địa vị xã hội mà còn cả tới sự thiếu nhân ái của một số người trước những người khác.

   Người phụ nữ trong văn chương thường là hình mẫu xinh đẹp cả ngoại hình lẫn nội tâm. Thúy Kiều là ví dụ điển hình: tài sắc vẹn toàn, sẵn sàng hy sinh bản thân để chuộc cha và giữ lời hẹn với Kim Trọng. Dù gặp nhiều biến cố, nàng vẫn cam chịu, lo lắng cho người khác mà không màng đến bản thân. Nét đẹp của nàng phản ánh phẩm hạnh chung của phụ nữ phong kiến: đẹp người, đẹp nết, luôn thủy chung và hiếu thảo dù phải chịu đựng đau khổ.

     Dù đẹp đẽ và đáng trân trọng, những người phụ nữ này lại phải sống trong xã hội mục nát với quan lại tham nhũng và tư tưởng trọng nam khinh nữ. Họ càng xinh đẹp thì càng phải chịu bất công, như câu "hồng nhan bạc phận". Thúy Kiều, với cuộc đời đầy biến cố, phải bán mình chuộc cha, trở thành món hàng trong tay bọn buôn người. Nàng trải qua đau đớn, bị lưu lạc và chịu muôn vàn tai ương.

     Thúy Kiều chính là những nhân vật đại diện cho số phận người phụ nữ trong xã hội xưa. Họ không có quyền lợi, không có tự do, cũng chẳng có quyền được hạnh phúc - một cái quyền cơ bản nhất của con người. Họ bị hủ tục thối nát của xã hội phong kiến đẩy xuống vực sâu, chịu muôn vàn tủi hờn và đau thương. Dù họ cam chịu hay vùng vẫy, họ cũng chẳng bao giờ thoát được nanh vuốt của xã hội thối nát đó. Nhưng sau tất cả, họ vẫn giữ được cho mình vẻ đẹp đáng trân quý của tâm hồn thanh cao.