BÀI 1. THÔNG ĐIỆP TỪ THIÊN NHIÊN (TÙY BÚT, TẢN VĂN)

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI_TRĂNG SÁNG TRÊN ĐẦM SEN

CH1: Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen.

Đáp án chuẩn:

+ Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen

+ Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng...

CH2: Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình, cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Đáp án chuẩn:

Yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố trữ tình được thể hiện trong hai câu sau:

"Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen” tuy “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng” 

=> khắc họa nên một khung cảnh trữ tình và thơ mộng biết bao, cảnh và trăng hòa quyện với nhau, tạo nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người. Sự kết hợp ấy đã khắc họa nên vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng.

CH3: Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

Đáp án chuẩn:

- “Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”

- “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều” 

- “Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.

CH4: Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản là gì?

Đáp án chuẩn:

Cảm hứng văn bản viết về vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng thể hiện niềm xao xuyến khi được thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp của hương sắc nơi đây.

CH5: Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen.

Đáp án chuẩn:

- Chất trữ tình trong tản văn, tùy bút được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ, và thiên nhiên, làm rung động thẩm mỹ của người đọc, như vẻ đẹp dịu dàng của đầm sen.

- Cái tôi trong tùy bút, tản văn thể hiện qua cảm xúc và suy nghĩ riêng của tác giả, thường được nhận biết qua từ nhân xưng ngôi thứ nhất, như trong khung cảnh buổi đêm yên tĩnh.

- Ngôn ngữ tản văn, tùy bút thường tinh tế, sống động, giàu hình ảnh và chất trữ tình, như khi tác giả so sánh hương sen với "tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới," làm nổi bật hương thơm và vẻ đẹp của hoa sen.

CH1: Từ việc đọc các văn bản trên, hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) để chia sẻ về một thông điệp ý nghĩa nhất mà em nhận được từ thiên nhiên. Sau đó, chọn một đoạn bất kì trong đoạn văn để giải thích nghĩa các xác định cách giải thích đã dùng.

Lời giải:

Con người luôn gắn bó với thiên nhiên, coi thiên nhiên là người bạn tốt. Thiên nhiên bao gồm các yếu tố tự nhiên như ao, hồ, sông, ngòi,... mà không do con người tạo ra. Thiên nhiên cung cấp các nhu cầu thiết yếu như đất để trồng trọt, nước để sinh hoạt, rừng để khai thác gỗ, điều hòa khí hậu, và mang lại giá trị thẩm mỹ. Thiên nhiên còn là nguồn cảm hứng trong nghệ thuật. Tuy nhiên, con người hiện đang đối xử không tốt với thiên nhiên qua việc chặt phá rừng, xả rác, và lãng phí nước. Do đó, cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường để giữ mối quan hệ này bền vững.

- thiên nhiên: nơi cung cấp tài nguyên cho cuộc sống và sản xuất.

- mộc mạc: chất phác, không chải chuốt, không hoa mỹ.

- bừa bãi: không có trật tự, thiếu nền nếp, bất chấp đúng sai.