BÀI 1. THÔNG ĐIỆP TỪ THIÊN NHIÊN (TÙY BÚT, TẢN VĂN)

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI_TRĂNG SÁNG TRÊN ĐẦM SEN

CH1: Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen.

Trả lời:

Những từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen: Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen; Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng...

CH2: Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình, cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Trả lời:

Yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố trữ tình được thể hiện trong hai câu sau: "Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen” và “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng” 

Tác dụng: Khắc họa khung cảnh trữ tình và thơ mộng, cảnh và trăng hòa quyện với nhau, tạo nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người. Sự kết hợp ấy đã tô đậm vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thơ mộng.

CH3: Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

Trả lời:

Những dẫn chứng trong văn bản cho thấy sự liên tưởng bất ngờ:

“Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”

“Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều” 

“Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.

Một làn gió nhẹ nhàng vô tình thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất trời, mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo léo so sánh với “tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới”

Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” 

"Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen” 

“Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

CH4: Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản là gì?

Trả lời:

Cảm hứng chủ đạo của văn bản là sự xao xuyến khi được thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thơ mộng. 

CH5: Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen.

Trả lời:

- Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình được sử dụng đã tạo nên rung động thẩm mỹ cho người đọc. Đồng thời làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên thơ mộng và khung cảnh trữ tình.  

- Cái tôi trong tuỳ bút là yếu tố không chỉ thể hiện cảm xúc, suy nghĩ riêng của tác giả thông qua văn bản mà còn bộc lộ nỗi tâm sự, sự sáo động trong tâm hồn của tác giả khi được tản bộ dưới vầng trăng sáng. 

- Ngôn ngữ tản văn thường tinh tế, sống động mang hơi thở đời sống, giàu hình ảnh và chất trữ tình.

CH1: Từ việc đọc các văn bản trên, hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) để chia sẻ về một thông điệp ý nghĩa nhất mà em nhận được từ thiên nhiên. Sau đó, chọn một đoạn bất kì trong đoạn văn để giải thích nghĩa các xác định cách giải thích đã dùng. 

Lời giải:

Bảo vệ thiên nhiên không chỉ là nhiệm vụ mà còn là trách nhiệm của chúng ta cần thực hiện để bảo vệ sự sống của trái đất. Những nhu cầu cần thiết trong cuộc sống đều được khai thác từ thiên nhiên như đất dùng để trồng trọt, chăn nuôi; nước dùng để sinh hoạt; rừng giúp điều hoà khí hậu, chống bão lũ, tạo không khí trong lành… Thiên nhiên tươi đẹp còn làm phong phú thêm đời sống tinh thần của con người, là nguồn cảm hứng bất tận trong thi ca, người bạn tâm giao của những nghệ sĩ. Tuy nhiên, do sự tác động của con người, môi trường tự nhiên đang gặp nhiều vấn đề nghiêm trọng như sự mất cân bằng tự nhiên, tình trạng khí hậu biến đổi thất thường, lũ lụt, hạn hán và cường độ các cơn bão ngày càng gia tăng, gây tổn hại về kinh tế, sự sống con người. Vì vậy, chúng ta cần nâng cao nhận thức và giáo dục về bảo vệ thiên nhiên, tăng cường truyền thông báo chí về tầm quan trọng của công việc bảo vệ thiên nhiên. Chúng ta cần phải hành động ngay để bảo vệ sự tươi đẹp, hùng vĩ của thiên nhiên. 

Thiên nhiên: là một nơi cung cấp các nguồn tài nguyên để phục vụ cho cuộc sống và sản xuất sinh hoạt của con người.