BÀI 9. KHÁM PHÁ TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI

VĂN BẢN. KHUÔN ĐÚC ĐỒNG CỔ LOA: “NỎ THẦN” KHÔNG CHỈ LÀ TRUYỀN THUYẾT

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC   

CH1: Dựa trên nhan đề, bạn dự đoán văn bản sẽ trình bày nội dung gì?

CH2: Bạn đã biết gì về truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy? Hình ảnh nỏ thần trong truyền thuyết ấy gợi cho bạn suy nghĩ gì?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Bạn hiểu từ “độc bản” trong đoạn văn này như thế nào?

CH2: Xác định dữ liệu và ý kiến/ quan điểm của người viết trong đoạn văn: “Trong số mười mang khuôn…như khuôn đúc, trống đồng”.

CH3: Người viết trình bày thông tin này với mục đích gì?

SAU KHI ĐỌC

CH1: Xác định các thông tin chính của văn bản. Văn bản đã sử dụng (những) kiểu bố cục nào để trình bày thông tin? 

CH2: Trong các thông tin chính của văn bản, người viết chọn (những) thông tin nào để trình bày chi tiết? Từ đó, nhận xét về cách chọn lọc thông tin của văn bản. 

CH3: Xác định loại dữ liệu được sử dụng trong phần văn bản: “Ông Hoàng Công Huy – lãnh đạo Ban Quản lí Khu di tích Cổ Loa… Bảo vật quốc gia theo Quyết định số 2283/QĐ-TTg”. Loại dữ liệu ấy giữ vai trò gì trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản?

CH4: Hãy đánh giá về tính mới mẻ, cập nhật, độ tin cậy của dữ liệu, thông tin được trình bày trong văn bản. 

CH5: So sánh hiệu quả biểu đạt của văn bản trong hai trường hợp: có sử dụng hình minh hoa (Hình 3) và không sử dụng hình ảnh.

CH6: Qua văn bản, người viết đã thể hiện thái độ như thế nào đối với văn hóa dân tộc? Thái độ ấy gợi cho bạn (những) suy nghĩ gì?

CH7: Tìm đọc truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy. Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về hình ảnh nỏ thần được thể hiện trong truyền thuyết trên và trong thực tế lịch sử.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC   

CH1: Từ nhan đề, ta dự đoán được văn bản sẽ đề cập đến những di vật ở di tích Cổ Loa

CH2: 

Vua An Dương Vương được thần Rùa Vàng giúp xây thành và nỏ thần. Triệu Đà cầu hôn, con trai Trọng Thủy dụ Mị Châu cho xem nỏ thần rồi đánh tráo. An Dương Vương thua trận, Mị Châu bị An Dương Vương chém chết . Trọng Thủy hối hận, ôm xác vợ về chôn, rồi tự vẫn.

Hình ảnh nỏ thần trong truyền thuyết chính là thứ vũ khí mạnh mẽ nhất giúp đánh tan quân giặc và giữ vững chủ quyền đất nước. 

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Từ “độc bản” trong đoạn văn này thể hiện sự tồn tại dưới dạng một bản duy nhất mà không tồn tại bất kì một phiên bản nào khác 

CH2: 

• Dữ liệu được đưa ra trong đoạn văn: “Trong số mười mang khuôn đúc mũi tên đồng ba cạnh, có ahi mang khuôn mặt ngoài được mài nhẵn và khắc chìm chữ Hán.”

• Ý kiến/ quan điểm của người viết trong đoạn văn: “Điều này cho thấy nhà nước Âu Lạc, thời kì An Dương Vương dùng chữ Hán để khắc trên các hiện vật quan trọng như khuôn đúc, trống đồng.”

CH3: Người viết trình bày thông tin nhằm tạo sự chân thực, thuyết phục.

SAU KHI ĐỌC

CH1: 

Thông tin chính: 

+ Dấu tích khu lò đúc đồng, những mũi tên bằng đá ở di tích Cổ Loa.

+ Chứng minh việc sáng chế ra loại nỏ bắn cùng lúc nhiều mũi tên là có thật.

+ Những bảo vật còn được lưu giữ ở khu Di tích Cổ Loa.

+ Các dữ liệu và ý kiến được người viết trình bày.

• Văn bản được trình bày theo bố cục 3 phần:

+ Phần 1: Giới thiệu mục đích

+ Phần 2: Trình bày chi tiết những bằng chứng, vật dụng chế tạo nỏ bắn ra nhiều mũi tên.

+ Phần 3: Kết luận 

CH2: Trong các thông tin chính của văn bản, người viết chọn trình bày, đưa ra những thông tin về các món bảo vật cùng với những vật dụng được dùng để chế tạo nỏ trình bày một cách chi tiết.

=>Cách chọn lọc thông tin của văn bản logic, hợp lí, giúp người đọc dễ hiểu

CH3: 

• Loại dữ liệu sử dụng trong văn bản là dữ liệu thông tin.

• Việc sử dụng dữ liệu này nhằm thể hiện một cách chân thực, khái quát thông tin chính của văn bản, tạo sự tin cậy cho văn bản, thuyết phục người đọc, người nghe.

CH4: Văn bản có tính mới mẻ, cập nhật nhanh, chính xác, độ tin cậy cao

CH5: Việc sử dụng kèm hình ảnh trong văn bản khiến người đọc hình dung một cách cụ thể, sinh động và dễ hiểu hơn hình dáng vật được miêu tả.

CH6: Đọc văn bản, ta thấy được người viết đã thể hiện thái độ trân trọng, tự hào đối với văn hóa dân tộc.

Từ thái độ ấy gợi cho chúng ta hiểu sâu sắc hơn về vấn đề cần phải trân trọng, gìn giữ, bảo tồn và phát huy những nét đẹp truyền thống văn hóa của dân tộc ta.

CH7: Gợi ý

• Truyền thuyết: Bắn nhiều mũi tên, uy lực phi thường.

• Lịch sử: Chế tạo nỏ đa mũi tên có thực, sức mạnh còn tranh luận.

• Nỏ thần: Biểu tượng trí tuệ, sức mạnh, tinh thần chống giặc ngoại xâm.

• Khẳng định truyền thống anh hùng của dân tộc Việt xưa.