BÀI 6. TRONG THẾ GIỚI CỦA GIẤC MƠ

VĂN BẢN. ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC   

CH1: Hãy tìm hiểu thông tin về nhà thơ Lor-ca và đất nước Tây Ban Nha trước khi đọc văn bản này.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Bạn hình dung như thế nào về hình ảnh “tiếng đàn bọt nước”?

CH2: Tìm những hình ảnh thể hiện sự chuyển đổi cảm giác trong khổ thơ thứ 3.

CH3: Tìm những hình ảnh khác xa nhau, thông thường khó liên kết với nhau, được đặt kế cận trong hai khổ thơ 5 và 6.

SAU KHI ĐỌC

CH1: Bài thơ này có gì khác thường về hình thức (dấu câu, độ dài ngắn của khổ thơ/dòng thơ,…)? Xác định thể loại, bố cục bài thơ và mạch cảm xúc của tác giả.

CH2: Tác giả Thanh Thảo đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh nào để gợi tả hình tượng nhà thơ Lor-ca trong hai khổ thơ đầu. Những từ ngữ, hình ảnh đó có điểm gì độc đáo?

CH3: Tìm một số biểu tượng được sử dụng trong bài thơ. Lí giải ý nghĩa của những biểu tượng đó.

CH4: Việc lặp lại âm thanh tiếng đàn “li-la li-la li-la” có tác dụng gì?

CH5: Nhạc điệu của khổ thơ thứ hai, thứ ba có gì đặc biệt và được tạo nên từ những yếu tố nào?

CH6: Nêu cảm nhận của bạn về hình tượng nhà thơ Lor-ca được thể hiện trong bài thơ.

CH7: Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?

CH8: Xác định chủ đề, tư tưởng và thông điệp của bài thơ. Chủ đề, tư tưởng và thông điệp đó được thể hiện thông qua những biện pháp tu từ nào? 

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC   

CH1:

Federico García Lorca (1898 - 1936): Nhà thơ, nhà viết kịch, họa sĩ Tây Ban Nha nổi tiếng thế kỷ 20. Là một trong những nhân vật tiêu biểu của thế hệ "Tuổi 27" - nhóm nhà văn, nhà thơ Tây Ban Nha tài năng bị ảnh hưởng bởi cuộc Nội chiến Tây Ban Nha.

Vương quốc Tây Ban Nha là một quốc gia có lịch sử lâu đời, văn hóa phong phú, nền kinh tế phát triển và là điểm đến du lịch hấp dẫn. Với vị trí địa lý chiến lược và vai trò quan trọng trong cộng đồng quốc tế, Tây Ban Nha đóng góp to lớn vào sự phát triển chung của khu vực và thế giới.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Âm thanh mong manh, tan biến, tượng trưng cho cuộc đời ngắn ngủi của Lorca.

CH2: 

Những hình ảnh thể hiện sự chuyển đổi cảm giác trong khổ thơ thứ ba:

- “tiếng ghi ta nâu”: biểu tượng cho tình yêu dành cho những mảnh đất, con đường Tây Ban Nha.
- “tiếng ghi ta lá xanh”: biểu trưng cho tình yêu cuộc sống mãnh liệt
- “tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan”: Lor - ca bị sát hại, nghệ thuật cũng dang dở
- “tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy”: số phận bi kịch của Lor - ca.
=> Tất cả diễn tả lòng tiếc thương của nhân dân Tây Ban Nha nói chung, của tác giả Thanh Thảo nói riêng đối với cái chết của Lor - ca.

CH3: 

Những hình ảnh khác xa nhau, thông thường khó liên kết với nhau, được đặt kế cận  trong hai khổ thơ 5 và 6:

- “không ai chôn cất tiếng đàn/ tiếng đàn như cỏ mọc hoang”.

- “giọt nước mắt vầng trăng/ long lanh trong đáy giếng”. 

SAU KHI ĐỌC

CH1: 

- Hình thức thơ có sự phá cách, mới mẻ; số từ, câu trong mỗi đoạn không đều nhau, có độ dài ngắn khác nhau, tuy nhiên vẫn tạo sự liên kết nhất quán trong tác phẩm.

- Bài thơ thuộc thể thơ tự do. 

- Bố cục: 3 phần
+ Phần 1 (6 dòng thơ đầu): Lor-ca một nghệ sĩ tự do và cô đơn, một nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha
+ Phần 2 (12 câu tiếp theo): Một cái chết đầy oan khuất gây ra bởi thế lực tàn ác
+ Phần 3 (còn lại): Niềm xót thương Lor-ca những suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca.

- Mạch cảm xúc thiết lập trên dòng cảm xúc mãnh liệt về cái chết bi thảm của Lo-car qua hàng loạt các hình ảnh biểu tượng.

CH2: 

Những từ ngữ, hình ảnh gợi tả hình tượng nhà thơ Lor-ca trong hai khổ thơ đầu:

+ “Tiếng đàn bọt nước”: Âm thanh mong manh, tan biến, tượng trưng cho cuộc đời ngắn ngủi của Lorca.

+ “Áo choàng đỏ gắt”:Hình ảnh quê hương đau thương, u ám trong chế độ độc tài.

+ “Lang thang”, “miền đơn độc”, “yên ngựa mỏi mòn”, “vầng trăng chếnh choáng”,...=> Hình ảnh Lor-ca cô đơn trên con đường đấu tranh cho sự tự do và cái mới. 

+ “Li la li la li la” => Gợi hợp âm của tiếng đàn Lor-ca.

• Những từ ngữ, hình ảnh đã làm toát lên vẻ đẹp của Lor-ca với một niềm khao khát, say mê trong cuộc hành trình canh tân nghệ thuật.

CH3: 

Một số biểu tượng được sử dụng trong bài thơ:

- Tiếng đàn ghi ta: Biểu tượng cho người nghệ sĩ Lorca và nghệ thuật của ông.

- Bầu trời cô gái ấy: Biểu tượng cho đất nước Tây Ban Nha.

- Máu chảy: Biểu tượng cho sự hy sinh của Lorca.

- Cỏ mọc hoang: Biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của nghệ thuật Lorca.

- Giọt nước mắt vầng trăng: Biểu tượng cho sự thương tiếc, đau buồn.

- Long lanh đáy giếng: Biểu tượng cho sự bất tử của nghệ thuật Lorca.

=> Đó là những biểu tượng của sự tự hào dân tộc Tây Ban Nha, cũng chính là biểu tượng của tình yêu quê hương của Lor-ca, của sự sáng tạo nghệ thuật của nhà thơ, đồng thời là khát vọng cao cả về tự do mà Lor-ca luôn theo đuổi suốt cuộc đời.

CH4: Nhấn mạnh, bộc lộ cảm xúc và gợi ra những trường liên tưởng khác nhau – âm thanh đó cũng chính là tiếng lòng, là tâm hồn, cuộc đời của Lor-ca.

CH5: 

• Nhạc điệu ở hai khổ thơ có phần nhanh, mạnh, gấp gáp. 

• Một bức tranh cuộc sống muôn màu vẻ của người nghệ sĩ

CH6: 

Nghệ sĩ tài hoa, cô đơn: Lorca đơn độc trên con đường nghệ thuật.

Chàng trai mộng du trước cái chết:

• "Kinh hoàng", "áo choàng bê bết đỏ" - sự tàn bạo của chế độ độc tài.

• "Bị điệu về bãi bắn", "đi như người mộng du" - bất lực, tuyệt vọng trước cái chết bất ngờ.

Bọt nước vỡ tan:

• Tiếng ghi ta "nâu", "bọt nước vỡ tan", "ròng ròng" - cuộc đời ngắn ngủi, mong manh của Lorca.

• Nghệ sĩ tài hoa nhưng số phận bạc mệnh, hy sinh trong chế độ độc tài.

Khát vọng nghệ thuật và lý tưởng:

• "Chôn tôi với cây đàn" - niềm đam mê nghệ thuật mãnh liệt.

• Nghệ sĩ - chiến sĩ đấu tranh cho nghệ thuật chân chính, chống lại chế độ độc tài.

CH7: Ngợi ca, thương xót trước sự tài hoa nhưng bạc mệnh của nhà thơ Lor-ca.

CH8: 

Chủ đề, tư tưởng: Thể hiện khao khát, ước nguyện suốt đời theo đuổi sự nghiệp sáng tạo nghệ thuật và cống hiến vì nghệ thuật.

• Thông điệp: Trên con đường đấu tranh cho tự do và khởi sinh cái mới, ta sẽ phải đối mặt với những khó khăn, sự cô đơn, nhưng không được bỏ cuộc bởi khi vượt qua những thử thách đó sẽ tìm thấy được sự tự do và tương lai tươi sáng.

=> Được thể hiện thông qua các biện pháp tu từ: Điệp, nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, láy âm,…