BÀI 2. NHỮNG Ô CỬA NHÌN RA CUỘC SỐNG

VĂN BẢN. LÃO HẠC

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Hãy hình dung khi con người rơi vào tình cảnh nghèo đói và túng quẫn, họ sẽ có cách phản ứng như thế nào?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: CH chuyện trong đoạn này được kể qua điểm nhìn của ai?

CH2: Đây là lời kể của ai?

CH3: Bạn nghĩ gì về tình cảm, thái độ của lão Hạc dành cho con qua đoạn văn này?

CH4: Đoạn văn này cho thấy lão Hạc là người như thế nào?

CH5: Đây là lời của nhân vật “tôi" hay lão Hạc?

CH6: Bạn có đồng tình với suy nghĩ của ông giáo về lão Hạc trong đoạn này?

SAU KHI ĐỌC

CH1: Tóm tắt cốt truyện Lão Hạc.

CH2: Nêu một số nét tính cách nổi bật của nhân vật lão Hạc và cho biết:

a. Lão Hạc tiêu biểu cho tầng lớp nào trong xã hội đương thời?

b. Hoàn cảnh sống đã tác động như thế nào đến số phận, tính cách của nhân vật?

CH3: Xác định ngôi kể, điểm nhìn và chỉ ra tác dụng của cách sử dụng ngôi kể, điểm nhìn đó trong văn bản.

CH4: Bạn suy nghĩ gì về cái chết của lão Hạc? Vì sao một người gần gũi, thân tình với lão Hạc như nhân vật ông giáo mà vẫn có lúc không hiểu hoặc hiểu lầm lão Hạc?

CH5: Đọc đoạn văn sau: “Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn, không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương, không bao giờ ta thương…” (Lão Hạc). Cho biết:

a. Đoạn văn là lời của ai nói với ai, trong trường hợp nào và với mục đích gì?

b. Tinh thần “cố tìm mà hiểu" “những người quanh ta" có ý nghĩa, tác dụng gì đối với chính nhà văn Nam Cao trong trường hợp ông viết Lão Hạc?

CH6: Bạn có nhận xét gì về cuộc sống của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 qua truyện ngắn Lão Hạc?

CH7: Theo bạn, tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao được viết theo phong cách lãng mạn hay phong cách hiện thực? Căn cứ vào đâu để bạn khẳng định như vậy?

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1:

Phản ứng tiêu cực: Lo lắng, tuyệt vọng, thay đổi hành vi tiêu cực, mất lòng tự trọng.

Phản ứng tích cực: Quyết tâm, sáng tạo, kiên trì, tìm kiếm sự giúp đỡ, trân trọng những gì đang có.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Nhân vật “tôi", tức là ông giáo.

CH2: Nhân vật ông giáo.

CH3: Lão Hạc là người cha yêu thương con vô bờ, dù nghèo nhưng vẫn muốn dành những điều tốt đẹp nhất cho con, hi vọng một ngày nào đó con sẽ trở về.

CH4:Lão Hạc là một người tốt, có trái tim nhân hậu và giàu lòng yêu thương. 

CH5:Nhân vật “tôi".

CH6: Tôi có đồng tình với suy nghĩ của ông giáo về lão Hạc trong đoạn này.

SAU KHI ĐỌC

CH1: 

Lão Hạc, nông dân nghèo, sống cùng chó Vàng. Con trai đi cao su, lão bán vườn, bán chó vì túng quẫn. Lão gửi tiền ông giáo lo cho con, sống kham khổ, cuối cùng ăn bả chó tự vẫn. 

CH2: 

1. Lão Hạc tiêu biểu cho tầng lớp nông dân Việt Nam trước cách mạng.

2. Hoàn cảnh sống nghèo khổ, cô đơn, túng quẫn đã tác động mạnh mẽ đến số phận và tính cách của Lão Hạc:

• Số phận bi đát: Lão phải bán đi mảnh vườn, đàn chó Vàng, thậm chí phải ăn bả chó để tự tử.

• Tính cách: Lão trở nên cẩn trọng, đề phòng, lo toan, chắt bóp từng đồng.

• Tuy nhiên, trong hoàn cảnh khó khăn, Lão vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp: yêu thương con sâu sắc, hiền lành, chất phác, sống có trách nhiệm, biết yêu thương, trân trọng những điều nhỏ bé.

CH3: Ngôi kể:

• Truyện "Lão Hạc" được kể theo ngôi thứ nhất (tôi - ông giáo).

  • Điểm nhìn:

• Điểm nhìn trong truyện "Lão Hạc" là điểm nhìn của nhân vật "tôi" (ông giáo).

  • Tác dụng của cách sử dụng ngôi kể, điểm nhìn:

• Ngôi thứ nhất:

  • Giúp cho câu chuyện chân thực, sinh động hơn như được kể lại từ chính người trong cuộc.

  • Tạo sự gần gũi, đồng cảm giữa người đọc với nhân vật "tôi" và Lão Hạc.

• Điểm nhìn của nhân vật "tôi":

  • Giúp cho người đọc hiểu rõ tâm tư, tình cảm của Lão Hạc.

  • Giúp cho người đọc thấy được sự quan tâm, đồng cảm của nhân vật "tôi" đối với Lão Hạc.

  • Giúp cho người đọc có cái nhìn khách quan về cuộc sống của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám

CH4:

Về cái chết của Lão Hạc:

Cái chết của Lão Hạc là một cái chết đầy thương tâm và bi đát. 

Cái chết của Lão Hạc là lời tố cáo xã hội phong kiến bất công đã đẩy người nông dân vào bước đường cùng. 

Ông giáo là người gần gũi, thân tình với Lão Hạc.

Có thể có một số lý do giải thích cho điều này:

• Lão Hạc là một người có lòng tự trọng cao.

• Lão Hạc là một người đàn ông già, cô đơn.

• Ông giáo cũng là một người có nhiều lo toan. 

Ông thương xót cho Lão Hạc và trách móc bản thân vì đã không quan tâm đến Lão Hạc nhiều hơn.

CH5:

a. Phân tích ngữ cảnh:

• Lời nói: Lời nói này được nhân vật ông giáo - người kể chuyện trong tác phẩm Lão Hạc - thốt ra.

• Đối tượng: Lời nói này được ông giáo nhắc nhở bản thân và người đọc về tầm quan trọng của việc thấu hiểu người khác.

• Hoàn cảnh: Lời nói này xuất hiện sau khi ông giáo hiểu ra nguyên nhân cái chết bi thảm của Lão Hạc. 

• Mục đích: Lời nói này thể hiện sự thức tỉnh của ông giáo về tầm quan trọng của việc thấu hiểu con người.

b. Ý nghĩa, tác dụng của tinh thần “cố tìm mà hiểu" “những người quanh ta":

• Đối với nhà văn Nam Cao:

  • Giúp ông sáng tạo nên những nhân vật chân thực, sinh động:

    • Nhờ thấu hiểu cuộc sống và con người, Nam Cao đã xây dựng nên những nhân vật mang đậm dấu ấn hiện 

    • Các nhân vật của Nam Cao không chỉ gây ấn tượng bởi số phận bi thảm mà còn bởi tâm hồn đẹp đẽ và những phẩm chất tốt đẹp ẩn sâu bên trong.

  • Giúp ông thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc trong tác phẩm:

CH6: 

1. Bức tranh tăm tối:

• Cái nghèo, áp bức, bóc lột.

• Số phận bi đát: Lão Hạc điển hình.

2. Phẩm chất tốt đẹp:

• Yêu thương con, sống hiền lành, giữ gìn phẩm giá.

3. Giá trị nhân đạo:

• Cảm thông, ca ngợi phẩm chất tốt đẹp, tố cáo xã hội bất công.

CH7: Tác phẩm được viết theo phong cách hiện thực bởi vì truyện đã phản ảnh chân thực, sâu sắc sự bị thảm, nghèo khổ của người nông dân Việt Nam trước cách mạng và xã hội đầy bất công.