BÀI 2. NHỮNG Ô CỬA NHÌN RA CUỘC SỐNG

VĂN BẢN. LÃO HẠC

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Hãy hình dung khi con người rơi vào tình cảnh nghèo đói và túng quẫn, họ sẽ có cách phản ứng như thế nào?

Soạn rút gọn: 

Phản ứng tiêu cực:

• Tuyệt vọng

• Lo lắng và stress

• Tức giận và oán hận

• Thu mình lại

Phản ứng tích cực:

• Quyết tâm vượt qua khó khăn

• Sáng tạo hơn

• Nhân ái và bao dung

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Câu chuyện trong đoạn này được kể qua điểm nhìn của ai?

Soạn rút gọn: 

Nhân vật “tôi", tức là ông giáo.

Câu hỏi: Đây là lời kể của ai?

Soạn rút gọn: 

Nhân vật ông giáo.

Câu hỏi: Bạn nghĩ gì về tình cảm, thái độ của lão Hạc dành cho con qua đoạn văn này?

Soạn rút gọn: 

Lão Hạc là người cha yêu thương con vô bờ, dù nghèo nhưng vẫn muốn dành những điều tốt đẹp nhất cho con, hi vọng một ngày nào đó con sẽ trở về.

Câu hỏi: Đoạn văn này cho thấy lão Hạc là người như thế nào?

Soạn rút gọn: 

Lão Hạc là một người tốt, có trái tim nhân hậu và giàu lòng yêu thương. Lão đau đớn, tự trách vô cùng, lão thấy có lỗi với cậu Vàng.

Câu hỏi: Đây là lời của nhân vật “tôi" hay lão Hạc?

Soạn rút gọn: 

Nhân vật “tôi".

Câu hỏi: Bạn có đồng tình với suy nghĩ của ông giáo về lão Hạc trong đoạn này?

Soạn rút gọn: 

Tôi có đồng tình với suy nghĩ của ông giáo về lão Hạc trong đoạn này vì nghèo khó đến cùng cực sẽ đẩy chúng ta vào ngõ cụt của cuộc đời, làm chuyện trái lương tâm vì miếng cơm manh áo. 

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tóm tắt cốt truyện Lão Hạc.

Soạn rút gọn: 

Lão Hạc là một người nông dân nghèo khổ, sống cô đơn với con chó Vàng sau khi con trai phẫn chí bỏ đi làm đồn điền cao su vì không có tiền cưới vợ. Do tuổi già sức yếu, Lão không thể làm thuê kiếm sống, buộc phải bán đi mảnh vườn và đàn chó Vàng để lấy tiền trang trải cuộc sống. Lão gửi gắm số tiền bán chó cho ông giáo và dặn dò ông giáo nhiều việc, trong đó quan trọng nhất là giữ gìn mảnh vườn cho con trai Lão. Cuộc sống của Lão ngày càng túng quẫn, Lão phải ăn khoai, ăn sung, thậm chí ăn cả mả con chó Vàng. Khi không còn cách nào khác, Lão tìm đến Binh Tư, một người chuyên rình mò bắt chó, để xin bả chó. Lão Hạc tự kết liễu đời mình bằng cách ăn bả chó. Sau khi Lão Hạc chết, ông giáo mới hiểu được nguyên nhân cái chết của Lão và thương xót cho số phận bi đát của người bạn già.

Câu 2: Nêu một số nét tính cách nổi bật của nhân vật lão Hạc và cho biết:

a. Lão Hạc tiêu biểu cho tầng lớp nào trong xã hội đương thời?

b. Hoàn cảnh sống đã tác động như thế nào đến số phận, tính cách của nhân vật?

Soạn rút gọn: 

A, Lão Hạc tiêu biểu cho tầng lớp nông dân Việt Nam trước cách mạng.

B, Hoàn cảnh sống nghèo khổ, cô đơn, túng quẫn đã tác động mạnh mẽ đến số phận và tính cách của Lão Hạc:

• Lão phải bán đi mảnh vườn, đàn chó Vàng, thậm chí phải ăn bả chó để tự tử.

• Lão trở nên cẩn trọng, đề phòng, lo toan, chắt bóp từng đồng.

  • Ngôi kể: ngôi thứ nhất (tôi - ông giáo).

Câu 3: Xác định ngôi kể, điểm nhìn và chỉ ra tác dụng của cách sử dụng ngôi kể, điểm nhìn đó trong văn bản.

Soạn rút gọn: 

• Điểm nhìn:là điểm nhìn của nhân vật "tôi" (ông giáo).

• Tác dụng của cách sử dụng ngôi kể, điểm nhìn:

• Ngôi thứ nhất:

  • Giúp cho câu chuyện chân thực, sinh động hơn như được kể lại từ chính người trong cuộc.

  • Tạo sự gần gũi, đồng cảm giữa người đọc với nhân vật "tôi" và Lão Hạc.

• Điểm nhìn của nhân vật "tôi":

  • Giúp cho người đọc hiểu rõ tâm tư, tình cảm của Lão Hạc.

  • Giúp cho người đọc thấy được sự quan tâm, đồng cảm của nhân vật "tôi" đối với Lão Hạc.

  • Giúp cho người đọc có cái nhìn khách quan về cuộc sống của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám

Câu 4: Bạn suy nghĩ gì về cái chết của lão Hạc? Vì sao một người gần gũi, thân tình với lão Hạc như nhân vật ông giáo mà vẫn có lúc không hiểu hoặc hiểu lầm lão Hạc?

Soạn rút gọn: 

• Về cái chết của Lão Hạc:

Cái chết của Lão Hạc là một cái chết đầy thương tâm và bi đát. Nó cho thấy số phận bi thảm của người nông dân trong xã hội phong kiến Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.

Cái chết của Lão Hạc là lời tố cáo xã hội phong kiến bất công đã đẩy người nông dân vào bước đường cùng. Nó cũng thể hiện sự bất lực của Lão Hạc trước hoàn cảnh. 

• Về việc nhân vật ông giáo có lúc không hiểu hoặc hiểu lầm Lão Hạc:

• Lão Hạc là một người có lòng tự trọng cao. Lão không muốn làm phiền người khác nên đã giấu diếm ông giáo về hoàn cảnh thực sự của mình.

• Lão Hạc là một người đàn ông già, cô đơn. Lão không có ai để chia sẻ những tâm tư, tình cảm của mình.

• Ông giáo cũng có gia đình để lo lắng nên không thể dành hết thời gian để quan tâm đến Lão Hạc.

Câu 5: Đọc đoạn văn sau: “Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn, không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương, không bao giờ ta thương…” (Lão Hạc). Cho biết:

a. Đoạn văn là lời của ai nói với ai, trong trường hợp nào và với mục đích gì?

b. Tinh thần “cố tìm mà hiểu" “những người quanh ta" có ý nghĩa, tác dụng gì đối với chính nhà văn Nam Cao trong trường hợp ông viết Lão Hạc?

Soạn rút gọn: 

a. Phân tích ngữ cảnh:

• Lời nói: Lời nói này được nhân vật ông giáo - người kể chuyện trong tác phẩm Lão Hạc - thốt ra.

• Lời nói này được ông giáo nhắc nhở bản thân và người đọc về tầm quan trọng của việc thấu hiểu người khác.

• Hoàn cảnh: Lời nói này xuất hiện sau khi ông giáo hiểu ra nguyên nhân cái chết bi thảm của Lão Hạc. Ông giáo đã hối hận vì không hiểu được hoàn cảnh và nỗi khổ tâm của Lão Hạc.

  • Giúp ông sáng tạo nên những nhân vật chân thực, sinh động

b. Ý nghĩa, tác dụng của tinh thần “cố tìm mà hiểu" “những người quanh ta" đối với nhà văn Nam Cao:

• Giúp ông thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc trong tác phẩm

Câu 6: Bạn có nhận xét gì về cuộc sống của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 qua truyện ngắn Lão Hạc?

Soạn rút gọn: 

Qua tác phẩm Lão Hạc, ta có thể nhận thấy cuộc sống của người dân nghèo ở nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 vô cùng bi thảm và đầy bất công:

Câu 7: Theo bạn, tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao được viết theo phong cách lãng mạn hay phong cách hiện thực? Căn cứ vào đâu để bạn khẳng định như vậy?

Soạn rút gọn: 

- Tác phẩm được viết theo phong cách hiện thực bởi vì truyện đã phản ánh chân thực, sâu sắc sự bị thảm, nghèo khổ của người nông dân Việt Nam trước cách mạng và xã hội đầy bất công.