BÀI 1. NHỮNG SẮC ĐIỆU THI CA

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI. TIẾNG THU

Câu 1: Xác định chủ thể trữ tình của bài thơ và cho biết chủ thể ấy xuất hiện theo dạng thức nào (có từ nhân xưng rõ ràng, hoá thân vào nhân vật, một chủ thể ẩn)

Soạn rút gọn:

- Chủ thể ẩn

- Không trực tiếp xuất hiện mà chỉ thể hiện qua những lời nói đầy da diết, hướng đến đối tượng “em”.

Câu 2: Bạn hiểu thế nào về nhan đề “Tiếng thu"? Bài thơ là lời của ai nói với ai, nói về điều gì và bằng thái độ, giọng điệu như thế nào?

Soạn rút gọn:

Nhan đề "Tiếng thu" là một ẩn dụ, gợi ra nhiều tầng nghĩa:

• Âm thanh báo hiệu mùa thu đã đến.

• Tiếng lòng của thi nhân trước cảnh sắc và khí vị mùa thu.

• Nỗi niềm u hoài, bâng khuâng, thương cảm của nhà thơ trước cuộc đời.

Lời thơ, chủ đề và giọng điệu của bài thơ

• Lời thơ là lời của tác giả, thể hiện cảm xúc, suy tư của tác giả trước cảnh sắc và khí vị mùa thu.

• Chủ đề: Bài thơ miêu tả cảnh sắc mùa thu và bộc lộ tâm trạng của tác giả trước cảnh sắc ấy.

• Thái độ, giọng điệu:

• Giọng thơ bâng khuâng, u hoài, buồn thương.

• Thái độ nuối tiếc, xót xa trước cảnh vật và thời gian trôi nhanh.

Câu 3: Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào? Nêu một số biểu hiện về sự phù hợp giữa các yếu tố hình thức như thể thơ, từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ… với chủ đề và cảm hứng chủ đạo của tác phẩm.

Soạn rút gọn:

- Bài thơ được sáng tác theo thể thơ 5 chữ.

- Ví dụ về sự phù hợp giữa các yếu tố hình thức với chủ đề và cảm hứng chủ đạo:

• Thể thơ: Ngắn gọn, súc tích, phù hợp với việc thể hiện những cảm xúc bâng khuâng, u hoài.

• Từ ngữ: giàu sức gợi, gợi cảm giác buồn thương: "buồn không tên", "tiếng lòng".

• Hình ảnh:

  • Mang tính biểu tượng: "tiếng chuông Trấn Vũ", "con nai vàng ngơ ngác".

  • Gợi cảm giác buồn thương: "lá vàng khô", "tiếng lòng".

Câu 4: Tiếng thu được sáng tác theo phong cách nào? Nêu một số biểu hiện của phong cách sáng tác được thể hiện qua văn bản.

Soạn rút gọn:

- Phong cách lãng mạn

-         Biểu hiện:

• Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là cảm hứng lãng mạn.

• Bộc lộ tâm trạng u hoài, bâng khuâng của tác giả trước cảnh sắc mùa thu.

Câu 5: Tìm đọc bài thơ Thu vịnh (Nguyễn Khuyến). Chỉ ra và lí giải sự khác biệt giữa hai bài Thu vịnh và Tiếng thu ở các khía cạnh sau:

a. Cách cảm nhận và gợi tả bức tranh mùa thu.

b. Cách thể hiện tình cảm, tâm trạng của chủ thể trữ tình.

Soạn rút gọn:

Khác biệt:

• "Thu vịnh" miêu tả cảnh thu mang vẻ đẹp hiu quạnh, buồn man mác, thể hiện tâm trạng buồn bã, hiu quạnh của tác giả.

• "Tiếng thu" miêu tả cảnh thu mang vẻ đẹp lãng mạn, huyền ảo, thể hiện tâm trạng bâng khuâng, u hoài của tác giả.