BÀI 1. NHỮNG SẮC ĐIỆU THI CA

VĂN BẢN. HOÀNG LẠC LÂU (LẦU HOÀNG HẠC)

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Tìm hiểu và chia sẻ với các bạn cùng lớp những điều bạn biết về Hoàng Hạc ở Vũ Hán, Trung Quốc.

Soạn rút gọn: 

Hoàng Hạc lâu tọa lạc tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Là một trong Tứ đại danh lâu nổi tiếng nhất đất nước, Hoàng Hạc lâu sừng sững bên bờ sông Dương Tử thơ mộng, mang theo giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật vô giá.

- Có giá lịch sử lâu đời:Lần đầu tiên được xây dựng vào năm 223, Hoàng Hạc lâu trải qua bao thăng trầm lịch sử với 12 lần bị phá hủy và tái thiết.

- Có giá trị văn hóa sâu sắc:

• Nơi đây gắn liền với truyền thuyết về hạc vàng, biểu tượng cho sự may mắn và trường thọ.

• Là nguồn cảm hứng bất tận cho các thi nhân, văn sĩ, nhạc sĩ, họa sĩ.

• Nơi lưu giữ nhiều tác phẩm nghệ thuật giá trị như thơ ca, tranh ảnh, thư pháp,…

  • 4 câu đầu:

- Là điểm du lịch hấp dẫn:

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Hai câu đầu có tuân thủ luật bằng trắc của thơ đường không?

Soạn rút gọn: 

Hai câu có tuân thủ luật bằng trắc.

Câu hỏi: Theo bạn, vì sao khói sóng trên sông lại khiến chủ thể trữ tình cảm thấy buồn?

Soạn rút gọn: 

Hình ảnh "khói sóng" gợi lên khung cảnh sông nước mênh mông, hoang vắng, thiếu vắng sự sống. Từ đó, gợi nên nỗi nhớ quê hương của người con xa quê.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Xác định chủ thể trữ tình và nội dung bao quát của bài thơ.

Soạn rút gọn: 

- Chủ thể trữ tình: tác giả

- Nội dung bao quát bài thơ: 

+ Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ:

+ Nỗi buồn thương, tiếc nuối trước sự đổi thay của thời gian:

+ Niềm hy vọng về tương lai tươi sáng:

Câu 2: Phân tích tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình bộc lộ trong bài thơ (lưu ý bốn dòng thơ đầu và hai dòng thơ cuối).

Soạn rút gọn: 

• Buồn thương, tiếc nuối vì lầu Hoàng Hạc đã đổi thay, không còn như xưa.

• Nhớ nhung về những người xưa đã từng đến đây.

• Cảm nhận sự vô thường của thời gian, mọi thứ đều thay đổi.

• Nỗi niềm cô đơn, lẻ loi trước cảnh vật mênh mông.

  • 2 câu cuối:

• Nỗi buồn sầu, nuối tiếc khi phải chia tay.

• Lòng hướng về quê hương, về những người thân yêu.

  • Bốn câu thơ đầu:

Câu 3: Nhận xét về bố cục, cách sử dụng vần, nhịp, đối trong bài thơ.

Soạn rút gọn: 

- Bố cục:

Câu 1 + 2: Đề

Câu 3 + 4: Thực

Câu 5 + 6: Luận

Câu 7 + 8: Kết

- Đọc bản phiên âm và bản dịch thơ thứ hai ngắt nhịp 4/3, bản dịch thơ thứ nhất đọc theo nhịp thơ lục bát.

- Đối trong bài thơ

• Đối lập giữa quá khứ với hiện tại

• Đối lập xưa và nay

• Đối lập còn và mất

• Đối lập giữa thực và hư

• Đối thanh

  • Bốn câu cuối:

• Đối lập giữa không gian thực - không gian tâm tưởng

Câu 4: Theo bạn, các hình ảnh, điển tích, điển cố có vai trò như thế nào trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm.

Soạn rút gọn: 

Các hình ảnh, điển tích và điển cố trong bài thơ đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm. Hoàng Hạc lâu, mây trắng, sông Hán Dương, cây cỏ Anh Vũ… tạo nên bức tranh tượng trưng về sự xa cách, nỗi nhớ quê hương và tâm trạng u sầu của người lính xa xứ.

Câu 5: Hoàng Hạc lâu được sáng tác theo phong cách nào? Theo bạn, bài thơ đã thể hiện rõ nhất đặc điểm gì của phong cách đó?

Soạn rút gọn: 

Phong cách và đặc điểm của bài thơ:

• Phong cách: cổ điển

• Đặc điểm:

  • Kết cấu chặt chẽ, ngôn ngữ hàm súc, giàu sức gợi.

  • Hình ảnh thơ giàu tính biểu tượng, sử dụng nhiều điển tích, điển cố.

  • Thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa tả cảnh và ngụ tình.

Bài thơ "Hoàng Hạc Lâu" đã thể hiện rõ nhất đặc điểm của phong cách thơ Đường luật: ngôn ngữ hàm súc, giàu sức gợi, hình ảnh thơ giàu tính biểu tượng, sử dụng nhiều điển tích, điển cố.

Câu 6: Kẻ bảng sau vào vở và điền thông tin thích hợp vào bảng:

Soạn rút gọn: