BÀI 4. SỰ THẬT VÀ TRANG VIẾT

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CH1: Chỉ ra sự khác nhau giữa ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật.

CH2: Phân tích đặc điểm ngôn ngữ thân mật có trong các trường hợp sau:

a. Đi nhé! Đi nhé! Những cô gái cũng hết cả rụt rè giơ cả hai tay lên vẫy, vẫy mãi… rồi tinh nghịch lấy ngón tay nhỏ xíu trỏ lên đầu nhắc anh bộ đội hãy giữ gìn cuộc sống của mình. Ừ, chết làm sao được cơ chứ, đùa một chút cho vui. Ai cũng bị lây cái không khí rạo rực khí thế lên đường ấy, cả những em bé vừa đứng vững giấu mặt sau hàng rào xi măng mà vẫy. Y cứ xuýt xao mãi vì ngồi bên cửa sổ, nó nghe rành rọt tiếng một đứa bé chỉ 5, 6 tuổi ở ga Phủ Lý. Các chú đánh xong giặc Mỹ mà về nhé!

(Nguyễn Văn Thạc, Mãi mãi tuổi hai mươi)

b. Tức thì mục già giẫy nảy người lên mà rằng:

- Cha mẹ ơi! Sữa như thế mà mẹ lại còn bảo là “tạm được". Tốt vào hạng nhất rồi đấy mẹ ạ. 

Bà kia bĩu môi:

- Phải, hạng nhất đấy!

- Chứ gì? Chị ấy mới đẻ con so, xưa nay lại không phải chân lấm tay bùn bao giờ, lại là vợ ông Phó lý chả phải khổ sơ như người khác thì làm gì sữa chả tốt?

- Thế là bao nhiêu?

(Vũ Trọng Phụng, Cơm thầy cơm cô)

CH3: Đọc văn bản Thư gửi con trai của Thô-mát Hân Mo-gân (Thomas Hunt Morgan) trong phần Viết và cho viết văn bản này dùng ngôn ngữ thân mật hay ngôn ngữ trang trọng. Dựa vào đâu bạn nhận định như vậy?

CH4: Chúng ta có thể sử dụng ngôn ngữ thân mật khi thi vấn đáp, trả lời phỏng vấn xin bổng du học, dẫn chương trình trong một buổi toạ đàm không? Vì sao?

Từ đọc đến viết: Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày ý kiến về vấn đề: trong trang Facebook cá nhân, nên hay không nên nêu danh tính thật của người sử dụng? Vì sao?

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

CH1: 

Ngôn ngữ trang trọng:

• Sử dụng nhiều từ ngữ Hán Việt.

• Sử dụng các thành ngữ, tục ngữ phù hợp.

• Tránh sử dụng tiếng lóng, từ ngữ thô tục.

Ngôn ngữ thân mật:

• Sử dụng nhiều từ ngữ địa phương, tiếng lóng.

• Sử dụng các câu cảm thán, câu cầu khiến.

• Có thể sử dụng ngôn ngữ cơ thể để thể hiện cảm xúc

CH2:

a. Lời của các cô gái thanh niên xung phong với các anh lính, thể hiện cảm xúc vui đùa, hóm hỉnh, thân mật

b. Thể hiện sự suồng sã trong cách nói chuyện của hai nhân vật

CH3: Văn bản “Thư gửi con trai” của Thomas Hunt Morgan sử dụng ngôn ngữ trang trọng. Điều này có thể được nhận định dựa vào việc sử dụng từ ngữ cẩn trọng, cấu trúc câu phức tạp và việc tránh sử dụng các từ ngữ thông tục hay thân mật quá mức. 

CH4: Không nên .

Lý do:

• Môi trường trang trọng: Các trường hợp này đều diễn ra trong môi trường trang trọng, đòi hỏi sự chuyên nghiệp và lịch sự.

• Đối tượng: Người nghe là những người có uy tín, vị trí cao hơn, cần được tôn trọng.

• Mục đích: Thể hiện sự tôn trọng đối với người nghe và thể hiện sự chuyên nghiệp của bản thân.

Từ đọc đến viết: 

• Sử dụng tên thật trên Facebook mang lại nhiều lợi ích như tăng độ tin cậy, dễ dàng kết nối, mở rộng giao tiếp và bảo vệ quyền riêng tư. 

• Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nguy cơ mất đi sự riêng tư, lừa đảo và áp lực từ cộng đồng mạng.

•  Việc sử dụng tên thật hay không phụ thuộc vào mục đích sử dụng và quan điểm cá nhân của mỗi người. 

• Hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định và sử dụng mạng xã hội một cách thông minh, trách nhiệm.