BÀI 1. NHỮNG SẮC ĐIỆU THI CA

VĂN BẢN. TRÀNG GIANG

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Theo bạn, khi đứng trước cảnh trời nước mênh mông buổi hoàng hôn, con người thường dễ nảy sinh tâm trạng, nỗi niềm gì?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Bạn hình dung như thế nào về cảnh “nắng xuống, trời lên sâu chót vót?”

CH2: Những hình ảnh trong khổ thơ này bộc lộ tâm trạng gì của chủ thể trữ tình?

SAU KHI ĐỌC

CH1: Xác định nội dung bao quát của bài thơ và nội dung chính của từng khổ thơ.

CH2: Nhận xét về cách đặt nhan đề và nêu tác dụng của lời đề từ.

CH3: Phân tích vai trò của vần, nhịp thơ trong việc thể hiện tâm trạng, cảm xúc của chủ thể trữ tình.

CH4: Theo bạn, trong sự tương phản với không gian “trời rộng", “sông dài", các hình ảnh “thuyền", “củi" (khổ 1), “cồn nhỏ", “bến cô liêu", (khổ 2), “bèo dạt…” (khổ 3), “chim nghiêng cánh nhỏ…” (khổ 4) biểu trưng cho điều gì?

CH5: Nêu chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

CH6: So sánh Tràng giang (Huy Cận) và Hoàng Hạc lâu (Thôi Hiệu) để làm rõ:

a. Những điểm tương đồng và khác biệt trong khổ thơ cuối.

b. Những điểm khác biệt về đề tài và hình thức thể loại giữa hai bài thơ.

CH7: Bài thơ Tràng giang được sáng tác theo phong cách nào? Căn cứ vào đâu để bạn kết luận như vậy?

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: 

Cảnh hoàng hôn gợi lên nhiều cảm xúc trong con người:

• Choáng ngợp, bồi hồi: Trước vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên.
• Suy tư, hoài niệm: Về quá khứ, về những gì đã qua.
• Cô đơn, lạc lõng: Khi cảm nhận sự nhỏ bé, mong manh của bản thân.
• Hy vọng, mơ ước: Về tương lai tươi sáng phía trước.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Huy Cận đã vẽ nên một khung cảnh không gian ba chiều rộng lớn

CH2: 

• Nỗi buồn mênh mông, vô định:

• Nỗi cô đơn, lạc lõng:

• Nỗi buồn sầu trước cảnh vật quê hương:

• Nỗi chán chường, thất vọng trước thực tại:

SAU KHI ĐỌC

CH1:

- Nội dung bao quát:

• Bài thơ miêu tả cảnh sông giang buồn bã, thuyền xuôi mái nước, và tâm trạng cô đơn, lạc lõng của người lính xa xứ.

- Nội dung chính của từng khổ thơ:

• Phần 1 (Hai khổ thơ đầu): Bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của nhà thơ. 

• Phần 2 (Hai khổ thơ cuối): Tình yêu quê hương, đất nước thầm kín, sâu sắc.

CH 2:Nhận xét về cách đặt nhan đề và tác dụng của lời đề từ:

• Nhan đề: Tràng Giang - "Dòng sông dài" - gợi tả cảnh sông nước mênh mông, rộng lớn.

• Lời đề từ: Thể hiện tâm trạng buồn sầu, cô đơn của chủ thể trữ tình.

Tác dụng:

• Nhan đề và lời đề từ góp phần giới thiệu nội dung, chủ đề của bài thơ.

• Tạo ra bầu không khí u buồn, ảm đạm cho bài thơ.

• Giúp người đọc hiểu rõ hơn tâm trạng của chủ thể trữ tình.

CH3:: 

• Vần: Vần bằng tạo cảm giác êm ái, du dương nhưng cũng có chút buồn thương.

• Nhịp thơ: Nhịp thơ thể hiện tâm trạng buồn sầu, bâng khuâng, chán chường của chủ thể trữ tình.

CH4: Sự tương phản này cho ta thấy sự lạc lõng, tâm trạng buồn sầu của tác giả khi đứng trước thiên nhiên rộng lớn như là cảm giác lạc lõng giữa cuộc đời không biết nên làm gì. 

CH5: 

• Chủ đề: Bài thơ Tràng Giang thể hiện chủ đề về nỗi buồn sầu, cô đơn, lạc lõng của con người trước cảnh vật quê hương rộng lớn, mênh mông trong bối cảnh xã hội đương thời.

• Cảm hứng chủ đạo: nỗi buồn sầu, cô đơn, lạc lõng của một tâm hồn lãng mạn, tinh tế trước cảnh vật quê hương và thực tại xã hội.

CH6:

 a. 

• Cả hai tác giả đều viết về khói sóng buổi hoàng hôn, cùng với nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương nhưng lạ có sự khác biệt tiêu biểu cho thơ cũ, thơ cổ điển, thơ mới, thơ hiện đại. 

• Thơ cũ, tả cảnh ngụ tình, gợi tâm trạng. Thơ mới, thơ của cái tôi với nỗi sầu nhân thế bộc lộ trực tiếp.

b. 

Tràng giang: Thơ bảy chữ

Hoàng Hạc lâu: thất ngôn bát cú đường luật

CH7: 

- Phong cách lãng mạn

- Căn cứ:

• Bài thơ thể hiện tâm trạng buồn bã, sầu muộn, cô đơn của tác giả trước cảnh sông nước mênh mông, hoang vắng.

• Sử dụng nhiều hình ảnh thơ giàu sức gợi tả, gợi cảm