VĂN BẢN: DƯỚI BÓNG HOÀNG LAN

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH 1: Với cảnh vật xung quanh và với những người thân yêu, kỉ niệm nào mỗi khi nhớ lại, bạn thấy thật ấm áp, dễ chịu? Nếu được yêu cầu kể lại, bạn sẽ kể như thế nào?

CH 2: Đã bao giờ bạn có nhu cầu được sống chậm lại để cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của những điều vốn rất bình dị hằng ngày?

ĐỌC VĂN BẢN 

CH 1: Chú ý dấu hiệu để nhận biết ngôi của người kể chuyện.

CH 2: Tâm trạng của Thanh khi trở về với không gian thân thuộc

CH 3: Trạng thái tình cảm của Thanh khi nhận ra cây hoàng lan. Chú ý những chi tiết về cây hoàng lan trong toàn bộ câu chuyện.

CH 4: Lưu ý sự đan xen giữa lời của người kể chuyện và lời độc thoại nội tâm của nhân vật.

CH 5: Biểu hiện tình cảm của Nga và Thanh (qua lời nói, tâm trạng)

CH 6: Ý nghĩa lời đối thoại giữa bà cụ và chuyện hái hoa hoàng lan.

CH 7: Chi tiết nào ở phần kết giúp bạn dự đoán sự tiến triển tình cảm giữa Nga và Thanh.

SAU KHI ĐỌC 

CH 1: Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy? Ngôi kể ấy có nhất quán từ đầu đến cuối câu chuyện không?

CH 2: Hình ảnh thiên nhiên, con người, cảnh sinh hoạt,... hiện ra qua đôi mắt của nhân vật nào? Việc chọn điểm nhìn như vậy có ý nghĩa gì?

CH 3: Lời đối thoại giữa bà và Thanh trong phần đầu của tác phẩm chủ yếu xoay quanh những chuyện gì? Tình cảm của các nhân vật bộc lộ như thế nào qua những lời đối thoại đó?

CH4: Phân tích những biểu hiện tình cảm giữa Nga và Thanh được khắc họa trong tác phẩm.

CH 5: Trong Dưới bóng hoàng lan, nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam biểu hiện rõ nhất qua cốt truyện, nhân vật hay lời kể? Hãy phân tích một trong ba yếu tố đó.

CH 6: Theo bạn, nhan đề Dưới bóng hoàng lan có ý nghĩa gì?

CH 7: Cảnh nào được miêu tả trong truyện gợi cho bạn nghĩ đến một bức tranh đẹp? Nếu cần chọn một cảnh để vẽ minh họa, bạn sẽ chọn cảnh nào? Vì sao?

CH 8: Nhà thơ Thế Lữ cảm nhận: Dưới bóng hoàng lan là tác phẩm "nhân từ như một lời yên ủi" (Thạch Lam - Về tác gia và tác phẩm, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2003, tr.147). Từ gợi ý đó, bạn hãy phân tích tình cảm của tác giả đối với con người và cuộc sống được thể hiện qua tác phẩm.

VIẾT KẾT NỐI 

CH 1: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích tâm trạng nhân vật Thanh ở đoạn cuối của phần kết truyện.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH 1: Với cảnh vật xung quanh và với những người thân yêu, kỉ niệm mỗi khi nhớ lại tôi thấy thật ấm áp dễ chịu là đêm giao thừa được ngôi quây quần đón năm mới.

Nếu được kể lại, tôi sẽ kể về không gian, thời tiết lúc đó, cử chỉ, hành động của mọi người. Kể về những món ăn mà bà nội nấu cho tôi ngày nhỏ…

CH 2: Em đã từng có nhu cầu sống chậm lại để cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của những điều vốn rất bình dị hàng ngày. 

ĐỌC VĂN BẢN 

CH 1: Đoạn trích không xuất hiện người kể chuyện như một nhân vật trong tác phẩm, vì vậy người kể chuyện đã ẩn danh. 

CH 2: Tâm trạng vui sướng, hạnh phúc, có cảm giác quen thuộc.

CH 3: 

+ Thanh nhớ lại những kỉ niệm gắn bó với cây hoàng lan hồi ba mẹ anh còn sống

+ Có sự xúc động khi nhận ra cây hoàng lan 

Những chi tiết về cây hoàng lan trong toàn bộ câu chuyện:

+ Lá cây rung động trong gió, thân cây vút cao lên trời

+ Mùi hương thơm của hoa thoang thoảng bay vào

+ Kỉ niệm hồi bé, Thanh thường nhặt hoa dưới gốc cây mà nay cây đã lớn rồi.

CH 4:Sự đan xen hai lời kể, lời nói góp phần làm rõ hơn về tâm trạng của Thanh

CH 5: Lời nói: “Những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh quá” - lời nói tâm tình, nhẹ nhàng của Nga đã thể hiện nỗi nhớ đến Thanh mỗi khi đến hái hoa.

Tâm trạng: hạnh phúc nhưng vẫn chứa sự buồn thương khi Nga và Thanh vừa gặp nhau, vừa thể hiện tình cảm với nhau thì lại sắp phải xa nhau. 

CH 6:Lời đối thoại giữa bà cụ và Nga cũng là một cách mà Nga bày tỏ tình cảm của mình với Thanh, là một chi tiết không thể thiếu trong diễn biến câu chuyện.

CH 7: Thanh sung sướng khi nghĩ đến nơi mình có thể trở về sau những ngày làm việc và biết rằng Nga vẫn luôn đợi mình.

SAU KHI ĐỌC 

CH 1: - Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba.

- Ngôi kể ấy nhất quán từ đầu đến cuối câu chuyện. 

CH 2: Hình ảnh thiên nhiên, con người, cảnh sinh hoạt,… hiện ra qua đôi mắt của nhân vật người kể chuyện – nhìn toàn cảnh sự vật dưới góc độ của người không tham gia trực tiếp vào câu chuyện, chứng kiến mọi việc và kể lại nó.

Việc lựa chọn điểm nhìn như vậy vừa phác họa bức tranh toàn cảnh của thiên nhiên, con người; vừa biểu thị nội tâm, suy nghĩ của nhân vật chính trước cảnh vật.

CH 3: - Lời đối thoại của bà và Thanh chủ yếu xoay quanh những chuyện xảy ra trong thời gian Thanh vắng nhà. 

- Tình cảm của các nhân vật được bộc lộ trực tiếp thông qua những lời đối thoại

CH 4:  Những biểu hiện tình cảm của Nga và Thanh được khắc họa trong tác phẩm:

- Hành động: Thanh dắt tay Nga ra vườn xem; Thanh với cành hoa hoàng lan xuống thấp để Nga tìm hoa.

- Lời nói: nhẹ nhàng, tâm tình thể hiện nỗi nhớ của Nga đến Thanh mỗi khi đến hái hoa ("Những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh quá.")

- Tâm trạng của Thanh: tâm trạng hạnh phúc nhưng vẫn chứa sự buồn thương khi Nga và Thanh vừa gặp nhau, vừa thể hiện tình cảm với nhau thì lại sắp phải xa nhau.

- Suy nghĩ: Thanh biết mình có một nơi để về sau những ngày làm việc và biết Nga vẫn luôn chờ đợi mình.

CH 5: Trong Dưới bóng hoàng lan, nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam biểu hiện rõ qua cốt truyện:

+ Cốt truyện nhẹ nhàng của dưới bóng Hoàng Lan đã giúp cho người đọc cảm nhận được cái độc đáo cho dù chỉ là một tác phẩm truyện như không có chuyện.

+ Mượn lời đối thoại, những dòng độc thoại nội tâm xen lẫn với lời kể của người kể chuyện, “Dưới bóng hoàng lan” đã mang đến những cảm xúc tinh tế về tình bà cháu, về tình yêu còn bỏ ngỏ, và hơi ấm của những nơi chốn thân quen.

CH 6: Nhan đề Dưới bóng hoàng lan có ý nghĩa:

• Kích thích sự tò mò của người đọc về câu chuyện xung quanh cây Hoàng Lan

• Cây Hoàng Lan là nhân chứng cho tình yêu giữa Thanh và Nga.

CH 7: Cảnh được miêu tả trong truyện gợi cho em nghĩ đến một bức tranh đẹp đó là cảnh Thanh dắt Nga đến chỗ cây Hoàng Lan.

Nếu phải chọn một cảnh để vẽ minh họa thì tôi chọn cảnh Thanh cài hoa lên tóc Nga. 

CH 8: Tình cảm của tác giả đối với con người và cuộc sống được thể hiện qua tác phẩm:

• Sự bao dung với con người

• Yêu mến tình cảm lứa đôi, tình cảm gia đình

• Yêu thiên nhiên, cảm nhận thiên nhiên sâu sắc, chậm rãi.

VIẾT KẾT NỐI 

CH 1: Dưới bóng hoàng lan là một truyện ngắn đậm chất thơ.

• Trong phần cuối truyện Thanh có những cảm xúc hết sức chân thật, hết sức người. Đó là vừa buồn vừa vui vừa hi vọng.

• Những cảm xúc nhẹ nhàng và vui tươi ấy của Thanh đã khép lại tác phẩm và để cho người đọc hi vọng về sự tiến triển trong tình cảm của Thanh và Nga.