VĂN BẢN: ĐĂM SĂN ĐI BẮT NỮ THẦN MẶT TRỜI

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH 1: Tìm hiểu và chia sẻ với các bạn thông tin về một số đặc điểm văn hóa của người Ê-đê (ví dụ: trang phục, ẩm thức, nhà ở, lễ hội,...) 

CH 2: Tìm hiểu ý nghĩa của biểu tượng mặt trời trong một số nền văn hóa 

ĐỌC VĂN BẢN 

CH 1: Chú ý các chi tiết mô tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây.

CH 2: Hình dung cảnh tiếp đón Đăm Săn trong nhà Đăm Par Kvây. Chú ý các chi tiết về đời sống văn hóa và phong tục của người Ê-đê.

CH 3: Dự báo về hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời.

CH 4: Lời khuyên của Đăm Par Kvây với Đăm Săn.

CH 5: Thái độ của Đăm Săn khi nghe lời khuyên của Đăm Par Kvây?

CH 6: Đối chiếu từ ngữ miêu tả ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời với phần chú thích văn bản.

CH 7: Hình dung về cảnh tượng ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời.

CH 8: Tưởng tượng về hình ảnh Nữ Thần Mặt Trời.

CH 9: Vì sao Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn?

CH 10: Lưu ý phản ứng của Đăm Săn khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối.

CH 11: Tưởng tượng cảnh Đăm Săn trong Rừng Đen?

SAU KHI ĐỌC 

CH 1: Tóm tắt những sự kiện chính trong đoạn trích. Những sự kiện đó thể hiện phẩm chất gì của người anh hùng Đăm Săn?

CH 2: Lời kể, lời miêu tả, lời đối thoại có vai trò gì trong việc khắc họa nhân vật? Hãy làm rõ những đặc trưng của lời văn sử thi trong đoạn trích này.

CH 3: Người kể chuyện trong đoạn trích này là ai? Hãy tìm hiểu một số thông tin về hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê.

CH 4. Theo bạn, hình tượng Nữ Thần Mặt Trời trong sử thi Đăm Săn mang những ý nghĩa gì? 

CH 5: Bạn có suy nghĩ gì về cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen? Phải chăng đó là kết quả tất yếu của việc theo đuổi một mục tiêu vượt quá giới hạn con người?

CH 6: Qua đoạn trích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, bạn nhận ra những đặc trưng nào trong phong tục, tập quán, tín ngưỡng của người Ê-đê xưa?

CH 7: Qua hai đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác và Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời, hãy nêu những điểm tương đồng và khác biệt trong quan niệm của người Hy Lạp cổ đại và người Ê-đê về người anh hùng?

KẾT NỐI ĐỌC VIẾT

CH 1: Phải chăng một tác phẩm sử thi ra đời ở một thời đại quá xa xôi như I-li-át hay Đăm Săn không còn nhiều ý nghĩa đối với con người hiện đại?

Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày quan điểm của bạn

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH 1: Nhà ở: nhà dài, hình dáng gần giống như chiếc thuyền, cầu thang lên xuống gồm bảy bậc, được làm từ một cây gỗ quý…

• Văn hóa truyền thống của người Ê-đê mang đậm tính mẫu hệ: trong hôn nhân, các cô gái Ê-đê chủ động đi tìm bạn đời

• Văn hóa: cồng chiêng, ghế Kpan…

• Trang phục: Nam quấn khăn đen trên đầu; nữ tóc dài buộc ra sau gáy

• Lễ hội: lễ bỏ mả, lễ hiến sinh, lễ cúng bến nước

CH 2: 

Văn hóa Ai Cập cổ đại: Mặt trời là vị cha chung của vũ trụ.

Ở phương Đông: thần mặt trời thường là nữ 

Ki-tô giáo: sự sống, năng lượng, sức mạnh sự tái sinh 

ĐỌC VĂN BẢN 

CH 1: Những chi tiết miêu tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây là:

- Chàng giậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cánh, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ đông sang tây

- Chàng nói nói cười cười, tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy

CH 2: Đăm Săn được tiếp đón như một khách quý trong nhà Đăm Par Kvây.

CH 3: Đường đi nhiều hiểm trở, chướng ngại.

CH 4:  “Tôi cột diêng bằng thừng, tôi trói diêng bằng dây, tôi không cho diêng đi vào đấy đâu. Tôi xin cúng cầu phúc cho diêng một lợn, tôi xin tiễn chân diêng một trâu, tôi không cho diêng đi vào rừng thiêng của Nhà Trời đâu. Ở đây, chông lớn nhiều như lông nhím, chông nhỏ nhiều như lông chó, con sóc nhảy vào thân nó cũng khó mà vẹn toàn nữa là!”

CH 5: Kiên quyết, quyết tâm và không sợ bất kì nguy hiểm nào.

CH 6: Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời trong văn bản với phần chú thích được miêu tả đồng nhất, đều là nơi quạnh vắng, đìu hiu và heo hắt.

CH 7: Ngôi nhà hiện lên xinh đẹp và lấp lánh với mọi thứ bằng vàng, cho thấy sự sang trọng và giàu có. 

CH 8: Một người phụ nữ xinh đẹp và quyền năng, quý phái, được tất cả mọi người ngưỡng mộ và tôn trọng.

CH 9: Vì nữ thần Mặt Trời rời đi, mặt đất sẽ không còn sự sống, cây cối loài vật và con người sẽ bị hủy diệt.

CH 10:Đăm Săn vẫn quyết tâm muốn bắt được nàng về làm vợ. 

CH 11: Đăm Săn khi ra về rất có thể sẽ phải chịu sự trừng phạt của thần Trời vì đã mạo phạm đến con gái ngài, có thể là bị sét đánh, ngã ngựa, bị thiêu chết hoặc bị dìm chết.

SAU KHI ĐỌC 

CH 1: 

* Những sự kiện chính trong đoạn trích:

- Đăm Săn đi gặp “ơ diêng” - người bạn, bằng hữu thân thiết của mình là Đăm Par Kvây để nói về ý định đi bắt Nữ thần Mặt Trời của mình

- Đăm Săn lên đường ra đi, đến nhà của Nữ Thần Mặt Trời, vượt biết bao là rừng rậm núi xanh

- Đăm Săn nói chuyện với Nữ Thần Mặt Trời về việc muốn nàng làm người vợ lẽ của mình với thái độ rất kiên quyết và bị từ chối

- Đăm Săn ra về, nhưng ngựa của chàng bị lún dần xuống mặt đất và cuối cùng của người và ngựa đều chết chìm

* Người anh hùng Đăm-săn là một người tù trưởng oai hùng, quả quyết, không sợ khó khăn, gian khổ, người đàng hoàng ngay thẳng, tự tin.

CH 2: Những lời thoại, lời kể và miêu tả đã góp phần thể hiện tính cách, đặc điểm của nhân vật một cách chi tiết và rõ nét hơn cả về ngoại hình lẫn tính cách. 

• Những đặc trưng của lời văn sử thi cũng được thể hiện rất rõ trong đoạn trích này như:

+ Giọng kể văn xuôi xen lẫn văn vần: “Chàng đi hết rừng rậm đến núi xanh… là đẹp thật!”; “Đăm Săn xuống ngựa, tháo yên,… một ngôi nhà như vậy cả”

+ Sử dụng yếu tố thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ

+ Hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian

CH 3: Người kể chuyện trong đoạn trích này là ngôi kể thứ ba.

• Hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê:  Sử thi được truyền tải đến người nghe thông qua hình thức hát, kể, diễn xướng của nghệ nhân.

CH 4. + Đại diện cho chế độ mẫu hệ, nữ quyền của người Ê-đê

+ Đại diện cho sự sống của mặt đất, sức mạnh, quyền uy và sự hủy diệt.

CH 5: - Cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen đã để lại nhiều suy nghĩ: 

- Bi kịch ấy mang màu sắc thời đại, nó nói lên mâu thuẫn gay gắt giữa khả năng hữu hạn và khát vọng vô hạn của người anh hùng

CH 6: - Phong tục đón khách: khi có người đến thăm nhà, người hầu sẽ chạy ra đón tiếp “kẻ giữ ngựa tháo yên, người đưa lời thăm hỏi,…”, trải chiếu, giết gà, mang rượu ra để đãi khách, chủ nhà sẽ ăn mặc chỉnh tề, chỉn chu để tiếp khách

CH 7: * Tương đồng:

- Đề cao, coi trọng vị trí của người anh hùng trong xã hội

- Sử dụng những từ ngữ cổ, những yếu tố thành ngữ, tục ngữ

- Sử dụng chất liệu ngôn từ văn học dân gian

* Khác biệt:

- Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác: Người anh hùng mang đậm hiện thực gần với con người bình thường, giản dị trng quan hệ với vợ con; Ca ngợi sự dũng cảm bao gồm cả về trí tuệ.

- Đăm săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời: Người anh hùng thiên về “thần thánh hóa”; Ca ngợi quyền uy và sự giàu có thịnh vượng.

KẾT NỐI ĐỌC VIẾT

CH 1: Hai tác phẩm đã dạy cho chúng ta về lòng dũng cảm, dám đấu tranh cho lợi ích của cá nhân, dân tộc mình; đồng thời con người sống phải có lí tưởng, khát khao và lòng tự tôn.

Những người anh hùng trong tác phẩm này đều có lòng tự tôn, kiêu hãnh dân tộc và sẵn sàng đứng ra bảo vệ nó khi bị xâm phạm.

Những người anh hùng đó chính là những tấm gương về lối sống đẹp, có lí tưởng trong xã hội mà bất kì cá nhân nào cũng nên học tập.