VĂN BẢN: BẢN HÒA ÂM NGÔN TỪ TRONG TIẾNG THU CỦA LƯU TRỌNG LƯ

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH 1: Qua những bài đã học về thơ, hãy chia sẻ những điều bạn thấy thú vị và khó khăn khi tiếp cận một bài thơ trữ tình. 

ĐỌC VĂN BẢN

CH 1: Trước khi đọc tiếp văn bản của Chu Văn Sơn, hãy dừng lại đọc bài thơ của Lưu Trọng Lưu và liệt kê những yếu tố hình thức ở bài thơ có thể gây ấn tượng và liên tưởng mạnh ở người đọc.

CH 2: Trong đoạn (2) và (3), thao tác lập luận chính mà tác giả sử dụng là gì?

CH 3: Xác định câu chủ đề của đoạn (4).

CH 4: Từ đoạn (5) đến đoạn (7), tác giả tập trung phân tích những yếu tố hình thức nào của bài thơ?

CH 5: Từ đoạn (8) đến đoạn (12), tác giả tập trung phân tích khía cạnh gì của bài thơ?

CH 6: Xác định câu chủ đề của đoạn (13)

SAU KHI ĐỌC 

CH 1: Theo phân tích của tác giả, “tiếng thu” và “tiếng thơ” tương ứng với những bình diện nào trong bài thơ của Lưu Trọng Lư?

CH 2: Trình tự của bài viết đi từ "tiếng thu" hay "tiếng thơ"? Theo tác giả, “tiếng thu" trong bài thơ của Lưu Trọng Lư là gi?

CH 3: Đánh giá về tính hợp lí của cách tổ chức và triển khai ý tưởng trong bài viết.

CH 4: Theo tác giả, sự khác biệt lớn nhất trong cách miêu tả thiên nhiên của Thơ mới so với thơ cổ điển là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến sự khác biệt ấy?

CH 5: Khi phân tích ngôn từ trong bài thơ Tiếng thu, những thao tác nào được nhà nghiên cứu Chu Văn Sơn thường xuyên sử dụng? Theo bạn, tại sao những thao tác ấy lại rất cần thiết trong việc cảm thụ giá trị thẩm mĩ của ngôn từ thơ?

CH 6: Từ gợi ý trong bài viết của Chu Văn Sơn, theo bạn, sức hấp dẫn của một bài thơ nằm ở những yếu tố nào?

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT 

CH 1: Qua các tác phẩm được giới thiệu trong bài Vẻ đẹp của thơ ca, hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) chia sẻ về điều làm bạn thấy thú vị, hấp dẫn khi đọc thơ.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH 1: Những điều cá nhân cảm thấy thú vị và khó khăn khi tiếp cận một bài thơ trữ tình:

- Thú vị: có nhạc tính hấp dẫn, dễ đọc, dễ nhớ.

- Khó khăn: 

+ Khó cắt nghĩa và giải thích đầy đủ một số hình ảnh biểu tượng

+ Khó tìm ra được mối liên hệ giữa nội dung và cảm xúc của nhân vật trữ tình

ĐỌC VĂN BẢN

CH 1: Những yếu tố hình thức ở bài thơ có thể gây ấn tượng và liên tưởng mạnh ở người đọc:

- Hình thức viết hoa ở chữ đầu của câu thơ: Viết hoa 3 trên 9 câu thơ

- Khổ thơ không đồng đều: khổ 5 câu; khổ 4 câu 

- Được triển khai dưới hình thức những câu nghi vấn.

CH 2: Thao tác lập luận chứng minh.

CH 3:  Tiếng thu là cả một bản hòa âm vừa mơ hồ vừa hiển hiện 

CH 4:  Từ đoạn (5) đến đoạn (7), tác giả tập trung phân tích những yếu tố hình thức của bài thơ:

- Âm điệu

- Bố cục bài thơ.

- Cách gieo vần và nhịp điệu.

CH 5:  Từ đoạn (8) đến đoạn (12), tác giả tập trung phân tích khía cạnh của bài thơ:

• Hình tượng thơ “tiếng thu”

• Ngôn ngữ bài thơ:

CH 6:  Tôi cứ nghĩ, Lưu Trọng Lư chính là chú nai kia, bởi cái nghiêng tai ngơ ngác thi sĩ của nó.

SAU KHI ĐỌC 

CH 1: Theo phân tích của tác giả, “tiếng thu” và “tiếng thơ” tương ứng với những bình diện trong bài thơ của Lưu Trọng Lư:

- “Tiếng thu”: những âm thanh mơ hồ, tinh tế của đất trời và của tâm hồn con người.

- “Tiếng thơ”: hình thức của bài thơ, là cách tổ chức ngôn từ để làm sống dậy “tiếng thu”, gây ấn tượng cho người đọc. 

CH 2: - Trình tự của bài viết đi từ “tiếng thơ” đến “tiếng thu”.

- Theo tác giả, “tiếng thu” trong bài thơ của Lưu Trọng Lư là:

+ Tiếng thu là một điệu huyền.

+ Tiếng thu là cả một bản hòa âm vừa mơ hồ vừa hiển hiện của bao nỗi xôn xao ngấm ngầm trong lòng tạo vật đang hòa điệu với nỗi xôn xao huyền diệu của hồn thi nhân.

CH 3:Bài viết được triển khai theo luận điểm rõ ràng và cụ thể

CH 4: - Theo tác giả, sự khác biệt lớn nhất trong cách miêu tả thiên nhiên của Thơ mới so với thơ cổ điển là: 

+ Thơ xưa thiên nhiên tĩnh lặng, miên viễn. Yên bình, thanh vắng trở thành một đặc tính của vẻ đẹp thiên nhiên trong nghệ thuật cổ điển. 

+ Còn âm hưởng đặc trưng nhất vang lên từ đáy hồn Thơ mới chính là tiếng xôn xao.

- Nguyên nhân: 

+ Các nhà Thơ cổ điển vốn xem tĩnh là gốc của động, là gốc của sự vận động trong tạo vật.

+ Các thi sĩ Thơ mới ít nhìn thiên nhiên bằng cái nhìn chiêm nghiệm.

CH 5: - Thao tác lập luận so sánh, phân tích, chứng minh và bình luận.

- Thao tác ấy lại rất cần thiết trong việc cảm thụ giá trị thẩm mỉ của ngôn từ thơ vì cảm nhận thơ phải gắn liền với phân tích từ ngữ, chứng minh qua từ ngữ. Có như vây, mới có thể hiểu đúng, đủ và hiểu hay về ý nghĩa bài thơ biểu đạt.

CH 6:Theo em, sức hấp dẫn của một bài thơ nằm ở những yếu tố như: 

• Âm điệu của thơ

• Bố cục

• Cách gieo vần

• Nhịp điệu

• Chủ đề tư tưởng của bài thơ và cảm nhận tinh tế của tác giả.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT 

CH 1: Khi đọc một bài thơ bất kì, ta thường bị hấp dẫn bởi hình thức, nghệ thuật rồi mới đến nội dung của bài thơ.  Khi đọc thơ cần chú ý những đóng góp riêng của tác giả bài thơ về tứ thơ, cảm hứng, tư tưởng.Chỉ bằng cách liên tưởng, đối chiếu, so sánh giữa bài thơ đang đọc với các bài thơ khác của chính tác giả; giữa thơ của tác giả với nhiều nhà thơ cùng thời hoặc trước đó cùng chung đề tài.